Afganistan'ın SSCB Tarafından İşgali

1- SSCB'nin Afganistan'ı işgali öncesi Afganistan'da yaşanan gelişmeler nelerdir?

Afganistan′da 1973’te cumhuriyetin ilanının ardından iç karışıklıklar yaşanmış, ülkede yaşanan bir hükümet darbesi ile 1978′de sosyalistler yönetime egemen olmuştur.

Afganistan′da 1978′den itibaren Sovyet yanlısı iktidara karşı ulusal direniş hareketi başladı. Sosyalist iktidar SSCB′den askeri yardım istedi. Çok sayıda Sovyet uzman ve askeri Afganistan′a geldi. İktidar mücadelesini değerlendiren Sovyetler 1979′da Afganistan′ı işgal etti.

2- SSCB'nin Afganistan'ı işgalinin sebepleri nelerdir?

- Afgan yönetiminin yardım isteği.
- Afganistan'ın stratejik konumu.

  • Ortadoğu petrollerine yakınlığı.
  • Hint Okyanusu'na yakınlığı.
  • Petrol geçişinin kilit noktası olan Hürmüz Boğazı'na yakınlığı.


3- SSCB 1979'da neye dayanarak Afganistan'ı işgal etmiştir?

1978'de Afganistan ile imzalanan "Dostluk, İyi Komşuluk ve İş Birliği Antlaşması"na dayanarak.

4- Afgan halkının işgale tepkisi nasıl olmuştur?

Afgan halkı Sovyet işgaline karşı direniş başlattı. Direnişi örgütleyen Afgan mücahitleri etkinliğini zamanla artırdı. Afganistan′a daha fazla asker ve silah gönderen Sovyetler Afgan ulusal direnişini kıramadı ve yıllarca sonuç alamadığı bu mücadelede büyük kayıplar yaşadı.

5- SSCB'nin Afganistan'ı işgali karşısında büyük ve komşu devletlerin tutumu nedir?

Afganistan′ın işgali Pakistan, İran ve Çin ile birlikte Batı dünyasını endişelendirdi. Çin işgalden hemen sonra BM′ye başvurarak, Sovyet askerlerinin Afganistan′dan çekilmesini talep etti. İşgal üzerine ABD SALT-II Anlaşması′nı onaylamaktan vazgeçmiş ve Afgan mücahitlerine yardıma başlamıştır.

6-Ruslar’ ın Afganistan’ı işgali nasıl sonuçlanmıştır?

Afganistan′da askeri girişimlerini yoğunlaştıran Sovyet yönetimi Afgan direnişini kıramamış, Pakistan ve Suudi Arabistan öncülüğünde İslamabad'da toplanan İslam Konferansı'ndan bir sonuç çıkmamış, 1988′de Cenevre′de Afganistan sorununa son veren anlaşma imzalanmış, Sovyet askerleri 1989′da Afganistan′dan çekilmek zorunda kalmıştır.

7- SSCB'nin Afganistan'ı işgalinin sonuçları nelerdir?

- 3 milyona yakın Afgan mülteci komşu ülkelere sığındı.
- ABD Salt-2 Antlaşması'nı onaylamadı.
- Pek çok ülke 1980 Moskova Olimpiyatlarını boykot etti.
- Afganistan'da uzun yıllar istikrar sağlanamamıştır.

8-SSCB’nin Afganistan’ı işgali spor-siyaset ilişkisini nasıl etkilemiştir?

SSCB′nin Afganistan′ı 1979′da işgal etmeye başlaması, Batılı ülkeler tarafından tepki ile karşılanmıştır. ABD′nin başını çektiği Batılı ülkeler bu işgale tepki olarak 1980 Moskova Olimpiyatları′na katılmama karar aldı. Batı blokundan bu oyunlara sadece İngiltere katıldı.

Sovyet işgalini protesto ederek olimpiyatlara katılmayan ülke sayısı Türkiye dahil 64′dür.

Moskova Olimpiyatları madalyaların çoğunun Sovyet sporcular tarafından toplandığı ve pek fazla dünya rekorunun yaşanmadığı bir olimpiyat olarak bilinir.

SSCB ve Doğu Bloku ülkeleri de bu protestoya karşılık vermiş ve ABD′de düzenlenen 1984 Los Angeles Olimpiyatları′na güvenlik gerekçesiyle katılmamıştır. 1984 olimpiyatlarını protesto eden ülke sayısı da 14′tür.