F. İKİ SAVAŞ ARASI DÖNEMDE AVRUPA

3. Totaliter Rejimlerin Kuruluşu
a. İtalya’da Faşizm konu anlatımı için tıklayınız.

b. Almanya’da Nazizm

  • Almanya, I. Dünya Savaşı sonlarına doğru cephe gerisinde iç sorunlarla karşı karşıya kaldı. Kasım 1918'de askerî bir ayaklanma sonucu imparatorluk yıkılarak cumhuriyet ilan edildi.
  • Versay Antlaşması'nın imzalanmasıyla Almanyada yaşanan sosyal ve ekonomik bunalım daha da artırmıştır. Toplumun her kesiminde bu anlaşmaya karşı bir tepki vardı.
  • Bu sırada Ağustos 1919'da "Weimar Anayasası" ilan edilerek demokratik düzene geçilse de; Weimar Cumhuriyeti hükümetleri Almanya'nın sorunlarını çözmekte yetersiz kaldı.
  • 1924 seçimlerinde Versay Antlaşması'nın yok edilmesini ve Alman ırkının üstünlüğünü savunan Nazi Partisi ilk kez parlamentoya girdi. Nazi Partisi 1929 dünya ekonomik buhranı ile sanayi üretiminin yarıya düşmesi, ticarethaneler iflas etmesi, işsiz sayısının artması, vergilerin arttırılması, Almanya'nın savaş tazminatını ödemekte zorlanması sonucu güçlendi.
  • 1930 seçimlerinde en güçlü ikinci parti olan Nazi Partisi, 1932 seçimlerinden en güçlü parti olarak çıktı. 30 Ocak 1933'te Adolf Hitler başbakan oldu.
  • Hitler bir fırsatını bularak komünistlere karşı sert tedbirler aldı. Mart 1933 seçimleri yenilese de çoğunluğu sağlayamadı. Bunun üzerine Hitler, tevkif edilen komünist ve sosyal demokrat milletvekillerinin bulunmadığı sırada meclisten 4 yıl süre ile olağanüstü yetkiler alarak diktatörlüğünü ilan etti.
  • Nazi Partisi, düşüncelerini herkese kabul ettirebilmek için Almanların isteklerine hitap etmeye çalıştı. Endüstri, savaş sanayisine kaydıkça büyük şirketlerin de kasalarına milyarlarca mark girecekti. Alman generallerin rütbe, yeni görev, yüksek maaş ve madalyalara kavuşarak toplum içinde saygınlığı artacaktı. Toprak sahiplerine Avrupa'da yeni topraklar vaat ediliyordu. Şimdiye kadar önemsenmemiş dükkân sahipleri, ufak bürokratlar, öğretmenler ve çeşitli meslek erbabı itibar kazanacaktı.
  • Hitler'e başlangıçta en büyük destek büyük iş çevrelerinden geliyordu. İktidarı Nazi Partisine verme kararı da 16 Ocak 1933'te Hitler'in büyük iş adamları ile yaptığı ortak toplantıda alındı. Sahte bir birlik havası oluşturuldu. Buna karşı sessiz ve kör bir disiplin istendi. Ekonomi denetim altına alındı. Nazi ileri gelenleri şirketlerde söz sahibi oldu.
  • Tipik Nazi örgütü olan Gestapo (Alman gizli servisi), kişi ve gruplar üzerinde sınırsız bir yetki kurmuştu. Hiçbir özgürlük gösterisi hoşgörü ile karşılanmadı.
  • Nazizm, disiplin, emirlere bağlılık, görev anlayışı, düzen, cesaret vb. özelliklerin sadece Alman ırkında olduğunu iddia ediyordu. Başka ırklarla karışıma karşıydılar.
  • 1934'te kurulan "Adolf Hitler Okulları" parti için propagandacı yetiştirmekle görevlendirilmişti Nazi ideolojisiyle uyuşmayan her şey okul kitaplıklarından çıkarıldı. Tarih, ırkçı ve söven şekli ile yeniden yazıldı.
  • Naziler bu rejime "Halk Toplumu" dediler. Bunu yerleştirip sürdürmek için de 10-15 yaş gurubu ile 15-18 yaş gurubundakileri farklı yerlerde topladılar. Savaş çıkmadan önce bu gençlik örgütlerinde 9 milyona yakın çocuk vardı. Onları topluca sinemaya, konsere, tiyatroya, dansa götürüyorlardı.
  • İşsizlerin ihtiyaçları karşılandı. Tüketim mallarının fiyatlarının yükselmesi yasaklandı. Konut sorununu çözmek için bütçeden büyük paralar ayrıldı. İşçi çıkarmak zorlaştı. Ucuz Volkswagen otomobiller üretildi. Böylece Naziler, Almanya'da hedeflerine ulaşmayı amaçladılar.
  • Bu dönemde Alman dış politikasının hedeflerini Hitler şu sözlerle ifade etmiştir: "Nasyonal-Sosyalist akım, ... Nasyonal Sosyalist akım, bu günkü nüfusumuzla toprak düzeyimiz arasındaki dengesizliği ortadan kaldıracak tarihsel geçmişimizle bu günkü güçsüzlüğümüz arasındaki dengesizliği yok etmeye çalışacaktır."
  • Hitler, Almanya'nın geleceğinin doğudaki geniş toprakları ele geçirmesiyle mümkün olacağını inancıyla 1 Eylül 1939'da Polonya'ya saldırması II. Dünya Savaşı'nın başlamasına yol açtı.