C. BARIŞA DOĞRU

1. Avrupa’da Savaşın Sona Ermesi
  • Kazablanka Konferansı: Roosevelt ve Churchill arasında 14-24 Ocak 1943’te yapıldı. Alınan kararlar:

  • Rusya üzerindeki baskıyı hafifletmek için Sicilya'ya çıkarma yapmak ve Almanya üzerindeki baskıyı arttırmak;
  • Balkanlarda ikinci bir cephenin açılmasını mümkün kılmak için, Türkiye'nin de savaşa katılması konusunda gerekli askeri hazırlıkları yapmak;
  • Almanya'nın mukavemeti yeteri kadar zayıflayınca Avrupa'da da bir cephe açmak ve nihayet "Almanya, Japonya ile İtalya kayıtsız şartsız teslim oluncaya kadar" mücadeleye devam etmek.

  • Sicilya Çıkarması: İtalya’yı Kuzey Afrika’dan atan müttefikler Temmuz 1943’te Sicilya’nın önemli noktalarını bombardımana tuttuktan sonra çıkarma yaptılar. İngiltere ve ABD böylece Mihver Devletlere Avrupa’da ki ilk mağlubiyetini tattırdı.
  • Otoritesi sarsılan Duçe (Mussolini) iktidardan düştü. Yeni kurulan hükümet (Mareşal Badoglio) müttefiklerle ateşkes imzaladı. (3 Eylül 1943) Bunun üzerine İtalya’ya giren Almanya önce Mussolini’yi kurtardı, sonra Roma’yı alarak tahkimat kurdu. Müttefikler İtalya’nın tamamını ancak 1945’in ilk aylarında ele geçirebildi.
  • Normandiya Çıkarması: 6 Haziran 1944’te müttefikler Alman işgalindeki Fransa’ya Normandiya kıyılarından çıkarma yaptılar. Büyük kayıplara rağmen Ağustos 1944’te Paris’e ulaşıldı. Eylül’de Fransa ve Belçika’da savaş sona erdi.
  • Bu sıra da doğuda Rus ilerleyişi devam ediyordu. Polonya, Baltık ülkeleri, Bulgaristan SSCB tarafından işgal edilirken, Romanya ve Finlandiya ateşkes istedi.
  • Yalta Konferansı: Şubat 1945’te gelecekteki barışın esaslarını saptamak amacıyla toplanan Yalta Konferansı’nda ABD’yi Roosevelt, İngiltere’yi Churchill ve SSCB’yi Stalin temsil ediyorlardı. Konferans’ta alınan kararlar:

  • SSCB, Japonya’ya savaş açacak.
  • Buna karşılık SSCB Uzak Doğu’da pek çok imtiyaz, Birleşmiş Milletler de 3 sandalye kazandı. (SSCB, Belarus, Ukrayna)
  • Almanya 3 işgal bölgesine ayrılacak. ABD ve İngiltere kendi bölgelerinden Fransa’ya da pay bırakacaklardı. Aynı şartlar Berlin içinde geçerli olacak.
  • Churchill, savaş sonunda ABD’nin Avrupa’dan çekilmesinden sonra güçlü bir SSCB ile tek başına kalmaktan çekindiğinden bu madde ile Fransa’yı da Almanya’nın işgaline katmıştır.
  • Almanya’nın Rusya’ya 20 milyar dolar savaş tazminatı ödemesi kararlaştırıldı.
  • 1 Mart 1945'e kadar ortak düşmana savaş ilan etmemiş devletlerin Birleşmiş Milletler üyeliğine alınmasına, Güvenlik Konseyi’nin daimi üyelerinin veto hakkının olmasına karar verildi.

ÖNERİ: Yatla Konferansı’nı İngiltere ve Rusya açısından değerlendirelim mi?
  • 7 Mayıs 1945’te Almanya kayıtsız şartsı teslim oldu. Böylece Avrupa’da savaş sona erdi. (Bu sıra da San Fransisco Konferansı devam ediyordu.)

NOT: San Fransisco Konferansı, Birleşmiş Milletler Örgütü'nün kurulması ile sonuçlanmıştır.
  • Potsdam Konferansı: 17 Temmuz 1945’te Berlin yakınlarında toplanan konferansında ABD’yi Truman, İngiltere’yi Churchill (seçimleri kaybedince Attlee) ve SSCB’yi Stalin temsil etti. Konferansta görüşülen konular Almanya’nın teslim olmasından sonra ortaya çıkan sorunlar ve yapılacak olan barış antlaşmalarının temel şartları idi. Alınan kararlar:

  • Almanya ve başkenti Berlin dört işgal bölgesine ayrıldı. (ABD, SSCB, İngiltere ve Fransa)
  • Almanya için ekonomik ve askeri kısıtlamalar ve yükümlülükler getirildi.
  • Savaş suçlularının tutuklanmasına ve yargılanmasına karar verildi.
  • Diğer ülkelerde bulunan Almanların Almanya’ya götürülmesine karar verildi.
  • Avusturya ve başkenti Viyana dört işgal bölgesine ayrıldı.
  • İtalya ile koşulları ağır olmayan bir barış antlaşması yapılmasına karar verildi.

ÖNEMLİ: Konferansta yaşanan gergin anlar dünyanın 2 bloğa ayrılma dönemine girmesine sebep oldu. Potsdam Konferansı, II. Dünya Savaşı'nın ve "Üç Büyüklerin" yaptıkları son büyük konferans oldu.

Pasifik’te Savaşın Sona Ermesi konu anlatımı için tıklayınız.