CUMHURİYET’İN İLANI

1.Cumhuriyet’in İlanına Niçin Gereksinim Duyulmuştur?

1)23 Nisan 1920’den beri TBMM başkanı vardı, ancak bir cumhurbaşkanı ve başbakan yoktu.
2)1 Kasım 1922’de saltanat kaldırılınca devlet başkanlığında bir boşluk doğdu.
3)1923 sonbaharında bir hükümet problemi doğdu. Bakanlar Kurulu görevden ayrılmış, yerlerine yenileri seçilemiyordu. Meclis hükümet sisteminden- her bakanın mecliste oylanarak seçilmesi- dolayı hükümet bunalımları çıkıyordu. Meclis hükümet sisteminde, meclis başkanı hükümetin de başkanı idi. Bir bakan görevinden ayrılırsa, bakanı meclisin seçmesinden dolayı problemler çıkıyordu.

28 Ekim akşamı Mustafa Kemal bir anayasa değişikliği programı hazırladı. 29 Ekim 1923’te cumhuriyet ilan edildi.


— Mustafa Kemal İLK CUMHURBAŞKANI
—İsmet Paşa BAŞBAKAN(İlk cumhuriyet hükümetini kurma görevi verildi).
—Fethi Bey(Okyar)’de TBMM BAŞKANLIĞINA seçildi.

***Yeni Türk Devleti’nin başlangıçtan itibaren rejimini açıklamamasında;

1)Zamansız rejim tartışmalarına neden olmama
2)Ulusal güçlerin parçalanmasını ve zayıflamasını engelleme
3)Saltanatın birleştirici etkisinden yararlanma gibi nedenler etkili olmuştur.

2.Cumhuriyet’in İlanı Hangi Sorunları Çözmüştür?

1)Rejimin gerçek adı konuldu: Cumhuriyet. Bu konudaki kargaşa sona erdi.
2)Cumhurbaşkanı’nın seçilmesi ile ‘’devlet başkanlığı’’sorunu çözümlendi. Devlet başkanı belirlendi: Cumhurbaşkanı.
3)Başkanı olan bir hükümet artık çalışmaya başladı( Kabine sistemine geçilerek hükümet bunalımları önlendi. Artık cumhurbaşkanı, meclisten bir başbakan atayacak, o da kabinesini( bakanlar kurulu) oluşturulacaktı.)

***Cumhuriyet’in ilanından sonra; 1921 Anayasası’nda bazı maddelerinde değişiklikler yapılmıştır:

—Türkiye Devleti’nin hükümet şeklinin CUMHURİYET,
—Dininin İSLAM,
—Resmi dilinin TÜRKÇE,
—Cumhurbaşkanı’nı TBMM’nin seçeceği,
—Cumhurbaşkanı’nın devletin başı olduğu, meclise ve Vekiller Heyeti’ne başkanlık edebileceği, meclisin kendi içerisinden bir kişiyi başkan olarak belirleyeceği ve Ankara’nın başkent olduğu şeklinde ilaveler yapılmıştır.