II. Murat Dönemi Ders Notu

[raltar]

II. MURAT DÖNEMİ 1421-1451

On yedi yaşındaki II.Murat babasının vefatı üzerine Amasra’dan gelerek tahta çıktı.Saltanatının ilk yıllarında iç karışıklıklarla uğraşmak zorunda kaldı.

Mustafa Çelebi İsyanı: II.Murat tahta çıktığında Bizans Yıldırım’ın oğlu Mustafa Çelebi ve Cüneyt Beyi,Teselya bölgesi ve Gelibolu’yu Bizans’a vermeleri karşılığında serbest bıraktı.Germiyanoğulları Mustafa Çelebiyi destekledi.Karamanoğulları Hamitoğulları topraklarını işgal etti.Menteşeoğulları ,ayaklanarak Aydınoğulları ve Saruhanoğullarının bir kısım topraklarını ele geçirdi.İsfendiyar Bey ,Candaroğulları topraklarını ele geçirdi.Böylece Osmanlı devleti tehlikeli bir döneme girdi.

--- Mustafa Çelebi taraftarlarının desteği ile Edirne’ye gelerek padişahlığını ilan etti.II.Murat önce Mustafa Çelebiyi destekleyenleri kendi tarafına çekmeye çalıştı.Cenevizlilerinde desteğini alarak durumunu güçlendirmeye çalıştı.Mustafa Çelebi II.Murat’ın hazırlık yaptığı Bursa üzerine yürüdü.II.Murat Rumeli askerlerini ve uç beylerini kendi yanına çekti.Cüneyt Beye İzmir ve Aydın ilini vaat ederek Mustafa Çelebiden ayrılmasını sağladı.Bu gelişmeler üzerine Edirne’ye çekilen ve Eflak’a kaçma girişiminde bulunan Mustafa Çelebi yakalanarak hanedandan olmadığı ilan edilip öldürüldü(1422).

Şehzade Mustafa Olayı: II.Murat, Mustafa Çelebiyi serbest bırakmasından dolayı Bizans’ı cezalandırmak amacıyla İstanbul’u kuşattı(1422).Bizans Osmanlı kuşatmasından kurtulmak için bu kez II.Murat’ın küçük kardeşi Şehzade Mustafa’yı isyana kışkırtı.On üç yaşındaki küçük şehzade karaman ve Germiyan beyliklerinin desteğini alarak Bursa’yı kuşattı.Bu gelişme üzerine II.Murat İstanbul kuşatmasını kaldırdı. Küçük şehzade Mustafa II.Murat’ın gönderdiği Mihaloğlu’na yenilerek Bizans’a sığındı.Bizans’ın desteğini alan şehzade İznik’ ele geçirdi.Bu durumu öğrenen II.Murat İznik üzerine yürüdü,Şehzade Mustafa yenilerek ,yakalandı ve öldürüldü.
Anadolu Türk Birliğini Kurma Çalışmaları: II.Murat taht kavgalarını bastırdıktan sonra Anadolu Türk birliğini sağlamak üzere harekete geçti.

---Candaroğulları üzerine yürüdü savaşı kaybeden İsfendiyar Bey barış istedi.Osmanlılara bağlı olmayı ve seferlere asker göndermeyi kabul etti.

---Aydınoğlu Cüneyt Bey’in yeniden isyan etmesi üzerine Anadolu Beylerbeyi Hamza Paşa Cüneyt Bey üzerine yürüdü, yakalandı ve idam edildi(1425).İzmir alınarak bölgedeki Aydın ,Menteşe ve Teke beyliklerine son verildi.

--- Germiyanoğulları toprakları vasiyet yoluyla Osmanlı Devletine kaldı(1429).Böylece Osmanlı Batı Anadolu’ya yeniden hakim oldu.

--- II.Murat İbrahim Bey’in Karaman tahtına çıkmasına yardım etti.Kız kardeşini İbrahim bey’e verdi .İbrahim Bey yardımlara karşılık Osmanlılara düşmanca tutumunu sürdürdü,Macarlarla ittifak yaptı.II.Murat Karamanoğulları üzerine sefer düzenledi,yenilen İbrahim Bey af diledi ve beyliğinin başında bırakıldı.

Rumeli’de Durum: II.Murat hem Anadolu’da hem de Rumeli’de sorunlarla karşılaştı.Her iki tarafla aynı anda başa çıkamayacağını düşündüğünden Anadolu’da durum uygun olunca Balkanlara,Balkanlarda durum uygun olunca Anadolu’yu yöneldi.

Venedik’le İlişkiler: II.Murat döneminde Osmanlılar Makedonya’dan Adriyatik’e ve Ege batı kıyılarına ulaşınca Venedik telaşa düştü.Denizlerde güçlü olan Venedik Osmanlı Devletinin Anadolu ve Balkanlarla bağlantısını her an kesebilirdi.1430 yılında Bizans’ın daha önce Venedik’e bıraktığı Makedonya’nın önemli bir liman kenti olan Selanik alındı.1431’de ise Kuzey Yunanistan’ın önemli kentlerinden olan Yanya, ve Serez alınarak Güney Arnavutluk’ta Osmanlı egemenliği sağlandı.

Balkanlardaki Gelişmeler ve Edirne-Segedin Antlaşması:

--- Osmanlı –Venedik savaşından sonra Sırplar Belgrat’ı Macarlara verdiler.Eflak ve Bosnalılarda Osmanlıya bağlılığı kabul etmediler.Macarlar,Sırplar,Bosnalılar ve Eflaklılar Osmanlıya karşı ittifak oluşturdular.

---Macaristan’da taht kavgalarının başlaması üzerine II.Murat bozulan dengeyi yeniden sağlamak üzere harekete geçti.Sırpların merkezi Semendire’yi ele geçirdi ve Sırp despotluğuna son verdi(1439).Bosna ve Hersek alınarak vergiye bağlandı.Belgrat kuşatıldı fakat alınamadı.

---Macar kralı seçilen Ladislas Erdel voyvodalığına Hünyadi Yanoş’u getirdi. Yanoş Osmanlıları Semendire’den attı.1441’de Hermanştad ve1442’de Vezağ’ da Osmanlı kuvvetlerini yendi.

--- Bu durum Avrupalılar arasında Türkler aleyhine yeni bir haçlı seferi düzenlenmesi düşüncesini doğurdu.Bizans’ta Osmanlılardan kurtuluşu bir haçlı seferine bağlıyordu.Sonuçta Hünyadi Yanoş,Macar Kralı Ladislas,Sırp despotu ve Eflak beyinin bulunduğu haçlı ordusu Tuna’yı geçti.Haçlılar Niş çevresinde Osmanlı öncü birliklerini yendi(1443).

--- II.Murat ,bu Haçlı ordusunu İzladi Derbendi’nde (geçidi) karşıladı ancak durduramadı.Haçlı ordusu Filibe ovasına girdi ve Yalvaç civarında yapılan savaşta bir kez daha Osmanlı kuvvetlerini yendi.

--- Bu yenilgi üzerine Arnavutluk beyi İskender Bey ayaklandı.Karamanoğulları Osmanlı topraklarına saldırdı .

--- Bu gelişmeler üzerine II.Murat Macar’larla on yıllık barış şartlarını içeren Edirne-Segedin Antlaşmasını imzaladı(1444).Antlaşmaya göre:

a) Sırbistan bağımsız olacak,fakat Osmanlıya vergi verecekti.
b) Eflak Macaristan denetimine bırakılacak, Osmanlıya vergi vermeye devam edecekti.
c) Bulgaristan Osmanlı egemenliği altında kalacak.
d) Tuna nehri taraflar arasında sınır olacak.
e) Osmanlı ile Macaristan on yıl savaşmayacaktı.

Sonuç ve Önemi:

--- Osmanlının başta Macaristan olmak üzere Balkan devletleriyle yaptığı ilk resmi antlaşmadır.Osmanlıya zaman kazandırarak,yeniden toparlanmasına fırsat sağlamıştır.

--- Eflak tampon bir bölge haline getirilerek ,Macarlardan gelecek tehlike kısmen önlenmiştir.

--- İlk kez Balkanlarda sınır kavramı kullanılarak,Tuna nehri sınır çizilmiştir.

Antlaşmadan sonra II.Murat iki yıldır topraklarına saldıran Karamanoğulları üzerine sefere çıkarak Akşehir,Konya ve Beyşehir’i aldı.Konya Karamanoğlu İbrahim Bey’de kalmak üzere barış yapıldı.II.Murat 1444’de tahtı on iki yaşındaki oğlu Şehzade Mehmet’e bırakarak Manisa’ya çekildi.( II.Murat kendi isteğiyle tahtı terk eden tek Osmanlı padişahıdır.)

Not: II.Murat’ın tahtan çekilmesinde arka arkaya alınan yenilgiler,uzun süren savaşlarda yorgun düşmesi ,uç beylerinden gelen tepkiler,oğlu Alaaddin’in ölümünden duyduğu üzüntü,asker ve halk üzerindeki nüfuzunun kısmen sarsılmış olması etkili olmuştur.

Varna Savaşı (1444 ): Çocuk yaşta birinin Osmanlı tahtına geçmesi Avrupa için bir fırsattı.Papa’nın öncülüğünde Macar,Hırvat,Leh,Alman ve Venedik kuvvetlerinin katılımıyla yeni bir Haçlı birliği oluştu.Devlet adamlarının araya girmesi ve genç şehzadenin isteği üzerine II.Murat Edirne’ye gelerek ordunun başına geçti.Varna Meydan Savaşında Haçlı ordusu ağır bir yenilgiye uğratıldı,Macar kralı öldürüldü(1444).

Sonuç ve Önemi:

---Osmanlının Balkanlardaki hakimiyeti kesinleşti.Balkanlara yerleşme süreci hızlandı.

---Önceki yenilginin izleri silindi.

---Bulgaristan doğrudan Osmanlı egemenliğine alındı.

Zaferden sonra II.Murat tekrar Manisa’ya çekildi.Durumu uygun gören mora despotu Teb,Beotya ve Pindos taraflarını ele geçirdi.Paranın ayarının düşük olduğu gerekçesiyle Edirne’de bir yeniçeri isyanı çıktı.Devlet adamlarının girişimleri üzerine II.Murat üçüncü defa tahta çıktı.

--- II.Murat Turhan Bey’i mora üzerine gönderdi ,Mora despotu Osmanlı egemenliğini yeniden tanımak zorunda kaldı.

--- Arnavutluk beyi İskender Bey üzerine sefere çıktı.Akhisar’ı kuşattı,ancak Hünyadi Yanoş’un Sırp topraklarına girdiğini duyunca kuşatmayı kaldırarak Sofya’ya çekildi.

II.Kosova Savaşı (1448 ) : Varna yenilgisinin intikamını almak isteyen Yanoş Macar,Hırvat,Leh,Alman Venedik,Eflak ve Arnavut kuvvetlerinden oluşan yeni bir haçlı ordusu kurdu.Taraflar Kosova ovasında karşılaştılar.Osmanlı ordusu bir kez daha haçlı ordusunu yenilgiye uğrattı(1448).

Sonuç ve Önemi :--- Eflak yeniden Osmanlılara tabi oldu.

--- İstanbul’un fethinden önceki son büyük zafer kazanılarak İstanbul’un fethine zemin hazırlandı.

--- Balkanlardaki Türk hakimiyeti kesinleşti.Tuna nehrinin güneyinde Osmanlı hakimiyeti pekişti.

--- Bizans’ın Avrupa’dan yardım alma ümidi söndü.Haçlıların İstanbul’u kurtarmak üzere düzenledikleri son sefer oldu.

--- Avrupa Osmanlıya karşı savunma durumuna geçti.Türkler Balkanlarda taarruza geçti.

--- Osmanlı’nın İslam dünyasındaki saygınlığı arttı.

Kuruluş döneminin son padişahı olan II.Murat ,1451’de hastalanarak öldü.

[ziberkan]

II. MURAT DÖNEMİ ( 1421-1451)

Katkıları :

Osmanlı gücünü Balkanlar ve Anadolu'da sağlamlaştırdı.

Balkanlarda Osmanlı egemenliğini kesin olarak yerleştirdi.

Düzmece Mustafa isyanı : Yeniden ayaklanan şehzade Mustafa isyanı bastırılarak, Şehzade Mustafa öldürüldü.Bizans ayaklanmayı desteklediği için kuşatıldı.

Kardeşi Mustafa Çelebi isyanını da bastırdı.

Hamitoğulları, Candaroğulları ve Germiyanoğulları beylikleri yeniden Osmanlılara bağlandı. Menteşe ve Tekeoğulları beylikleri Osmanlılara katıldı.

Bizans, Sırbistan, Eflak ve Macaristan Osmanlı egemenliğini kabul ettiler. Arnavutluk Osmanlı himayesine girdi.

Segedin Barışı ( 1444 )

Haçlı ittifakı ve Karamanoğulları'nın saldırısı üzerine Macarlar la yapıldı.

* Bu antlaşmadan sonra II.Murat tahtı 12 yaşındaki oğlu II.Mehmet'e bıraktı.

Varna Savaşı ( 1444 ) :

Nedenleri :

Haçlıların tahtta 12 yaşında bir çocuğun bulunmasından yararlanmak istemeleri. ( Yönetim boşluğu )

Osmanlıları Balkanlardan atmak istemeleri.

Sonuçları :

Balkanlardaki Türk varlığını sağlamlaştırdı.

II.Kosova Savaşı ( 1448 ) :

Nedeni :

Haçlıların Osmanlıları Balkanlardan kesin olarak atmak istemeleri.

Sonuç :

Balkanlara Türklerin kesin olarak yerleşmesini sağlamıştır.

Bu savaştan sonra Balkan ve Avrupalıların Türklere saldırı gücü sona ermiş ve savunmaya çekilmişlerdir. ( 1683 II.Viyana bozgununa kadar )