Araştırma: Nusret Karaca

MANAS DESTANI VE KIRGIZLAR ÜZERİNE ............Nusret Karaca........"Tarih Araştırmaları" ..... Kırgızlar yarı göçebe bir yaşam sürmüşlerdir.Genellikle Altay,Pamir,Talas ve Isık Gölü ,Yenisey dolaylarını yurt edinmişlerdir.18.yüzyılda Rusların Kazak Türklerini Kırgızlara benzetmeleri nedeniyle KIRGIZ VE KAZAKLAR birlikte anılmışlardır.Asıl Kırgızlar Tanrı Dağları yörelerinde toplanmışlardır.Kazak ise Rus ordusunda bir süvari örgütünün adı olmuştur ve bu ad Türklerden geçmiştir.Kırgız illeri çoğunlukla Türklerin yaşadıkları ve yurt edindikleri yerler olmuştur.Çin kaynaklarına göre de Göktürk ve Uygur ülkelerinde en son buyruk olanlar Kırgızlardır. Moğol boylarından Kıtaylıların kuvvetlenmesi sonucu Kırgızlar bu eski illerinden çıkarılmıştır ve sürülmüşlerdir. ... MANAS Yine tarihi akış içinde muhtemel dir ki 9.y.y.dan sonra KIRGIZLAR istiklallerini elde etmeleri ve atalar yurduna dönmeleri için ALP MANAS şahsında verdikleri uzun süreli savaşların bir bütün halinde ebedileştirilmesinden MANAS DESTANI ortaya çıkmıştır.Türk folklorunun zenginliği,yine zengin halk kültürü MANAS DESTANI 'nı besleyen kaynak olmuşlardır.Bu destanın bütünü 400 .000 mısra'nın üstündedir. Gelişmesi 21.y.y.da da devam ettirilen bu destan etrafında KIRGIZLAR arasında bir MANASÇILAR grubunun oluşması,destanın halk üzerindeki etkisini gösterdiği gibi,KAZAK/KIRGIZ boylarının destana karşı duydukları bağlılıktandır. ... Türkolog W.RADLOF Kırgızlar arasında dolaşarak Manas Destanını 1869 yılında derlemiş ve 1885 yılında TÜRK EDEBİYATI KÜLLİYATI'nın 5.cildi olarak yayınlamıştır. ..... Bu arada Kazak-Kırgızlarda başlıca lirik şiir,sarp sağlık Kırgızlarda destan şiir gelişmiştir. .... 1917 Bolşevik ihtilâli sonrası Kırgız gençler Manas Destanına çok önem vermişlerdir.1924 'e kadar 400.000 mısra metni ortaya çıkarılmıştır. MANAS DESTANI ile ilgili çeşitli rivayet ler vardır.Sağımbay Oazbakoğlu,Yolay Rivayeti,Çokan Velhanoğlu,Bekmurt,Karalayoğlu Şayak Beyoğlu rivayetleri gibi( bkz.Ali Öztürk/Çağları İçinde Türk Destanları) ..... .... "Not:Çoğunlukla gazete,dergi,kitap yazılarımı yazdığım ve sanat/edebiyat söyleşilerin,imza günlerini gerçekleştirdiğim .Kadıköy Fatma Şadiye Öğretmenevi'nde Tarih Sohbetleri yaptığımız Ali Öztürk'ü tanımak güzeldi.Bana kattığı ek bilgilere müteşekkirim..Onu tanımak güzeldi...anlamlıydı."