OSMANLILARDA YÖNETİM, ASKERÎ TEŞKİLAT VE EĞİTİM
1. OSMANLILARDA YÖNETİM
a. Merkezî Yönetim konu anlatımı için tıklayınız.


- Divanıhümayun

  • Osmanlı Devletinde merkezi teşkilatın en önemli kurumu Divan-ı Hümayun'dur.
  • Devletin en önemli askeri, siyasi, ekonomik ve sosyal meselelerinin görüşüldüğü en yüksek karar ve yönetim ku* ruludur.
  • Divan-ı Hümayun, Orhan Bey döneminde kurulmuş, son şeklini ise Fatih döneminde almıştır.
  • Padişah başkanlığında, o bulunmadığı zaman veziriazam başkanlığında devlet merkezi (başkent) veya hükümdarın bulunduğu yerde toplanırdı. Devlet işlerinin en son karar organı burası idi.
  • Her ne kadar divan kararları uygulanmışsa da yine de son soz Padişahındır. Bu yönüyle divan bir danışma organı durumuna gelmiştir.
  • Divanda devletlerarası ilişkiler görüşülür. Halkın şikayetleri dinlenir ve bazı davalara bakılarak onlar karara bağlanırdı.
  • Divanda görüşülen ve alınan kararlar "Muhimme Defterleri"ne yazılırdı.
  • Divan haftanın her günü sabah erkenden toplanmakta ve Padişah başkanlık etmekte idi. Divan görüşmeleri öğle vaktine kadar devam ederdi.
  • Fatih, divan başkanlığını veziriazam'a bırakarak görüşmeleri kafes (kasr-ı adl) arkasından izlemeye başladı.
  • Böylece divan üyeleri görüşIerini serbestçe söyleyebilmeye başlamışlardır. Bu uygulama ile sadrazamlık mevkiinin önemi artmış ve güçIenmesine sebep olmuştur.
  • Veziriazamlar, görüşmelerini kendi konaklarında ikindi namazından sonra toplanan ikindi divanında görüşürlerdi.
  • Divanda halkın din, dil, mezhep, cins ve statüsüne bakılmaksızın Osmanlı ülkesinde yaşayan herkesin başvurusu dikkatle görüşülürdü. Divan kararları kesindi ve değiştirilmesi mümkün değildi.


Divan-ı Hümayun Toplantısı konu anlatımı için tıklayınız.