TÜRK HALI SANATI

Bergama Halıları: Bu grup halılar üçüncü ve dördüncü tip halılarından geliştirilmiştir. Bergama halılarında Selçukluların geometrik desenleri ile geometrik şekillere benzetilerek stilize edilmiş bitkisel motiflerinin devamını bulunduran kareler bölünme,sekizgen madalyonlar etrafında gruplaşma gibi şemalar bu grubun özelliklerindendir.Bergama halıları Türk halı sanatında günümüze kadar devam eden bir grup olmuştur.

Osmanlı Saray Halıları:Bu dönemde hem teknik hem de dekoratif düzen anlayışı bakımından Anadolu halılarından farklı olan Osmanlı saray halıları görülmeye başlanır.Bu halılarda ipek malzemeyle İran düğümü kullanılmıştır. Dekorunu naturel çiçek motifleri oluşturmuştur.
En değerli saray halıları İstanbul,Bursa ve Hereke de dokunmuştur.
Bunların dışında en önemli halı merkezleri;Kula,Isparta,Ladik,Milas,Kırşehir,Kayse ridir.

SECCADELER:
Türk halılarının başka bir grubunu da seccadeler oluşturur. Mihrap bunlarda değişmez motiftir.Mihrapların içinde madalyon kandil şekilleri görülür.(16.yy)Saray seccadeleri,Uşak seccadeleri ve Post motifli seccadeler (Bunlarda mihrap yerine stilize pars postu vardır) en tanınmış örneklerdir.
Konya ve Bergama seccadelerinde Selçuklu geleneklerinin sürdüğü görülür. Seccadeler içinde en önemli grubu Gördes seccadeleri oluşturur. Morpuçlu Gördes seccadeleri (Mihrap motifinin iki yanında sütun süslemeleri bulunur. Zemin genellikle lacivert ya da kırmızı renklerdedir. Kız Gördes denilen türleri vardır ve Kız Gördes (zemin beyaz renklidir.) denilen türleri vardır.

Türk Halı Sanatı

Halıyı, sanat dünyasına Türkler kazandırmıştır. Eski geleneksel halılar kök boyayla boyanıp saf yünle dokunduğu için canlı renklere sahiptir ve dayanıklıdır. Halı dokumacılığında çözgülerin üstüne atılan düğümlerin tek bağlanmasına Sine (İran) düğümü, çift bağlanmasına da Gördes (Türk) düğümü adı verilir.

Selçuklu Halıları (13.yy)

Geometrik motifler ve stilize edilerek geometrik karakter kazanmış bitki motifleri en çok kullanılan süslemelerdir. Bordürlerde (kenar çerçeve süslemeleri) ise irt küfi yazıların kullanıldığıni görüyoruz.
Örnekler: Konya Alaaddin ve Beyşehir Eşrefoğlu Camilerinde bulunmuştur.

Hayvan Figürlü Halılar (14.yy-15.yy ortasına kadar)

Bu dönem Anadolu halılarında kuvvetle stilize edilmiş hayvan figürleri yer almaya başlar. Bunlarda semin genellikle karelere bölünmüş ve hayvan figürleri bu kareler tek yada karşılıklı bir çift olarak yerleştirilmiştir.
Örnekler: Berlin Müzesinde Ming Halısı, İsveç’in Marby köyü kilisesindeki halı, Konya Mevlana Müzesindeki halı, İst. Vakıflar Halı Deposundaki halı)

Holbein Halıları (15.yy)

Alman Rönesans ressamı Haun Holbein tablolarında bu dönemin halılarını kullandığı için bu adla anılmıştır. Gerçekte bunlar Batı Anadolu halılarıdır. Holbein Halıları denilen Türk halıları dört grupta incelenir:
a)Zemin kürelere bölünmüş ve her kareye bir sekizgen yerleştirilmiştir. Bezeme tamamen geometriktir. (Lorenzo Lotto Halıları)
b)Birincisinin aynı, fakat bezeme de çok stilize bitkiler kullanılmıştır.
c)Zemin büyük kürelere ayrılmış içlerine büyük sekizgenler yerleştirilmiş. Bezeme birinci ve ikincinin karışımıdır.
d)Ortadaki büyük karenin etrafında küçük kareler bulunur.

Uşak Halıları (16.yy dan 19.yy a kadar)

Bunlar üç gruba ayrılır:

Madalyonlu Uşak Halıları: Ortada daima bir madalyon, köşelerde çeyrek madalyonlar bulunur. Bitkisel motiflerden oluşan bezemeleri vardır.
Yıldızlı Uşak Halıları: Sekiz kollu yıldızlar bu grubun karakteristik semasını oluştururlar. Bununda bitkisel bezemeleri vardır.
Kuşlu Uşak Halıları: Motif olarak kuş figürlerinin kullanıldığı halılardır.

Uşak Halıları Holbein tipi halıların ikinci grubundan gelişmiştir

NİZAMİ ÇUBUK Hoca'ya teşekkür ederiz...