Islahat Fermanı (1856) Özeti

Islahat Fermanı’nın ilan edilmesinde etkili olan iç ve dış sebepler nelerdir?

İç Sebepler
1- Tanzimat Fermanı ile başlayan yenileşme hareketlerinin devamı getirmek.
2- Devletin dağılmasını engellemek.
Dış Sebepler
1- Paris Konferası'nda Osmanlı Devleti üzerindeki baskıları azaltmak, konferanstan olumlu sonuçlar almak.
2- Balkanlardaki isyanların sona erdirmek.
3- Avrupalı devletlerin, özellikle Rusya’nın Osmanlı Devleti’nin iç işlerine karışarak azınlıkları kışkırtmasını engellemek.

lslahat Fermanı ile Getirilen Düzenlemeler

  • Müslüman olmayan halka din ve vicdan özgürlüğü sağlanacaktır.
  • Okul, kilise, hastane gibi binaların tamiri ve yeniden inşaası sağlanacaktır.
  • Hıristiyan ve Yahudi azınlığı küçük düşürücü sözler yasaklanmıştır.
  • Hıristiyan azınlıklara devlet memurluklarına ve çeşitli okullara girme imkanı verilmiştir.
  • Mahkemelerin açık yapılması, herkesin kendi dinine göre yemin etmesi, hapishanelerin ıslahı ve kanunların azınlıkların diline çevrilmesi kararlaştırılmıştır.
  • Vergiler herkesin gelirine göre alınacak, cizye vergisi ile iltizam usulü kaldırılacaktır.
  • Azınlıklara bedelli askerlik getirildi.
  • Hıristiyanlar da il genel meclisine üye olabilecekler
  • Yabancılara da vergilerini vermek şartıyla mal mülk sahibi olma imkanı verilmiştir.
  • Gayrimüslimlere kendi banka, şirket, okullarını açma imkanı verilmiştir.


Böylece;
  • Gayrimüslimler, Müslümanlarla eşit vatandaşlar haline getirildi.
  • Osmanlıcılık düşüncesi doğrultusunda Gayrimüslimlerin devlete olan bağlılıkları artırılmaya çalışıldı.

Sonuç olarak;
  • Gayrimüslimler , Tanzimat ve lslahat Fermanı ile tanınan haklan yeterli bulmadılar. Onlar Müslümanlarla eşit olmayı değil, bağımsız olmayı istiyorlardı.
  • Müslüman halk Islahat Fermanı ile gayrimüslimlere daha fazla hak tanınmasından rahatsızlık duydu.
  • Osmanlı Devleti, lslahat Fermanı ile Avrupa devletlerinin iç işlerine karışmasını önleyemedi.


Tanzimat Fermanı ile Islahat Fermanı’nın farklı yönleri

Tanzimat Fermanı
Islahat Fermanı
Tüm Osmanlı tebası içindir. Sadece azınlıklar içindir.
Tanzimat Fermanı’nın hiçbir yabancı etkisi olmadan Mustafa Reşid Paşa tarafından hazırlandı. Islahat Fermanı ise Ali Paşa ile beraber İstanbul’daki İngiliz ve Fransız elçilerinin arasında kararlaştırıldı.
Yayınlandıktan sonra yabancı elçiliklere bilgilendirmek amacıyla gönderilmiştir. Paris Antlaşması'na kayıtlıdır.
Tüm Osmanlı tebası içindir. Müslümanların hoşnutsuzluğuna yol açmıştır.