D. UZAK DOĞU’DA YENİ BİR GÜÇ: JAPONYA

  • XIX. yüzyılın ikinci yarısına kadar derebeylik (feodal) düzenin hâkim olduğu Japonya, dış dünyaya kapalı bir ülkeydi. Şogun adı verilen ordu komutanı bu derebeylerin en güçlüsünden seçiliyordu. Asıl güç Şogun'un elindeydi. İmparator sembolik olarak devletin başındaydı.
  • Batılı devletler ticari gerekçelerle Japonya'yı zorlamaya başlamasıyla 1854'te Batılı devletlerle ticari anlaşmalar yapıldı. Bu ülkede tepkiyle karşılandı ve Şogun yönetimi, ülke üzerindeki etkisini kaybetti.
  • 1867'de genç yaşta tahta geçen İmparator Mutsuhito, Japonya'yı batıya açacak köklü ve kalıcı reform süreci başlattı. Bu döneme "Meiji Restorasyonu" denir. Ancak bu reformlar, halk ve aristokrat savaşçılardan oluşan samurailer tarafından tepkiyle karşılaşsa da hükümetin kararlı adımlarıyla reformlar hayata geçti. 1868'de feodal düzen yıkılarak Batı tarzı hükümet kuruldu.

-Hukuk düzeni, Prusya-Alman modeline göre yeniden düzenlendi.
-Eğitim alanında yapılan yenilikler sonucu yüksek bir okur yazarlık oranına ulaşıldı.
-Takvim değiştirildi.
-Giyim kuşamda Batı örnek alındı.
-Çağdaş bir bankacılık sistemi oluşturuldu.
-Çağdaş bir düzenli ordu kuruldu, subaylar eğitim için Batılı ordu ve donanma akademilerine gönderildi, Prusyadan uzmanlar getirildi, İngiltereden de donanma kurulmasında faydalanıldı. Dışardan çağdaş silahlar satın alınırken yerli bir silah sanayisi de kuruldu.
-Ulaşım ve haberleşmeye önem verildi. Demir yolları ve telgraf hatları döşendi.
-Japonya'nın ihracatı, ipek ve tekstil dalında yükselişe geçti.
  • Gerçekleştirilen bu reformlarla kısa sürede gelişen Japonya XIX. Yüzyılın sonlarında güçlü bir devlet hâline geldi.
  • Sanayileşen fakat hammadde açısından fakir olan Japonya Asya kıtasına ulaşmak için yayılmacı bir politika izlemeye başladı.

-Çin'in yönetimindeki Kore'yi ele geçirmese de, Batılı devletler ve Rusya'nın tepkisi nedeniyle elde ettiği toprakları Çin'e geri verdi.
-Çin toprakları Japonya ve Rusya arasında rekabet alanı hâline geldi. Rusya ile Japonya arasında 1904-1905 savaşı çıktı. Rusya bu savaşta yenilerek Çin ve Kore üzerindeki etkisini kaybetti. Japonya bir süre sonra Kore'yi topraklarına katarken Rusya ve Çine karşı elde ettiği başarılarla Uzak Doğu'da yeni bir güç olarak ortaya çıktı.
  • XIX. yüzyıl Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Döneminde başlayan yenilik hareketleri sürdürüldüğü, idari, askerî, hukuk, eğitim, ulaşım ve bankacılık konularında çeşitli düzenlemeler yapıldığı bir dönemdir.


Uzak Doğu'da Yeni Bir Güç: Japonya Sunusu için tıklayınız.