H. ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTİKASI

  • Bu dönemde Türkiye, hayali emeller peşinde koşmadı. Yurtta barış, dünyada barış." sözünü ilke edinerek, kendi kuvvetine dayanıp varlığını koruyup geliştirmeye çalışmıştır.
  • Türkiye, Lozan Barış Antlaşması ile uluslararası alanda resmen tanındı. Daha sonra Lozan'da hâlledilemeyen Musul, dış borçlar, Suriye sınırı,nüfus mübadelesi ve Boğazlar sorunlarına öncelik verdi. Batılı devletlere karşı duyulan güvensizlik sebebiyle Sovyetler Birliği'yle varolan iyi ilişkilerin devamını sağladı. Lozan'dan kalan sorunlarını çözdükten sonra Batı ülkeleri ile ilişkilerini geliştirdi.
  • 1930'dan itibaren özellikle Avrupa'da ortaya çıkan bunalımlar, I. Dünya Savaşı'nın getirdiği statükoyu korumak isteyen (İngiltere, Fransa gibi) devletler ile bu yapıyı değiştirmek isteyen (Almanya, İtalya gibi) devletler arasında gittikçe keskinleşen bir kutuplaşmaya sebep oldu.
  • Atatürk Avrupa'daki gelişmelerle ilgili olarak, Versay Antlaşması'nın I. Dünya Savaşı'nın düşmanlıkları arttırdığını düşünüyordu. Ona göre yenen devletler, yenilenlere barış şartlarını zorla kabul ettirirken bu ülkelerin etnik, jeopolitik ve ekonomik özelliklerini göz önüne almamışlardı.
  • Atatürk İtalya'daki gelişmelerle ilgili olarak da şu sözleri söylemişti: "Mussolini'nin yönetimi altında kuşkusuz büyük bir kalkınmaya ve gelişmeye sahne olmuştur. Eğer Mussolini, gelecekteki bir savaşta, İtalya'nın görünen büyüklüğünü, savaş dışında kalmak biçimiyle, gerektiği gibi kullanabilirse barış masasında başlıca rollerden birini oynayabilir. Ancak korkarım ki İtalya'nın bugünkü şefi, Sezar rolünü oynamak isteğinden kendisini kurtaramayacak ve İtalya'nın askerî bir güç oluşturmaktan henüz çok uzak olduğunu hemen gösterecektir."
  • Türkiye, 1932'de Milletler Cemiyetine üye olarak Batılı devletlerle olan iyi ilişkilerini pekiştirdi. Bölgesel ve uluslararası alandaki barışçı faaliyetlere katıldı. Balkan ve Sadabat Paktlarının kuruluşuna öncülük ederek, kendi güvenliğini bölgesel ittifaklarla sağlamaya çalıştı. Boğazlar ve Hatay meselelerini uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde kendi lehinde bir çözüme kavuşturdu. Avrupa'daki askerî ve siyasi gelişmeler üzerine Batılı ülkeler ile Sovyetler Birliği arasında hassas bir denge kurmaya gayret gösterdi. Böylece izlediği dış politika ile bölgede bir istikrar unsuru oldu.


Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Konu Anlatım Videosu için tıklayınız.
1. Dış Politikadaki Gelişmeler

a. Türkiye'nin Milletler Cemiyetine (Cemiyet-i Akvam) Girişi (18 Temmuz 1932) konu anlatımı için tıklayınız.
b. Balkan Antantı (9 Şubat 1934) konu anlatımı için tıklayınız.
c. Montreux (Montrö) Boğazlar Sözleşmesi (20 Temmuz 1936) konu anlatımı için tıklayınız.
d. Sadabat Paktı (8 Temmuz 1937) konu anlatımı için tıklayınız.
e. Hatay Meselesi ve Hatay'ın Anavatana Katılması (30 Haziran 1939) konu anlatımı için tıklayınız.