Fransız İhtilali Ders Notu

FRANSIZ iHTiLALi (1789)

Fransız ihtilali'ni Hazırlayan Nedenler (Siyasi, Ekonomik, Fikri, Sosyal)

• Fransa, ihtilal öncesi XVI. Lui tarafından mutlakıyetle yönetiliyordu.
• Kral, nufusun çoğunluğunu oluşturan köylu ve burjuva sınıfını hiçe sayıyor, soylu ve ruhban sınıfına ayrıcalıklar veriyordu.
• Ülke yönetiminde asillerin ve din adamlanmn çıkarları ön plana alınıyordu.
• Ekonomik gücü elinde tutan ticaretle uğraşan burjuva ve üretimi sağlayan köylu sınıflarının yönetimde hiçbir hakları yoktu. Buna rağmen burjuva ve köylu sınıfından olanlar vergi ve savaş için asker vermek zorundaydı.
• Fransa'nın Yedi Yıl Savaşları'ndan yenilgiyle çıkması, daha sonra Amerikan bağımsızlık mücadelesini desteklemesi ülke ekonomisini sarsmıştı.
• Ayrıca, kral ve yöneticilerin lüks ve israf içinde yaşamaları fakir olan halka ağır vergilerle ezilmesine sebep oluyordu.
• İngiltere ve ABD'de demokrasi yolundaki gelişmeler, aydınlanmacı düşünürlerin özgürlük, demokrasi ve eşitlik ile ilgili görüşleri Fransızları etkilemişti. Düşünürlerin devlet tarafından hapis cezalarına çarptırılmaları veya idam edilmeleri, halkın yöneticilerine olan kin ve nefretini artırıyordu.
• Tüm bu eşitsizlik ve halkın artan bilinci ihtilalin sebeplerini oluşturur.

Fransız İhtilali'nin Sebepleri Özetle;

• Halkın çeşitli sosyal sınıflara ayrılması,
• Kralık rejiminin baskısı,
• Fransız aydınlarının etkisi,
• Ağır vergiler, fakirlik,
• ABD'nin kurulması, İngilizlerin Meşrutiyet'e geçişi ihtilalin sebepleridir.

Fransız toplum yaşantısının Fransız İhtilali'ne katkısı neler olabilir?
Rahipler ve asiller toprakların üçte ikisine sahipken vergiyi köylüler veriyordu. Sanayii ayakta tutan, vergi veren burjuvaların siyasi hakkı yoktu. Adalet senyörler tarafından dağıtılıyordu. Kralın baskıcı ve beceriksiz yönetimi vardı.

Aydınlanmacı düşünürlere göre devletin varlık nedenleri nelerdir?
Bireylerin ilerlemesi ve refaha kavuşmasıdır.

İhtilalin Başlaması ve Genişlemesi

• Ekonomik sıkıntılar yaşayan Fransa'da kral XVI. Lui, Eta Jenera meclisini topladı.
• Meclisin toplanma sebebi yeni vergiler belirlemekti.
• Mecliste soylular, rahipler ve halk temsilcileri arasında anlaşmazlık çıkınca kral meclisi kapattı.
• Halk bu olay sonrasında ayaklandı.
• 14 Temmuz 1789'da Bastil Hapishanesi ele geçirildi, tüm tutuklular serbest bırakıldı.
• Halk temsilcileri, yeni bir anayasa yapmak için kurucu meclis oluşturdular.
• Kurucu meclis, soyluların ve rahiplerin ayrıcalıklarına son vererek İnsan ve Vatandaş Haklan Bildirisi'ni ilan etti.

Bu bildiride özetle;

• Yeni anayasa ile kralın yetkileri sınırlandı ve meşrutiyet sistemine geçildi.
• Kral XVI. Lui, bu gelişmeleri kabul etmedigi için idam edildi (1792).
• Fransız İhtilali, 1804 yılma kadar sürdü.
• Bu tarihte Napolyon Bonapart, imparator seçildi.
• Fransa'da Birinci imparatorluk Devri başladı.

Fransız ihtilali'nin Sonuçlan

• Fransa'da feodalite yıkıldı.
• Soyluların ve rahiplerin ayncalıkları kaldınlarak eşitlik ilkesi getirildi.
• Millet egemenligi fikri yaygınlaşarak, mutlak krallıkların yıkılabileceği anlaşıldı.
• Mutlak monarşi yıkılarak, egemenliğin halktan geldigi kabul edildi.
• İnsan hakları, eşitlik, adalet, milliyetçilik, hürriyet, kardeşlik gibi kavramlar tüm dunyaya yayıldı.
• Milliyetçilik fikrinin yayılması ile imparatorluklar dağılma sürecine girdi.
• Fransız İhtilali sonuçları bakımından evrensel olduğundan Yakın Çag'ın başlangıcı kabul edildi.

Fransız ihtilali'nin Osmanlıya Etkileri


Olumlu Etkisi

• Osmanlı Devleti'nde demokrasi hareketlerinin başlamasına neden oldu. Tanzimat Fermanı'nı hazırlanmasına ve Meşrutiyet'in ilanına zemin hazırladı.

Olumsuz Etkisi

• Çok uluslu bir yapıya sahip olan Osmanlı Devleti'ndeki azınlıklar milliyetçilik akımının etkisiyle ayaklandı ve bunun sonucunda toprak kayıpları yaşandı.

Fransız ihtilali'nin Avrupa ve Dünya Ülkelerine Etkileri

• Fransız İhtilali'nin ortaya çıkardığı sonuçlar hala günümüz dünyasını etkilemeye devam etmektedir.
• İhtilal sonrası çok uluslu yapıya sahip olan Avusturya, Prusya, İngiltere ve İspanya gibi devletler, ihtilalin doğurdugu fikirleri kendileri için tehlikeli gördüler.
• Bu sebepler, 1793-1815 yılları arasında bu ülkelerle Fransa arasında İhtilal Savaşları denilen savaşlar yapıldı.
• Fransa, Napolyon döneminde milliyetçilik fikrini rakip gördüğü ülkeleri parçalamak için siyasi bir araç olarak gördü.

Avrupa devletleri meternik sistemi politikasını hangi amaçla oluşturmuştur?

• İhtilal Savaşları yüzünden bozulan Avrupa'nın siyasal durumunu düzenlemek ve Avrupa'nın gelecekte alacağı durumu belirlemek amacıyla tüm Avrupa Devletleri, Viyana'da büyük bir kongre topladılar.
• Kongre başkanlığını Avusturya Arşidükü Meternik yaptı.
• Kongrede alınan kararlar Meternik Sistemi adıyla duyuruldu.

Buna gore;

• Avrupa'nın herhangi bir yerinde ihtilal yanlısı bir ayaklanma çıkarsa, birlikte hareket edilecek ve ayaklanma bastırılacaktı.
• Ancak aldıkları bu kararları, Osmanlı Devleti'nde Yunanlıların başlattığı ayaklanma sırasında uygulamayıp, isyana destek verdiler.
• Meternik Sistemi'ni uygulayan devletler yeni ayaklanmaların ortaya çıkışına engel olamadılar.
• 1830 ve 1848 yıllannda Avrupa devletlerinde ihtilaller yaşandı.