OSMANLILARDA YÖNETİM, ASKERÎ TEŞKİLAT VE EĞİTİM
3. Osmanlı'da Eğitim konu anlatımı için tıklayınız.
a) Mesleki Eğitim konu anlatımı için tıklayınız.

b. Saray Eğitimi

= Enderun
& Enderun Mektebi'nin tam kuruluşu Fatih döneminde gerçekleşmiştir.
& Devşirme sistemiyle toplanan çocuklar, burada iyi bir Müslüman, güvenilir ve nitelikli bir devlet adamı veya usta sanatkar olarak yetiştirilirdi.
& Eğitim koğuş odalarında verilirdi. Bu odalar; Büyük Oda, Küçük Oda, Doğancılar Odası, Seferli Odası, Kiler Odası, Hazine & Odası ve Has Oda'dır. Her odanın eğitimi, öğrencinin kabiliyetine göre bir ya da iki yıldır.
& Enderun'da askeri eğitimden musıki eğitime dek farklı alanlarda dersler verilmiştir.
& Başarılı olanlar iç Oğlan olarak saraya alınır, burada matematik, tarih gibi konularda üst seviyede eğitim görürlerdi.
& Spor eğitimi alırlar, mutlaka bir sanat dalında uzmanlaşırlardı.
& Padişahın özel hizmetinde bulunan bu öğrenciler çıkma usulü denen uygulama ile birunda veya taşra da yönetici olarak görevlendirilirdi.
& Enderun'dan pek çok vezir, sadrazam ve devlet adamı yetişmiştir.

Enderun mektebinin Osmanlı Devleti'nde kamu eğitimi açısından önemi hakkında neler söylenebilir?


Enderun Mektebi Devlet-i Ali Osman'a ve sarayına ordu ve sivil bürokrat yetiştirmek amaçlı kurulan özel bir öğrenim kurumudur. Enderun Mektebi dünyanın ilk 'kamu eğitimi okulu' olarak nitelendirilebilir. Enderun'da devletin kapsamlı ve genişleyen topraklarındaki seçkin potansiyelini saptama ve eğitme işi ile bunların hükümet hizmetinde kullanılmak üzere yetiştirilmeleri esastı. Saray Enderun'a, Enderun da memlekete hükmederdi. Devlet, siyasî idealini dikkatle seçtiği öğrencilere bu kurum içerisinde aşılardı.

= Harem
& Haremde Padişahın eşleri, çocukları ve cariyeleri yaşardı.
& Padişahın yaşadığı bölüme Hünkar Dairesi denirdi.
& Harem, aynı zamanda okul niteliğindeydi.
& Hareme alınan cariyeler, kalfaların sıkı disiplin altında eğitimden geçirilirdi.
& Bu cariyeler, yeteneklerine göre müzik, resim, edebiyat, örgü gibi dersler alır, dlni bir eğitimden de geçirilirlerdi.
& Zaman zaman sarayda, saz dersleri verilirdi.
& Harem halkı, günlerini kitap okumakla, özellikle tarih okumakla geçirirdi.
& Ayrıca, şehzadeler saraydaki şehzadegan mektebinde ilköğrenimlerini görürlerdi.

Haremde sıkı bir eğitim verilmesinin temel nedeni nedir?


Osmanlı hareminde iyi bir eğitimden geçirilen cariyeler padişaha ve ailesine hizmet eder, sultan, beyler, valiler, paşalar ve vüzera benzeri üst seviye yöneticilerle evlenirlerdi. Bununla birlikte cariyeler zerafet ve zekaları çerçevesinde usta, kalfa, ikbal, kadınefendi ve valide sultan payelerini alarak maksimum mevkilere çıkabilirlerdi. Özellikle bir şehzade doğuran cariyenin eğitiminin iyi olması müstakbel padişahin yetişmesi açısından çok önemliydi.

c. Osmanlı'da Askeri Eğitim konu anlatımı için tıklayınız.
d. Osmanlı'da Medrese Eğitimi konu anlatımı için tıklayınız.