*Tekin ŞEKER
Hürriyet Partisi

1955 yılının 6-7 Eylül olaylarında bir ay sonra Demokrat parti’nin 4. büyük olağan kongre hazırlıkları sürerken , Demokrat partili 11 milletvekili ispat hakkı sorunu’nu gündeme getirmişlerdir. Bu sorun 1947’de Hasan Ali Yücel-Kenan Öner davasında ortaya çıkmıştı. Davalı Öner , Yücel’e yüklediği suçlamaları kanıtlamak için ceza yasasının 481. maddesine dayanarak ispat hakkı tanınmasını istemişti. Mahkeme kendisine bu hakkı tanımıştı ancak; Yargıtay bakanların , memurların , sayılamayacağı iddiasıyla onlara ait duvarlarda bu hakkın tanınamayacağını belirtmişti. Ama, devam eden basın davaları nedeniyle bu konu tekrar gündeme gelmişti. Özellikle Menderes’in kimi parti ileri gelenleri arasında görüş ayrılıkları ve anlaşmazlıkları artınca haklarında dava açılan basın mensuplarına bu hakkın tanınmasını isteyen (TURAN, 2000: s.347) milletvekilleri yayın organları’nın kolayca sansür edilmesinin önüne geçilmesini istediler. Bu 11’lerin arasında Ekrem Alican , Enver Güreli ve Fethi Çelikbaş da yer alıyordu. 11’ler Muhlis Ete , Dr. Ekrem Hayri Üstündağ ve Fevzi Karaosmanoğlu gibi önemli kişileri yanlarına alıp 19 kişiye ulaştılar. Demokrat parti Haysiyet Divanı 4. büyük kongre öncesi 19’ları bölmek için , 9’unu partiden ihraç edip geri kalan 10 kişi ise istifa etmişlerdir. On dokuzlar partiyi kurmak için Demokrat parti kongresinin bitmesini bekleyip 7 Kasımda partiyi kurmaya karar verdiler ; ancak parti tüzüğünün belirlenmesi 6 haftalarını aldı. Bu sırada basın ve kamuoyunun desteğini kaybettiler. Parti’ye bekledikleri katılım da olmadı. Hatta Kasım Küfrevi , Demokrat parti’ye , Burhan Feyzioğlu da Cumhuriyet Halk partisine katılmışlardır. Neticede 20 Aralık 1955’te parti Demokrat parti’den ayrılan 28 milletvekili tarafından kuruldu. Hürriyet parti’sine Cumhuriyet gazete’sinin sahibi Nadir Nadi, bu gazete de olmasa bile kendisine ait olan bir başka gazete olan Yeni Gün’de destek vermiştir. Parti kapanana kadar bu gazete parti’nin yayın organı niteliğinde olmuştur. (YÜCEL, 2001: s.111-112)

Parti programında : ‘‘ demokratik bir parlamento ve çalışma ortamında bahsedilmiş ayrıca Anayasa’da teminatları bulunan adliye , tarafsız idare , muhtar , üniversite , hür basın , tarafsız radyo , hür bağımsız sendikalar , amme hürriyetlerinin hukuk devleti mefhumuna göre düzenlenmesi , siyasi partiler temel müesseselerin cemiyetimizde tahakkuk ettirilmesi ‘‘ istenmiştir. Hürriyet parti’si, 24 Kasım 1958’de olağanüstü bir kongre yaptı. Kongre’ye gelen hükümet komiseri , kongreyi dağıtmak için emir aldığını belirtmiştir. Görüşmelerden sonra 5’e karşı 175 delegenin oyuyla kongre ve parti aynı gün kapatılmıştır. (TÖKİN, 1965: s.89)


KAYNAKÇA

TURAN, Şerafettin; İsmet İnönü –Yaşamı Dönemi ve Kişiliği- Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2000.
TÖKİN, F. Hüsrev; Türkiyede Siyasi Partiler ve Siyasi Düşüncenin Gelişmesi, Elif Yayınları, İstanbul, 1965.
YÜCEL, M.Serhan; Demokrat Parti, Ülkü Kitapları, İstanbul, 2001.