ZEYREK HAKKINDA KISACA


(Nusret Karaca/Tarih Araştırmaları/Derlemeleri)


Zeyrek İstanbul'un dördüncü tepesi üzerinde ve eteklerinde bulunan bir semttir.Fatih ilçesi sınırlarında bulunan semt adını Molla Zeyrek'ten alır.
Bursa'da II.Murad medresesinde müderrislik yapan Molla Zeyrek Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'u fethinden sonra 55 odalı Pantokrator Kilisesi'nin medreseye dönüştürülmesi sonrası buraya başmüderris olur.
Zeyrek camileri,hamamları,türbeleri ve dik merdivenleriyle,cumbalı ahşap evleriyle dikkat çeken,yerli yabancı turistlerin ilgi gösterdikleri bir semt olma özelliğindedir.Tepeden bakıldığında Haliç ve İstanbul Boğazı'nın panoramik görüntüsü ise bir başka güzel fotoğrafı çıkarır karşımıza.
Zeyrek Bizans'ın ilk zamanlarında manastırlarıyla tanınan,yerleşim alanı yoğun bir bölge olmuştur.
Semt yaşadığı büyük yangın ve depremlere rağmen günümüze kadar ulaşan bir çok yapıya sahiptir.
Eğime ve topografik özelliklere bağlı olarak veya setler arası bağlantıyı oluşturan yokuşlar biçiminde oluşmuş bir semttir.
I. Constantinus(324-337) döneminde imparatorların defnedildiği Havarium Kilisesi çevresinde manastırlar ve kiliseler inşa edilmiştir.
Eski İmaret Camii olarak bilinen Pantepoptes Manastırı diğer önemli dini yapı olmuştur.
Bu bölgede olduğu iddia edilen "Üç Prens Sarayı" ve konaklara ise rastlanılmamıştır.Bölgede müslümanların yoğunlaşmaya başlamasından sonra Rum nüfusun bir bölümü Galata'ya yerleşmiştir.
Semtteki ön tarafları caddeye bakan,arka taraflarında ise küçük bahçeleri bulunan çoğunluğu (sıra-evler) şeklindeki evler koruma altına alınmıştır.
Binaların formları 194O'ların sonuna kadar aslını korumuştur.
Bunda 1930'lardan sonra ahşap malzemelerin zor bulunması ve yangın talimatlarındaki düzenlemeler nedeniyle binaların kagir'den yapılmaya başlanmasının rolü vardır
Zeyrek'te
Molla Zeyrek Camii,Aşık Paşa Camii,Hacı Hasan Camii,Eski İmaret Camii(Kilise Camii),Sankiyedim Camii(Mehmed Şakir Efendi/Keçeci Hayreddin Mescidi),Hacı Kadın Camii(Hızır Bey Mescidi Yarhisar Mescidi,Divittar Mehmed Efendi Camii,Bıçakçı Alaaddin Camii,Kasap Demirhun Camii,Hamid Efendi Medresesi Mescidi,Soğukkuyu Mescidi,Şeyh Süleyman Mescidi,Yorgani İbrahim Ağa Mescidi,Çırçır Mescidi,Sekban Paşa Zeyrek Mescidi,Pir Ahmet Paşa Medresesi,Zenbilli Ali Efendi Sıbyan Mektebi-Medresesi,Hamid Efendi Medresesi,Haydar Paşa Medresesi,Semerci İbrahim Efendi Tekkesi,Haliliye Medresesi,Zenbilli Ali Efendi Türbesi,Mehmed Emin Tokadi Türbesi,Pantokrator Sarnıçları,Çinili Hamam,Azepler Hamamı gibi anıt olma özelliğinde çokça tarihi yapı vardır.
Fatih Belediyesi Zeyrek Akademi zaman zaman Zeyrek Seminerleri düzenlemekte ve sunumlar yapmaktadır.(*)


(*)KAYNAKLAR:Yetiştiğim semtim Haliç'te yapılan gezilerim,okul gezikeri,okuduklarım,anlatılanlar,sakladığım notlar,broşürler,kitapçıklar Haliç Sohbetleri,İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Bölümü Yayımları ve Etkinlikleri,Kentimİstanbul Dizisi Yayımları-İstanbul'un Semtleri, (2003),İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Etkinlik ve Yayımları.Fatih Belediyesi,Fatih Akademi,Ekşi.