İLK ÇAĞDA ANADOLU UYGARLIKLARI

İlk çağda Anadolu Uygarlıkları

Anadolu , Asya kıtasının batıya uzanan ek yarımadasıdır . Üç kıtanın ortasında bulunmaktadır . Anadolu eski çağlardan beri insanların dikkatini çekmiş , önemli bir yerleşim ve uygarlık merkezi olmuştur .

Bunun nedenlerini şöyle sıralayabiliriz :

Coğrafi konumunun elverişliliği
İklimin insanların yaşamasına elverişli olması
Doğal kaynakların bol olması
Su kaynaklarına, verimli ovalara sahip olması .

Bundan dolayı yurdumuz çok sayıda uygarlığın kalıntılarını topraklarının altında ve üstünde barındıran tarihi zenginliği çok fazla olan bir ülkedir .

Tarih öncesinde Anadolu’da bulunan başlıca yerleşim merkezleri ve buluntular şunlardır :

Karain Mağarası ( Antalya yakınlarında ) – Yontma Taş Çağı
Hacılar Köyü kalıntıları ( Burdur Yakınlarında ) – Cilalı Taş çağı
Çatalhöyük ( Konya yakınları ) – Cilalı Taş Çağı
Alişar ( Yozgat yakınlarında ) – Maden Çağı
Alacahöyük ( Çorum yakınlarında ) – Maden Çağı
Truva ( Çanakkale yakınlarında ) – Maden Çağı

Hititler

Hititler ( Etiler ) M.Ö . 2000 yılında Anadoluya gelerek Kızılırmak nehrinin kıvrımına yerleştiler . Anadolu’da ilk defa bir devlet kurdular . Suriye yüzünden Hititlerle Mısırlıların arası açıldı . Hititlerle Mısırlılar kuzey Suriye‘de Kadeş denen yerde savaştılar ( M.Ö. 1296 ) . Savaştan sonra tarihte ilk yazılı anlaşma olan Kadeş anlaşması imzalandı . Boğazlar üzerinden gelen Frigler M.Ö. 1200 yıllarında Hitit Devletine son verdiler.

Frigyalılar

M.Ö. 1200 yılında boğazlar üzerinden Anadolu’ya gelen Frigler , Hitit devletini yıktılar . Kızılırmak’ın Batısından Sakarya ırmağına kadar uzanan bölgeye yerleşerek Gordion ( Gordiyon ) şehrini kendilerine başkent yaptılar . Devlet Kafkaslar üzerinden gelen Kimmerler tarafından yıkıldı . Daha sonra Lid'lerin egemenliği altına girdiler .

Lidyalılar

Batı Anadolu‘da Gediz ve Menderes ırmakları arasındaki bölgede Frig'lerden sonra bir devlet kurdular . Başkentleri Salihli yakınlarındaki Sard şehriydi. En parlak dönemleri kral Giges zamanı idi . Devletin sınırlarını kızılırmak'a kadar genişlettiler . Lidyalılar , İran’dan gelen Persler tarafından ortadan kaldırıldı. Lid'ler Anadolu’da ticareti çok geliştirdiler . Efes’ten başlayan ve Sard’tan geçerek İran’a kadar uzanan Kral Yolu’nu yaptılar . Tarihte ilk defa metal parayı Lidya'lılar kullandılar .

Urartular

M.Ö. 900 yıllarında Doğu Anadolu’da Van çevresinde bir devlet kurdular . Başkentleri Tuşpa ( Van ) şehriydi . Anadolu’yu uzun süre Asur'lulara karşı korudular . Bu devleti İran’dan gelen Med'ler ortadan kaldırdılar .

İyonyalılar

Batı Anadolu ‘da kuzeyde Foça ile Güneyde Büyük Menderes ırmağı arasındaki bölgeye yerleşen İyonyalılar şehir devletleri kurdular . En önemli şehirleri Foça , İzmir , Efes ve milet’tir .

Anadolu’da yukarıda verilen egemenlik dönemlerinden sonra sıra ile Persler’in , Büyük İskender’in Roma İmparatorluğu’nun , Bizans’ın ve Türkler’in eline geçti.