B. SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETLER BİRLİĞİ (SSCB), ORTA ASYA’DAKİ TÜRK DEVLET VE TOPLULUKLARI

3. SSCB Yönetimindeki Türk Topluluklarının Durumu

  • Bolşevik yönetimi, İngilizlerinde desteklediği, Türklerin ve diğer milletlerin bağımsızlık hareketlerine karşı zaman kazanabilmek için, onlara kendi kaderlerini tayin etme hakkı tanıdı.
  • Bunun üzerine Türkler, bulundukları bölgelerde bağımsız devletler kurmaya başladı. İlk olarak Tatar Türkleri, Ufa şehrinde 29 Kasım 1917'de "İdil-Ural Devleti"ni; Kazaklar, 13 Aralıkta "Alaş Orda Özerk Cumhuriyeti"ni yine aynı tarihlerde Hokand'da toplanan "IV. Müslümanlar Kongresi"nde de "Özerk Türkistan Cumhuriyeti, daha sonra Başkurdistan Sovyet Cumhuriyeti, Harezm Halk Cumhuriyeti, Türkistan ve Kırgız muhtar cumhuriyetleri kuruldu.
  • Bu gelişmelerden rahatsız olan Sovyet yönetimi, 1920 yılının sonlarına doğru Türk devletleri üzerinde doğrudan hâkimiyet kurmaya yöneldi.