Erzurum Kongresi (22 Temmuz-7 Ağustos 1919)
Padişah, M.Kemal’in görevden alındığına dair buyruk çıkarmıştır ( 8 Temmuz 1919 ).

M.Kemal, İstanbul’a aynı gün, resmi görevinden ve askerlik mesleğinden istifa ettiğini bildirmiştir.

Hiçbir yetkisi kalmayan M.Kemal’e Kazım Karabekir, Kolordusu ile emrinde olduğunu bildirmiştir.

Doğuda Ermeniler’e karşı Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti mücadele veriyordu.

Ermeni tehlikesine karşı nasıl hareket edileceği konusunu belirlemek için Erzurum’da Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti tarafından Erzurum Kongresi düzenlenmiştir.
ERZURUM KONGRESİ KARARLARI
Madde 1.
Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür parçalanamaz

Madde 2.
Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı ve Osmanlı Hükümeti’nin iş yapamaz duruma gelmesi halinde,Millet topyekün olarak kendisini savunacak ve direnecektir.

Madde 3.
Vatanı korumaya ve istiklali elde etmeye İstanbul Hükümeti muktedir olamadığı taktirde bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet üyeleri Milli Kongre tarafından seçilecektir (Sivas Kongresi ). Kongre toplantı halinde değilse, bu seçimi Heyet-i Temsiliye yapacaktır.

Madde 4.
Kuvayı Milliye’yi Tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hakim kılmak esastır.

Madde 5.
Hrıstiyan azınlıklara siyasi egemenlik ve sosyal dengemizi bozacak ayrıcalıklar verilemez.

Madde 6.
Manda ve Himaye kabul olunamaz.

Madde 7.
Milli Meclis’in derhal toplanmasını ve hükümet işlerinin Meclise tarafından kontrol edilmesini sağlamak içine çalışılacaktır.

Erzurum Kongresi’nin Önemi
Kongre bölgesel yapılmasına karşılık, alınan kararlar yönüyle ulusal bir kongre özelliğine sahip olmuştur.

Kongrenin 1.maddesi, Misak-ı Millî’de de yer alan maddedir.

Heyet-i Temsiliye (Temsil Kurulu) 9 kişiden oluşmuştur. Başkanı M.Kemal olmuştur.
Manda ve himaye ilk kez reddedilmiştir (İngiliz mandası).

İlk kez bir hükümet kurma fikrinden bahsedilmiştir.

Doğu Anadolu’da kurulan milli cemiyetler, Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti çatısında birleştirildi.

Kongrede alınan kararlar Milli Mücadele’nin temelini oluşturmuştur.

Erzurum Kongresi’nin Sonuçları:
Kongrenin kararları tüm yurtta sevinçle karşılanmıştır.
İstanbul Hükümeti kongrenin meşru olmadığını ilan etmiştir
İşgalci güçler, olayı geçici bir isyan hareketi olarak değerlendirmişlerdir.