- Forum
- Tarih Kültürü
- Bunları Biliyor muydunuz?
- Usturlap nedir, nasıl çalışır?
-
17.Şubat.2008, 13:35 #1
- Üyelik tarihi
- 22.Ağustos.2007
- Mesajlar
- 342
Usturlap nedir, nasıl çalışır?
Usturlap, bir yıldızın belli bir yükseklikte, genellikle 60 derecede, ufkun üstünden geçiş anını saptamaya yarayan aygıttır.
İlk olarak M.Ö. 3. Yüzyılda Yunanlılar tarafından gökcisimlerinin göreli konumlarını ve yüksekliklerini gözlemlemek üzere kullanılmıştır.
Orta çağda, güneşin batış tabloları (gök ekvatorunun kuzey ya da güneyindeki açısal uzaklık) eklenerek, denizcilerin bulundukları bölgeyi saptamalarına yarayan bir seyir yardımcısı haline gelmiştir.
Eski biçimiyle usturlap, bir halka ile asılı tutulabilen ahşap bir diskten oluşuyordu.
Diskin kenarlarına dairenin açı dereceleri işaretlenmişti; boyunca bakıldığında güneşin ya da bir başka yıldızın görülebildiği oynar bir ibre diskin ortasına bağlı idi.
Daha sonraları, bir tarafında yıldızlar haritası, öte tarafında ise zodyak dairesi bulunan metal bir plakadan yapılmaya başlanmıştır.
Böylelikle günün hangi saati olduğunu belirlemek mümkün olabilmiştir; güneşin yüksekliğini ölçtükten sonra konumu zodyak dairesine not edilmekte,
bu noktadan saatler dairesine çizilen bir çizgi ile de zaman saptanmaktaydı.
Gökbilim gözlemlerinde çok sınırlı ölçüde kullanılan usturlaplardan,daha çok astrolog ve gökbilimciler yararlanır.
Usturlapın ilk örnekleri, yer küresini ve gök küresini hacim halinde gösteren ve birini ötekine göre doğru olarak hareket ettirmek demek olan küresel usturlap ile yer ve gök kürelerinin düzlemsel bir izdüşümünü oluşturan düzlemsel usturlaptır.
Daha sonra, bir civa banyosu üzerindeki yansımaya dayanan ve bir yıldızı, belli bir yüksekliğe ulaştığı anda gözlemeyi sağlayan aygıtlar geliştirildi ve bunlara 20.yüzyıl başında prizmalı usturlap adı verildi.
Bir gözlem yerinin enlemi ile yıldız saatini veren ve açık havada kullanılan bu aygıtın yerine, günümüzde gerçek bir gözlemevi aygıtı olan Danjonun nesnel usturlapı kullanılır.
A. Danjonun getirdiği en önemli yenilik, gözlemlenen yıldızın 60˚ yükseklikteki daireden geçtiği anın saptanmasında gözlemcinin kişisel denklem denilen hatasını büyük ölçüde azaltan düzenektir.
Usturlap, astronomide gökcisimlerinin yükseklikleri ve zaman hesaplarında oldukça yaygın olarak kullanılmış bir araçtır. Ancak 18. yüzyıldan sonra Avrupa'da kullanılmamış ve Osmanlılarda ise, aynı yıllarda, yapımı usturlaba göre daha kolay olan rub'u tahtası tercih edilmiştir.
Rub'u Tahtası
Astronomik amaçlarla yapılan gözlemlerde kullanılan duvar kadranının taşınabilir şekli olan rub'u tahtası, özellikle muvakkitlerin kullandığı bir zaman ölçme aracıdır.
Tahtadan imal edilen bu alet, yıldızların yükseklik ve zenit yüksekliklerini ölçmeye yarayan bir çeyrek dairedir.
Aletle ilgili ilk bilgiler, Harezmî'nin (MS 780-850 civarı) Mefatih el-Ulûm adlı eserinde yer alır.
Rub'u tahtası üzerindeki "zamaniyye yayları" ile gündüz zamanlarını bulmak mümkündür.
Yine bu alet yardımıyla trigonometrik fonksiyonlar da belirlenebilmektedir .
Alıntıdır' ÇALIŞMADAN, ÖĞRENMEDEN, YORULMADAN, RAHAT YAŞAMANIN YOLLARINI ALIŞKANLIK HALİNE GETİRMİŞ MİLLETLER; EVVELA HAYSİYETLERİNİ, SONRA HÜRRİYETLERİNİ VE DAHA SONRA DA İSTİKBÂLLERİNİ KAYBETMEYE MAHKUMDURLAR...'<br /><br />Mustafa Kemal ATATÜRK
Hızlı Erişim
Bunları Biliyor muydunuz?
Yukarı git
- Bölümler
- Üye Kontrol Paneli
- Özel Mesajlar
- Abonelikler
- Kimler Online
- Forumları ara
- Anasayfa
- Forumlar
- Forum
- Tanışma
- Tarih Portalı Site Etkinlikleri
- Soru(nu)m Var
- Haberler
- İdari ve Eğitsel Dökümanlar
- Eğitim Öğretim
- Tarih Zümreleri
- Tarih Planları
- 2023-2024 Tarih Dersi Yıllık Planları
- Tarih Dersi Yıllık Plan Arşivi
- 2022-2023 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2021-2022 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2020-2021 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2019-2020 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2018-2019 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2017-2018 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2016-2017 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2015-2016 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2014-2015 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2013-2014 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2012-2013 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2011-2012 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2010-2011 Tarih Dersi Yıllık Planları
- 2009-2010 Tarih Dersi Yıllık Planları
- Tarih Dersi Günlük Planları
- Tarih 1 Dersi
- 1. Ünite: Tarih Bilimi
- 2. Ünite: Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar
- Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar Ders Notları
- Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar Araştırmalar
- Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar Sunuları
- Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar Etkinlikleri
- Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar Kavram Haritaları
- Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar Proje ve Performans Çalışmaları
- Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar Haritaları
- Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar Konu Tarama Testleri
- Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar Belgeselleri
- Uygarlığın Doğuşu ve İlk Uygarlıklar Resimleri
- 3. Ünite: İlk Türk Devletleri
- 4. Ünite: İslam Tarihi ve Uygarlığı (13. Yüzyıla Kadar)
- 5. Ünite: İlk Türk İslam Devletleri (10-13. Yüzyıllar)
- İlk Türk İslam Devletleri Ders Notları
- İlk Türk İslam Devletleri Araştırmalar
- İlk Türk İslam Devletleri Sunuları
- İlk Türk İslam Devletleri Etkinlikleri
- İlk Türk-İslam Devletleri Konu Tarama Testleri
- İlk Türk İslam Devletleri Haritaları
- İlk Türk İslam Devletleri Belgeselleri
- İlk Türk İslam Devletleri Resimleri
- 6. Ünite: Türkiye Tarihi (11-13. Yüzyıl)
- Tarih 1 Genel
- Tarih 1 Yazılıları
- Tarih 2 Dersi
- 1. Ünite: Beylikten Devlete (1300-1453)
- 2. Ünite: Dünya Gücü Osmanlı Devleti (1453-1600)
- Dünya Gücü Osmanlı Devleti Ders Notları
- Dünya Gücü Osmanlı Devleti Araştırmalar
- Dünya Gücü Osmanlı Devleti Sunuları
- Dünya Gücü Osmanlı Devleti Ünitesi Etkinlikleri
- Dünya Gücü Osmanlı Devleti Konu Tarama Testleri
- Dünya Gücü Osmanlı Devleti Haritaları
- Dünya Gücü Osmanlı Devleti Belgeselleri
- Dünya Gücü Osmanlı Devleti Resimleri
- 3. Ünite: Arayış Yılları (1600-1700)
- 4. Ünite: 18.Yüzyılda Değişim ve Diplomasi
- 18.Yüzyılda Değişim ve Diplomasi Ders Notları
- 18.Yüzyılda Değişim ve Diplomasi Araştırmalar
- 18.Yüzyılda Değişim ve Diplomasi Sunuları
- 18.Yüzyılda Değişim ve Diplomasi Ünitesi Etkinlikleri
- 18.Yüzyılda Değişim ve Diplomasi Konu Tarama Testleri
- 18.Yüzyılda Değişim ve Diplomasi Haritaları
- 18.Yüzyılda Değişim ve Diplomasi Belgeselleri
- 18.Yüzyılda Değişim ve Diplomasi Resimleri
- 5. Ünite: En Uzun Yüzyıl (1800-1922)
- Osmanlı Kültür ve Uygarlığı
- Tarih 2 Genel
- Tarih 2 Yazılıları
- Tarih 3 Dersi
- T.C İnk. T. ve Atatürkçülük Dersi
- 1.Ünite: 1881’den 1919’a Mustafa Kemal
- 1881’den 1919’a Mustafa Kemal Ders Notu
- Mustafa Kemal Araştırmaları
- Mustafa Kemal Sunuları
- Mustafa Kemal Anıları
- 1881’den 1919’a Mustafa Kemal Ünitesi Etkinlikleri
- 1881’den 1919’a Mustafa Kemal Konu Tarama Testleri
- Mustafa Kemal Şiirleri
- Mustafa Kemal Atatürk Belgeselleri
- Mustafa Kemal Atatürk Resimleri
- Atatürk İle İlgili Diğer Materyaller
- 2.Ünite: Millî Mücadele’nin Hazırlık Dönemi
- Millî Mücadele’nin Hazırlık Dönemi Ders Notu
- Millî Mücadele’nin Hazırlık Dönemi Araştırmalar
- Milli Mücadele’nin Hazırlık Dönemi Sunuları
- Millî Mücadele’nin Hazırlık Dönemi Ünitesi Etkinlikleri
- Milli Mücadele'nin Hazırlık Dönemi Konu Tarama Testleri
- Milli Mücadele'nin Hazırlık Dönemi Haritaları
- Milli Mücadele'nin Hazırlık Dönemi Belgeselleri
- Milli Mücadele'nin Hazırlık Dönemi Resimleri
- 3.Ünite: Kurtuluş Savaşı’nda Cepheler
- Kurtuluş Savaşı’nda Cepheler Ders Notları
- Kurtuluş Savaşı’nda Cepheler Araştırmalar
- Kurtuluş Savaşı’nda Cepheler Sunuları
- Kurtuluş Savaşı’nda Cepheler Ünitesi Etkinlikleri
- Kurtuluş Savaşı’nda Cepheler Konu Tarama Testleri
- Kurtuluş Savaşı’nda Cepheler Haritaları
- Kurtuluş Savaşı’nda Cepheler Belgeselleri
- Kurtuluş Savaşı’nda Cepheler Resimleri
- 4.Ünite: Türk İnkılabı
- 5.Ünite: Atatürkçülük ve Atatürk İlkeleri
- Atatürkçülük ve Atatürk İlkeleri Ders Notları
- Atatürkçülük ve Atatürk İlkeleri Araştırmalar
- Atatürkçülük ve Atatürk İlkeleri Sunuları
- Atatürkçülük ve Atatürk İlkeleri Ünitesi Etkinlikleri
- Atatürkçülük ve Atatürk İlkeleri Konu Tarama Testleri
- Atatürkçülük ve Atatürk İlkeleri Belgeselleri
- Atatürkçülük ve Atatürk İlkeleri Resimleri
- 6.Ünite: Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası
- Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Ders Notları
- Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Araştırmalar
- Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Sunuları
- Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Ünitesi Etkinlikleri
- Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Konu Tarama Testleri
- Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Haritaları
- Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Belgeselleri
- Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Resimleri
- 7.Ünite: Atatürk’ün Ölümü
- İnkılap Tarihi Genel
- İnkılap Tarihi Genel Ders Notları
- İnkılap Tarihi Genel Araştırmalar
- İnkılap Tarihi Proje ve Performans Çalışmaları
- İnkılap Tarihi Genel Sunuları
- İnkılap Tarihi Genel Etkinlikleri
- İnkılap Tarihi Genel Konu Tarama Testleri
- İnkılap Tarihi Genel Haritaları
- İnkılap Tarihi Genel Belgeselleri
- İnkılap Tarihi Genel Resimleri
- T.C İnk. T. ve Atatürkçülük Yazılıları
- 1.Ünite: 1881’den 1919’a Mustafa Kemal
- Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi Dersi
- 1. Ünite: 20. Yüzyıl Başlarında Dünya
- 20. Yüzyıl Başlarında Dünya Ders Notları
- 20. Yüzyıl Başlarında Dünya Araştırmalar
- 20. yy Başlarında Dünya Sunuları
- 20. Yüzyıl Başlarında Dünya Ünitesi Etkinlikleri
- 20. Yüzyıl Başlarında Dünya Konu Tarama Testleri
- 20. Yüzyıl Başlarında Dünya Haritaları
- 20. Yüzyıl Başlarında Dünya Belgeselleri
- 20. Yüzyıl Başlarında Dünya Resimleri
- 2.Ünite: İkinci Dünya Savaşı
- 3. Ünite: Soğuk Savaş Dönemi
- 4. Ünite: Yumuşama Dönemi ve Sonrası
- Yumuşama Dönemi ve Sonrası Ders Notları
- Yumuşama Dönemi ve Sonrası Araştırmalar
- Yumuşama Dönemi ve Sonrası Sunuları
- Yumuşama Dönemi ve Sonrası Ünitesi Etkinlikleri
- Yumuşama Dönemi ve Sonrası Konu Tarama Testleri
- Yumuşama Dönemi ve Sonrası Haritaları
- Yumuşama Dönemi ve Sonrası Belgeselleri
- Yumuşama Dönemi ve Sonrası Resimleri
- 5. Ünite: Küreselleşen Dünya
- Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi Genel
- Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi Yazılıları
- 1. Ünite: 20. Yüzyıl Başlarında Dünya
- Diğer Tarih Gurubu Dersleri
- Genel Tarih
- Tarih Dersi Yazılıları, Sınavları
- Tarih Ders Araç ve Gereçleri
- Özel Dosyalar
- Tarih Kültürü
- عثمانليجة
- Teneffüs
- Arşiv
- Çöp Kutusu
Benzer Konular
-
Takvim Nedir?
Konu Sahibi bnid Forum Tarih Bilimi Ders NotlarıCevap: 0Son Mesaj : 07.Aralık.2010, 16:31 -
Potlaç Nedir?
Konu Sahibi Evliya Çelebi Forum İlk Türk Devletleri AraştırmalarCevap: 0Son Mesaj : 04.Ekim.2009, 17:04 -
TürK NediR?
Konu Sahibi kanoonline Forum HikayelerCevap: 0Son Mesaj : 15.Eylül.2009, 09:37 -
Tarih Nedir?
Konu Sahibi Evliya Çelebi Forum Tarih Bilimi AraştırmalarıCevap: 0Son Mesaj : 05.Aralık.2008, 22:14 -
Sanat Nedir?
Konu Sahibi tarih.20 Forum Sanat Tarihi Ders NotlarıCevap: 0Son Mesaj : 17.Kasım.2007, 12:18