B. SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETLER BİRLİĞİ (SSCB), ORTA ASYA’DAKİ TÜRK DEVLET VE TOPLULUKLARI

Sovyetler Birliğinin Asimile Siyaseti

  • Çarlık Rusyası döneminde işgal edilen Türk topraklarında asimilasyon (Ruslaştırma) politikası başlatıldı.
  • İlk olarak Türkler Hristiyanlaştırılarak asimile edilmeye çalışıldı.
  • Rus okulları açılarak Türklerin kültür ve dillerinin değiştirilmesi hedeflendi. Türk ailelerinin Rus okullarına rağbet etmemesi asimilasyon politikasını etkisiz hâle getirdi.
  • Türk illeri ele geçirildikten sonra harita ve kitaplarda "Türkistan" isminin kullanımı yasaklandı. Edebiyatta millî ruhu konu alan eserler yasak edildi.
  • Türkistan beş ayrı cumhuriyete bölündü. Türkler arasındaki birlik ve beraberliğin bozulması amacıyla farklı lehçelerin kullanılması yaygınlaştırıldı. Özbek, Kazak, Kırgız ve Türkmenlerin zorla Türkleştirildikleri ileri sürüldü. Türkistan'daki Türk toplulukları içerisinde Özbekçilik, Kazakçılık, Türkmencilik, Kırgızcılık gibi boy/asabiye duyguları ortaya çıkarılarak birlik bozulmaya çalışıldı.
  • Sovyetler, 10 ciltlik bir "Sovyet Birliği Tarihi" yazdırma kararı aldı. Eserde Rus olmayan milletlerin özel tarihî gelişimini açıklayan bölümlerine yer verilmedi.
  • Sovyetler, bu Türk illerinde sistematik bir şekilde önce camii ve mescitleri tahrip edip bunlara ait vakıfların mal ve mülklerini devletleştirdi. Din adamı yetiştiren okul ve medreseleri kapatıp ileri gelen Müslüman din adamlarını hapis ve sürgün ettiler.
  • Yüz binlerce Türk, işçi sıfatıyla Azerbaycan ve Türkistan'dan alınıp Sovyetlerin diğer bölgelerine yerleştirilirken buralara Rusları ve başka milletleri yerleştirdiler. Senelerce devam ettirilen bu göç hareketinin maksadı Rus olmayan milletlerin millî duygularını yok etmekti.
  • Ruslar, Türkiye ile Türkistan'ın kültürel bağlarını da koparmak istediler. Bunun için 1924'te Arap alfabesinden Latin alfabesine geçerken 1928'de Türkiye'nin Latin alfabesini kabul etmesi üzerine Türkler için "Rus Kiril" harfleriyle karışık bir Latin harf sistemine geçiş yaptılar.


SSCB politikalarının günümüzdeki Türk dünyasına kültürel etkileri neler olmuştur?