Kilikya Üzerine Kısaca

(Nusret Karaca/Tarih Araştırmaları)
...
Yazmak artık yaşamımın bir parçası oldu artık. Öğrenmenin,öğretmenin paylaşmanın sınırsızlığı öyle muhteşem bir duygu ki!Araştırmalar,yeni yeni bilgilerle eski bilgileri harmanlamak...Zenginlik bu bence.
...
Yine okul dönemi notları çıkıyor karşıma kitaplığımdan,kitapçıklar,panel ve seminerlerden,sohbetlerden tuttuğum notlar...Hadi gel de yazma ve paylaşma!
...
Bu kez KİLİKYA..ESKİ KİLİKYA...TARSUS...
Romalılar ve Yunanlılar Tarsus ve Adana taraflarına KİLİKYA adını vermişler.'CAMIZ' anlamındaki'KİLİK' Tarsus'un simgesi.Camız özellikle Seyhan Nehri (Sarbus) ile Tarsus Çayı(Kydnos) arasındaki deltada bulunur.
Bir dönem Ermeniler bölgeye göçle gelmiş ve yerleşmişler.Daha sonra ise bölge Karamanoğulları Beyliği içinde yer almış.
Bölgenin dağlık yerine 'TRACHEİA' yani 'DAĞLIK KİLİKYA'denir.Ova Kilikya'da Tarsus ve Seyhan,Dağlık Kilikya'da Göksu(Kalikadnos) çayı vardır.
Kilikya sahilleri'nde ANAMUR,ZEFİRYOM,SAYREDON,(Dağlık Kilikya),MEGAROS-KARATAŞ(Ova Kilikya) gibi burun ve körfezler bulunur.
....
Adanave Tarsus bölgelerinde ilk dönemlerde 19 göçebe kabile yaşamış.Bu Türkmen kabileleri o yörelerde koyunları,develeri ve çadırlarıyla Çukurova düzlüklerinde konaklayarak dolaşırlarmış.Kışlakları çoğunlukla Kayseri,yaylakları ise Maraş tarafları olmuş.Adana taraflarında ise çoğunlukla Nusayri'ler(Suriye'den gelen Araplar) görülürmüş.
....
Kilikya iklimi eskiden beri sıcaktır.Büyük İskender'inTarsus'ta çay suyu na girdiği ve havanın ağırlığından dolayı hasta olduğu bilinir.
Bölgede çakal,tilki,yabani domuz gibihayvanlar da görülür.Koyun,keçi,at ve de yabani sığır bölgede yaşayan diğer hayvanlardır.
...
Tarsus bölgesinin eski tarihinin karanlıklar içinde olduğu söylenebilir.
Genelde Kilikyalılar eskiler tarafından ikiye ayrılır.Bunlardan birincisi Homeros'un ve sonrasında Strabon'un anlattığı(MİZİ) Kilikyalıları.İkincisi ise Akdeniz sahilindeki ,Toros dağlarındaki Kilikyalılar.
....
Persler(II.Artakserkes e başkaldıran kardeşi SARD ) ile,Makedonya B.İskender ile bölgede egenenlik sağlamışlar,Roma 'Prokonsül'ünvanıyla valilikler oluşturmuşlardır.
...
Roma İmparatoru Sezar sonrası Tarsuslular çok sıkıntı çekmişler. ,Sezarı öldürenlerden biri olan Tollius'u ,Kassius'a yardım etmek için çıktığı yolculukta yakalamışlar.Kassius intikam için Tarsus a gelmis ve savaş sonucunda yenilen Tarsusluları ağır bir vergiyle cezalandırmış.Tarsuslular bunu ödemek için tapınaklarındaki eşyaları ve hür insanları köle olarak vermişler.
...
Dünyanınen eski şehirlerinden biridir Tarsus.1836 yılında İbrahim Paşa Tarsus Fransız Konsolosu Jille ye Sardanapal Mezarlığında araştırma yapmasını ister.Jille ortadakimihraba barut koyarak patlatmak ister se de patlama olmaz.Sonra kazılar sırasında beyaz mermerden bir parmak çıkar.Bir ihtimal orada bir heykelin varlığından bahsedilir.Elçi Barbaro yazdığı eserinde buradan bir saray olarak söz etmiştir.Bir çok seyyah ise bölgede Dönüktaş'tan bahsetmiştir.General Chesney Dönüktaş'ın sağlamlık ve planının sadeliği nedeniyle gördüğü en fevkalade eser olduğunu Fransız konsolosluğuna yazdığı mektubunda dile getirmiş.
....
Tarsus ve çevresinde üzerinde Dönüktaş'ın simgelendiği antik dönem sikkelerine rastlanmıştır.
Mozaikler,su bentleri,kanalizasyonlar,yollar,köprüler,tapınaklar,yazıtlar Roma döneminin önemli eserleri arasındadır.Bizans,Ermeni ve Müslümanlara ait eserlerde bölgede oldukça fazladır.Kilikya Müslümanlar tarafından fethedilince Tarsus Memlüklerin eline geçmistir.15.y.y.sonlarına doğru ise Türkmenlerin eline geçer.Ramazanoğulları tarafından bir çok cami yapılır.Ramazanoğulları beyliği ni de Osmanlılar ortadan kaldırır.
Osmanlı Devleti döneminde Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa ,Bayramlı dan sonra bölgede bir çok tepe olması nedeniyle buraya bir askeri yol yaptırmış.(*)
...
Evet!Bugünlük kağıt ve kalemimle bunları aktarabildim paylaşmak adına.Bilgilerimizi daha da çoğaltabilek,donanmak,beslenmek ne güzel!
Bu konuda bizlere kaynak yaratan kişilerin sohbetleriniz,anektodlarınız, kitaplarınız ile sizlere ve bizlere rehber öğretmenlerimiz..Teşekkür ediyorum.
...
(*)Eğt.Enst.Kaynaklarım..V.Langlois(M.Rahmi Balaban),Aratos Kitaplığı,Tarih Sohbetleri,Tarih Söyleşileri,Notlarım.
...
Camız:Manda..Malak...Su Sığırı...Arapça Camus (T.D.Kurumu,Ekşi Sözlük)