XVIII. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ’NDEKİ DEĞİŞİM VE ISLAHATLAR

1. OSMANLI DEVLETİ’NDEKİ DEĞİŞİM VE ISLAHATLAR

XVIII. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin idari yapısında hangi değişiklikler yapılmıştır? Açıklayınız.

a. Osmanlı Devleti’nde Yönetim

  • Divan-ı Hümayun, Osmanlı devlet mekanizasının temeliydi.
  • Divan-ı Hümayun'daki toplantılar padişah ve Kubbealtı vezirleri denilen devlet adamlarının katılımlanyla yapılıyordu.
  • Fatih'ten itibaren padişahlar Divan-ı Hümayun başkanlığını fiilen veziriazamlara bıraktılar.
  • Sokullu Mehmet Paşa'dan itibaren de veziriazamlar devlet yönetiminde birinci derece etkili olmaya başladılar.
  • Divan-ı Hümayun toplantıları 16. Yüzyıldan itibaren haftada dört güne, 17. Yüzyıldan itibaren de haftada iki güne indirildi.

Babıali’nin kurulmasıyla Osmanlı Devlet yönetiminde hangi değişiklikler yaşanmıştır?

Bab-ı Ali'nin Oluşumu

  • 18. yüzyıla gelindiğinde Divan-ı Hümayun toplantılan üç ayda bir yapılmaya başlandı ve önemini kaybetti. Kubbealtı vezirligi ve Divan-ı Hümayun kaldınldı.
  • Kubbealtı vezirleri yerine vekiller heyeti oluşturuldu.
  • Devlet işlerinin görüşüldüğü toplantılar, veziriazamların ve sadrazamların oturduğu konaklarda yapılmaya başlandı.
  • Şeyhülislamlar da vekiller heyetine girerek yönetimde etkili oldular.
  • Veziriazam konakları, Babıali (Yüksek kapı) adını alarak devlet yönetiminin merkezi haline geldi.
  • Veziriazam başkanlığında Babıali'de yapılan toplantılara, toplantının konusuna göre Şeyhülislam, yeniçeri ağası,
    kadıasker, reisülküttab, defterdar, nişancı ve istanbul kadısı katılırlardı.
  • II. Mahmut döneminde divan toplantıları haftanın bir günü Şeyhülislam konağında, bir günü de veziriazam konağında olmak üzere haftada iki kere toplanacak şekilde düzenlendi.
  • 19. yüzyılda Babıali'nin yapısı yeniden düzenlendi. Veziriazamlık başvekalete dönüştürüldü.
  • Hariciye, Mülkiye ve Maliye Nazırlığı gibi nazırlıklar kurularak bugünkü bakanlar kurulunun temeli atıldı.


Reisülküttab

  • 18. yüzyılda Babıali'nin yönetimde etkili hale gelmesiyle Nişancı'ya bağlı olarak çalışan Reisülküttab'ın önemi artmıştır.
  • Devletlerarası ilişkilerde diplomasinin öneminin artmasıyla Reisülküttab, devletin dış ilişkilerini yürütmeye başlamıştır.
  • Daha sonra bu makam, Dışişleri Bakanlığı'na dönüştürülmüştür.