4- TARİH BİLİMİNİN YÖNTEMİ

Yöntem: Bir sonuca ulaşmak için bilim ve mantığa uygun bir şekilde yapılan araştırma biçimine yöntem denir.
Fen bilimleri ile sosyal bilimlerin yöntemleri birbirinden farklıdır.

FEN BİLİMLERİ SOSYAL BİLİMLER
(Tarih)
Gözlemlere, deneylere, laboratuar ölçümlerine, formüllere, kural, yasa ve sonuçlara dayalı yöntem kullanır. Geçmişte yaşanmış olayları konu edindiği için; deney, gözlem, formül, kural ve yasa koyamaz. Bilim olma özelliğini ARAŞTIRMACI ve SORGULAMACI özelliğinden alır.


TARİH ARAŞTIRMA YÖNTEMİ

a- Tarama (Kaynak Arama)

- Tarihe kaynaklık edebilecek her türlü bilgi ve verilerin bulunması aşamasıdır.

- Kaynaklar, oluştuğu döneme ve tarihçinin kullanım önceliğine göre iki guruba ayrılır.
- Birinci el kaynaklar: Tarihi olayın geçtiği döneme aittirler.
- İkinci el kaynaklar: Tarihi olayın geçtiği dönemin kaynaklarından yararlanılarak hazırlanmışlardır.

Tarihi kaynaklar, bilgi veren kaynağın ve malzemelerin türüne göre:
- Yazılı kaynaklar
- Sözlü kaynaklar
- Kalıntılar kaynaklar
- Çizili, sesli ve görüntülü kaynaklar

b- Tasnif (Sınıflandırma)

- Tarama sonucu elde edilen bilgi ve belgeler, tarihçi tarafından çalışma amacına göre, kronolojik (zaman), konu ve mekâna göre (yer) sınıflandırılır. Böylece araştırılan konunun ana başlıkları ve içindekiler bölümü oluşmuş olur.

c- Tahlil (Çözümleme – Analiz)


- Elde edilen verilerin kaynak ve bilgi yönünden yeterli olup olmadığının kontrol edilmesi aşamasıdır.

d- Tenkit (Eleştiri – Kritik)

- Toplanan verilerin gerçekliği ve bilgi açısından güvenilirliğinin tespit edildiği aşamasıdır.
- Dış tenkitten sonra kullanılabilecek olan eserler iç tenkide göre değerlendirilir.

DIŞ TENKİT İÇ TENKİT
Eserin adı, basıldığı yer ve basım tarihi vs. Yazar görüşlerinin eser üzerindeki etkileri
Belgelerin orijinalliği, tarihi vs araştırılır Verilen bilgilerin farklı kaynaklarda ne şekilde yer aldığına bakılır.


UYARI: Okuduğunuz bir kitabın iç ve dış tenkidinin (eleştiri) yapılması performans (başarım) görevi olarak verilmiştir.

e- Terkip ( Sentez – Birleştirme)

Toplanan verilerin birleştirilerek sonuca ulaşılması amacıdır. Bu aşamada olaylar değişik açılardan (kültürel, ekonomik vb.) incelenerek sonuca ulaşılır.

Tarihi olayları yazarken aşağıdaki tarihi olayların özellikleri dikkate alınmalıdır.

1- Tarih, geçmişte yaşanan olaylardır. Tekrarlanması mümkün değildir. Bu nedenle, tarihsel araştırmalarda deney veya gözlem metodu kullanılamaz.
2- Tarihi olaylar belli bir coğrafi mekânda ve belli bir kronolojik zaman dilimi içinde meydana gelirler. Bu nedenle yer ve zaman belirtilmelidir.
3- Tarihsel olaylar belgelere dayanır. Belgelerin varlığı bilimsel ve doğru olmasını sağlar.
4- Tarihsel olaylarda neden-sonuç ilişkisi mutlaka kurulması gerekir. Çünkü tarihsel olaylar kesintisiz olarak devam etmektedir.
5- Tarihi olayların belli bir kanunu veya kuralı yoktur. Yapılan araştırmalarda ortaya çıkan her yeni bilgi var olan bilgilerimizi doğrulayabilir, eksikleri tamamlayabilir veya değişmesini sağlayabilir.
6- Tarihi olaylar, günümüzün değer yargılarına göre değil, olayların geçtiği zamanın ve yerin koşulları göz önüne alınarak değerlendirilmelidir.

UYARI: Tarih araştırma yöntemlerini kullanarak ailenizin kısa bir tarihini yazma çalışması performans (başarım) görevi olarak verilmiştir.