Barış Antlaşmaları

Barış Antlaşmaları

A) Paris Konferansı

Barış antlaşmaları, Müttefik (allied), Daha Az Müttefik (Lesser
Allies) ve Ortak (associated) devlet gibi garip ve sun'i bir sınıflamaya
ayrılmış 32 devletin temsilcilerinin katıldığı Paris Barış Konferansı'nda
hazırlandı. Bu devletler, Merkezi Devletlerle savaşmış veya
onlara savaş ilan etmiş devletlerdi. Konferans 18 Ocak 1919 da,
yani Alman İmparatorluğunun kuruluşunun yıldönümü günü açıldı.

Konferansın kararlarına hakim olan sadece beş devletti: Amerika,
İngiltere, Fransa, Japonya ve İtalya. Bu devletlerin başbakan ve
dışişleri bakanlarından meydana gelen bir Onlar Konseyi (Conseil des
Dix) kuruldu. Lakin bu Konseye de esas itibariyle Fransa ve İngiltere
hakim oldu. Çünkü, Konferansa şahsen katılan Başkan Wilson için,
bütün mesele, milletlerarası münasebetlerde devamlı bir barışı sağlıyacak
ve koruyacak bir Milletler Cemiyeti'nin kurulmasıydı. Halbuki
Fransa ve İngiltere, barışı düşünmekten çok, barış düzeninde kendi
menfaatlerini en iyi şekilde gerçekleştirecek yolu arama endişesinde
idiler. Wilson'un idealizmine ve gerçeklerden uzak tutumuna karşılık,
Fransa Başbakanı Clemenceau (Tigre) ve İngiliz başbakanı
Lioyd George, Avrupa'nın klasik diplomasisini temsil etmekteydiler.
Konferansta Fransa'nın bütün amacı, Almanyayı bir daha başını kaldıramıyacak
derecede ezmekti. Clemenceau bir Fransız-Alman dostluğuna
inanmıyordu. İngiltereye gelince, onun da birinci amacı Alman
donanmasını ortadan kaldırmak ve ondan sonra da, Almanya'nın
bir kere daha Avrupa dengesini bozmasını önleyecek tedbirleri almaktı.
Japonyaya gelince, Konferansta pasif bir rol oynadı. Çünkü
Avrupa ile pek ilgilenmiyordu. İtalya ise Konferansta bir üvey evlat
muamelesi gördü.

Clemenceau ve Lloyd George, Wilson'u başlarından savmak için
ilk önce Milletler Cemiyeti statüsüne öncelik verdiler ve Şubat 1919
da Milletler Cemiyeti statüsü tesbit edilir edilmez Wilson, Amerikan
kamu oyunu bu fikre kazanmak için hemen Amerikaya gitti. Bu suretle
Clemenceau ile Lloyd George'un elleri de, kendi menfaatlerini
gerçekleştirmek için tamamen serbest kaldı.

Onlar Konseyi bütün meselelerin esasına karar verdikten sonra,
ayrıntıların tesbitini komisyonlara havale ettiler. Barış antlaşmaları
bu şekilde düzenlenip hazırlandı.

B) Almanya İle Barış Antlaşması: Versailles

İlk hazırlanan barış, önemi dolayısiyle, Almanyanınki oldu. Barış
antlaşması 7 Mayıs 1919 da, Dışişleri Bakanı Brockdorff-Rantzau
başkanlığındaki Alman delegasyonuna verildi. Brockdorff-Rantzau,
"Bizden, savaşa sebep olmanın yegane suçlusu bizim olduğumuzun
kabulü isteniyor. Kendi ağzımdan böyle bir itirafı yaparsam, yalan
söylemiş olurum" diyerek ve Wilson ilkelerinden medet umarak
barışın bir çok noktalarına itiraz etti. Lakin Müttefikler bu itirazı
dinlemediler ve barış Almanlara bir ültimatom şeklinde imzalattırıldı.

Almanya ile Müttefikler arasında barış antlaşması 28 Haziran
1919 da Versailles sarayının Aynalı Salon'unda imzalandı. Almanların
Diktai adını verdikleri 440 maddelik barışın esas noktaları şöyledir:

Sınırlar: Barışın 26 maddelik birinci kısmı, Milletler Cemiyeti
Paktını teşkil ediyordu ve Almanya bunu itirazsız kabul ediyordu.
Bundan sonraki kısım sınırlara ve toprak düzenlemelerine geçiyordu.
Almanya, Belçikaya; Eupen, Malmedy ve Moresnet'yi; Fransaya Alsace
ve Lorraine'i veriyordu. Saar bölgesi de Fransaya terkediliyor,
lakin 15 yıl sonra burada plebisit yapılarak kesin durumu tayin edilecekti.
Polonyaya Poznan ile Batı Prusya veriliyor ve Polonya denize
çıkıyordu. Burada Dantzig serbest şehir oluyor ve Milletler Cemiyetinin
himayesi altına konuyordu. Yukarı Silezya'da plebisit yapılacaktı.
1920 de yapılan plebisit sonunda, buranın kuzey kısmı Danimarkaya,
güney kısmı Almanyaya geçti.

Siyasal Hükümler: Belçika'nın tarafsızlığı kaldırılıyor ve Almanya
da bunu kabul ediyordu. Ren nehrinin doğu ve batı kıyılarında
50 Km'lik bir şerit dahilinde Almanya hiçbir askeri tahkimat ve tesisat
yapamıyacaktı. Yani Ren bölgesi askerlikten tecrit ediliyordu.
Bundan başka, Almanya Avusturya ile birleşmemeyi taahhüt ediyor
ve Avusturya, Çekoslovakya ve Polonya'nın bağımsızlığını tanıyordu.

Sömürgeler: Almanya bütün denizaşırı topraklarından vazgeçiyordu.
Bu sömürgelerde Manda Rejimi adı altında, Milletler Cemiyetinin
kontrolu altında yeni sömürgecilik rejimleri kuruluyordu. Togo
ile Kamerun İngiliz-Fransız mandasına, Doğu Alman Afrikası (Tanganyika)
İngiliz ve Ruanda-Urundi Belçika, Güney-Batı Alman Afrikası
Güney Afrika Birliği, Marianne, Marshall ve Caroline adaları
ile Çin'de Kiaochow Japon, Yeni Gine'nin Almanyaya ait olan kısmı
ile Salomon'lardaki Alman adaları Avustralya mandalarına bırakıldı.
Almanya, Müttefiklerin Bulgaristan ve Türkiye'de elde edecekleri
hakları şimdiden tanıyordu.

Silahsızlanma: Almanya'da mecburi askerlik kaldırılıyordu ve Alman
ordusu 100.000 kişiye indiriliyordu. Deniz kuvvetleri çok
sınırlandırılıyordu. Almanya denizaltı ve uçak yapamıyacaktı. Bütün
gemilerini Müttefiklere teslim edecekti.

Tamirat Borçları: Almanyaya tamirat borcu adı altında savaş
tazminatı da yükletildi. Bu borcun miktarı sonradan bir Müttefiklerarası
Komisyon tarafından tesbit edildi ki, bu miktar 1921 de 56 Milyar
Dolar olarak tesbit edilmiş iken, aynı yıl içinde bir süre sonra 33
Milyar Dolar'a indirildi. Bu miktar Almanya'nın ödeme kabiliyetinin çok
üstündeydi ve Almanyayı ekonomik yıkıntıya mahkum ediyordu.

C) Avusturya İle Barış Antlaşması: Saint Germain

Avusturya ile 381 maddelik barış antlaşması, 10 Eylül 1919 da St.
Germain-en-Laye'de imzalandı.

Avusturya, Macaristan, Çekoslovakya ve Yugoslavya'nın bağımsızlığını
tanıyordu. Ayrıca, Galiçya'yı Polonyaya, Hırvatistan'ı Yugoslavyaya,
Tirol ile Trieste'yi İtalyaya ve Bukovina'yı Romanyaya bırakıyordu.
Milletler Cemiyetinin rızası olmadıkça Almanya ile birleşemiyecekti.

Mecburi askerlik kaldırılıyor ve Avusturya ordusu 30.000 kişiye
indiriliyordu. Ayrıca tamirat borcu ödeyecekti.

St. Germain barışı ile Avusturya'nın toprakları 576.000 Km. kareden
84.000 Km. kareye ve nüfusu da 50 milyondan 7 milyona düşüyordu.
Bu nüfusun 2 milyonu Viyana'da bulunuyordu ki bu, ekonomik
bakımdan son derece garipti. Zengin tarım ve endüstri bölgeleri olan
Bohemya ve Tirolleri kaybeden Avusturya ekonomik bakımdan güç
duruma düşüyordu.

Ç) Bulgaristanla Barış Antlaşması: Neuilly

Bulgaristanla 296 maddelik barış antlaşması, 27 Kasım 1919 da
Neuilly-sur-Seine'de imzalandı.

Bu barış ile Bulgaristan, Güney Dobruca'yı Romanyaya, Batı
Trakyada Gümülcine ve Dedeağaç'ı Yunanistan'a ve Tsaribrod ile
Sturmitsa bölgesini Yugoslavyaya terketti. Bulgaristan'ın Ege
Denizi ile bağlantısı kalmıyordu.

Ordusu 25.000 kişi olacaktı. Deniz ve hava kuvveti bulunmayacaktı.
Mecburi askerlik kaldırılacaktı.

1920 yılından başlamak üzere, 37 yılda 2 Milyar 250 Milyon altın
frank tamirat borcu ödeyecekti.

D) Macaristanla Barış Antlaşması: Trianon

Macaristan ile barış antlaşması en son imzalandı. Çünkü mütarekeden
sonra Macaristan'da kurulmuş olan Karolyi'nin cumhuriyetçi
hükümetine karşı komünistler bir ayaklanma çıkarmışlar ve Bela
Khun idaresinde bir hükümet kurmuşlardı. Romanya ve Çekoslovakya
Macaristan'a yürüyecek bu komünist rejimi tasfiye ettiler.

364 maddelik barış antlaşması, 4 Haziran 1920 de Trianon'da
imzalandı. Bu barışla Macaristan, Presburg bölgesini Çekoslovakyaya,
Bosna-Hersek'i Yugoslavyaya, Transilvanya'yı Romanyaya ve
Burgerland'ı Avusturyaya terkediyordu.

Savaştan önce toprakları 330.000 Km. kare iken, şimdi 92.000
Km. kareye, nüfusu da 22 milyondan 7.5 milyona düşüyordu. Endüstrisinin
% 80'ini, buğdayının % 6'sını, şeker pancarının % 85'ini
ve ormanlarının % 83'ünü kaybetmiş oluyordu.

Macaristan ordusu, 35.000 kişiye indiriliyor ve mecburi askerlik
kaldırılıyordu. Tuna'daki donanmasını Müttefiklere teslim edecek ve
deniz ve hava kuvvetleri bulunmayacaktı.

Macaristan'a da tamirat borcu ile bir takım ekonomik ve mali
yükler de yüklenmekteydi.
fahir armaoğlu