C. ORTA DOĞU'DA MANDA YÖNETİMLERİNİN KURULMASI konu anlatımını okumak için tıklayınız.

1. Orta Doğu’da Büyük Devletlerin Durumu ve Politikaları


a. İngiltere ve Orta Doğu konu anlatımını okumak için tıklayınız.

b. Fransa ve Orta Doğu

  • Osmanlı Devleti'nin yıkılmasıyla Orta Doğu'da söz sahibi olmak isteyen devletlerden birisi de Fransa'ydı. San Remo Konferansı'nda Fransa'nın payına Suriye ve Lübnan düşmüştü. Fransa'nın amacı, aldığı yerleri korumak hatta daha da genişletmekti.
  • Suriye Ulusal Kongresi, Mart 1920'de merkezi Şam olmak üzere Lübnan ve Filistin topraklarını da içine alan Suriye Krallığı'nı kurdu. Başına Kral Faysal'ın getirildiği bu devlet, San Remo Konferansı'nda tanınmadı. Filistin İngiltere'ye; Lübnan ve Suriye Fransa mandasına verildi.
  • Fransa'nın Suriye'yi eyaletlere ayırarak federal bir düzen kurması, ve baskıcı yönetimi Arapların tepkisini artırdı. Anadolu'da işgal ettiği yerlerde Türk kuvvetlerine karşı direnemeyen Fransa, Ankara Antlaşması'yla (Hatay Türk parasının kullanılması ve milli kültürün korunması şartıyla özel bir yönetim olarak Fransız mandasına bırakıldı) Güney Doğu Anadolu'yu boşaltarak bütün dikkatini Suriye'ye yöneltti.
  • Kuvvet yoluyla buralarda tutunamayacağını anlayınca 1926'da Lübnan'a, 1930'da da Suriye'ye bağımsızlıklarını verdi. Ancak her iki devletin de anayasasında Fransız mandasının devamını sağlayan maddeler vardı.
  • Uzun yıllar süren Fransız mandası, Akdeniz'de büyük bir İtalyan tehdidi ortaya çıkmasının da etkisiyle 1936'da sona erdi. Fransa her iki bölgeden de çekildi.
  • Fransa Suriye ve Lübnan'dan 1946'da tamamen çekildi.