Sanayisi ve ticareti çok gelişmiş olup, Türkiye'nin en hızlı kalkınan merkezlerinden biridir. Anadolu Kaplanları'nın troykasındandır (Diğer iller Kayseri ve Gaziantep'tir). Kent Tekstil endüstrisinde Bursa'nın halefidir. Havası ve doğası Ege Bölgesi'nin ortalamalarını yansıtır. Vali Hasan Canpolat Belediye Başkanı ise Nihat Zeybekçi' dir.

Horozuyla ünlüdür; şehrin önemli noktalarında horoz heykelleri bulunur. Dünyaca bilinen doğa harikası Pamukkale de şehrin simgelerinden biridir.Ayrıca en yüksek dağı Honaz Dağı'dır. Halk arasında geneleve mavi bir kapısı olması nedeni ile 'mavikapı' denmektedir. Fakat zamanla bu genelev kaldırılmış başka bir noktaya taşınmıştır. Günümüzde bu isim kullanılmamaktadır

Denizli'de Medya

Kentte üç yerel televizyon kanalı bulunmaktadır. Bunlar DEHA, ART TV ve DRT'dir. Ayrıca Çivril İlçesi'nde AS TV mevcuttur. Kentte çok gelişmiş bir basın dünyası mevcuttur. Günlük yayın yapan 11 gazetenin yanı sıra çok sayıda haftalık gazeteye sahiptir. Denizli Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Bülenz Öztürk'tün


18. ve 19. Yüzyıllarda Denizli: Anadolu Eyâleti’nin merkezi Kütahya Sancağı’na 1451’de bağlanan Denizli Kazası, XVI. ve XVII. yüzyıllarda, Nahiye-i Lazıkıyye (Merkez), Nahiye-i İbsili, Nahiye-i Kaş-Yenice ve Nahiye-i Aydos olmak üzere dört nahiyeden oluşmaktaydı.

Lazıkıyye merkez nahiyesi, aşağı yukarı bu günkü Denizli merkez ilçesi sınırlarında, İbsili, Buldan ve Güney’in bulunduğu bölgede, Aydos ise Buldan ve Güney’in kuzeyinde, Uşak iline bağlı Ulubey, Eşme ve Alaşehir’in güneyinde batıda Kiraz yakınlarına kadar uzanan bir sahayı kapsıyordu.

Bu Nahiyeler XVII. yy.’da kaza haline getirilerek, İbsili Nahiyesi: Ezine, Kaş-Yenice Nahiyesi: Çarşamba (Cıharşamba) adını almıştır. Aydos ise daha XVI. y.y.’da Gök-Öyük Kazası adıyla anılmaya başlanmıştır.Adı geçen kazalara Honaz’da katılınca sayıları beşe yükselmiştir.

XVIII. yy'ın sonlarında, Avarız ve Bedel-i Nüzul, İmdâd-ı Seferiye ve Hazeriye vergileri ile ilgili belgelerde zaman zaman Buldan adının geçtiği de görülmektedir. H. 1213 (1798) tarihli bir salyane defterinde Denizli ve bağlı kazalar şöyle sıralanmaktadır: Kazay-ı Denizli, Kazay-ı Ezine, Kazay-ı Buldan, Kazay-ı Honaz, Kazay-ı Gök-Öyük. Defterde Cıharşamba kazasının yer almadığı onun yerine Buldan’ın yazıldığı dikkati çekmektedir.

Denizli Şer’iye Sicillerinde yer alan tevzi defterlerinde, şehrin yıllık masraflarına ve vergilerine katkıda bulunan 26 adet köy kaydedilmiştir. Karcı köyünün birinci sırada yer aldığını gördüğümüz bu tabloda hissesine en az vergi düşen köy de Bekirli’dir. Karcı, günümüzde Başkarcı adını almıştır. Gelir kaynakları arasında ceviz ağacından yapılan dokuma tezgâhları bulunur ki, Denizli el dokumacılığı yüzyıllarca bu tezgâhlarda üretilen kumaşlarıyla ün salmıştır.

Yukarıda adı geçen köylerin yanında 1781’den itibaren şer’iye sicillerindeki bazı kanıtlarda Eldenizli, Şamlı Kebir adlı köylerin adları görülmektedir. Yıllık ortalama 50’şer kuruş vergi ödedikleri anlaşılan bu köylerden Eldenizli günümüzde aynı adla varlığını sürdürmekteyken, Şamlı Kebir ve Şamlı Sagir, Aşağı ve Yukarı Şamlı adlarını almışlardır.

XVIII. yy. boyunca Kütahya Sancağı’na bağlı bir kaza olmaya devam eden Denizli, XIX. yy.’da Anadolu Beylerbeyliği’nin bölünmesi üzerine sancak haline getirilerek, yeni kurulan Aydın Sancağı na bağlanmıştır. 1867 düzenlemesinden sonra Menteşe ile birleştirilen Denizli tekrar kaza olarak, Aydın Sancağı’na katıldıysa da 1883’de Denizli sancağı yeniden kurulunca mutasarrıflık haline getirilmiş ve 1884’te Tavas, 1888’de Garbi Karaağaç’ın katılmasıyla Osmanlı dönemindeki en geniş sınırlarına ulaşmıştır. Bu dönemde 6 kaza ve 1 nahiyeden Denizli’nin toplam köy sayısı da 385’e ulaşmıştır.

COĞRAFİ KONUMU:

Denizli, Anadolu Yarımadası'nın güneybatı, Ege Bölgesi'nin doğusunda yer almaktadır. Ege, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri arasında bir geçit durumundadır. Denizli İli'nin her uç bölge üzerinde de toprakları vardır. Denizli ili 28o38' - 30o05' doğu meridyenleri (doğu uç noktası; Çivril ilçesi Gümüşsu - Gökgöl Koyu Dinar sınırında Efekli Tepe, bati uç noktası; Buldan ilçesi Alandız Koyu, Manisa - Sarıgöl sınırında Tezek tepe) 38o29' - 38o52' kuzey paralelleri (Kuzey uç noktası; Çivril Çapak Koyu, Afyon sınırında Avgan Damları mezarlığı, güney uç noktası; Çameli - Muğla sınırında Karabayır Koyu) arasında yer alır. Denizli ili doğuda Burdur, Isparta, Afyon; batıda Aydın, Manisa; güneyde Muğla; kuzeyde Uşak illeri ile komşudur. Yüzölçümü 11.868km2, denizden yükseltisi ise 428m'dir.


DAĞLAR

HONAZ DAĞI Yükseltisi 2571m'dir.Denizli'nin 17km güneydoğusundadır.Yamaçları dik meyillidir. Kuzey yamaçları ormanlarla kaplı, güney yamaçları daha eğilimlidir. Denizli - Muğla ve Antalya karayolu, dağın güneybatı eteklerinden geçmektedir. Honaz Dağı koruma altına alınarak Milli Park yapılmıştır. Yaz ve kış aylarında dağın tepelerinde kar bulunur ve Denizli ilinin su deposunu oluşturur.

KARCI DAĞI Denizli'nin güneyinde, Babadağ'ın devamı seklinde uzanır. En yüksek yeri Gökbel tepesi 2308m'dir.Karcı Dağı ile Honaz Dağı arasında Akdeniz ve Ege Bölgelerini birbirine bağlayan Kazıklıbeli Geçidi (1250m) bulunur. Ayrıca Karcı Dağı'nın Çamlık üzerinden eski Tavas Yolu olarak bilinen bir geçit bölgesi daha vardır. Dağ üzerinde sürekli kar bulunur.

BOZDAĞ 2421m. yüksekliğindedir. Acıpayam - Gireniz vadisi ile Tavas - Barza Ovası arasındadır. Pek fazla geçit vermediğinden bu iki yerleşim sahasının bağlantısı zayıftır.

AKDAĞ 2449m. yüksekliğindedir. Denizli ilinin ikinci yüksek dağıdır. Denizli - Afyon siniri boyunca devam eder.

EŞELER DAĞI 2254m. yüksekliğindedir. Acıpayam Ovası'nın doğusunu kuşatarak Denizli - Burdur siniri boyunca uzanır.

BÜYÜK ÇÖKELEZ DAĞI 1840m. yüksekliğindedir. Sarayköy Ovası'nın doğusunda Çal ilcesine kadar uzanır. Pamukkale'nin kuzeyini kuşatır.

ELMA DAĞI 1805m. yüksekliğindedir. Gireniz Çayı'nın güneyini kuşatır. Denizli - Burdur sinirini çizer ve Söğüt Dağları'nı içine alır.

SAZAK DAĞI 1143m yüksekliğindedir. Çardak, Çal, Çivril ilçeleri ile Afyon ve denizli il sinirini birbirinden ayırır.

BEŞPARMAK DAĞI 1307m. yüksekliğindedir. Çardak, Çal, Çivril ilçeleri ile Afyon ve Denizli il sinirini birbirinden ayırır.

MAYMUN DAĞI 1733m. yüksekliğindedir. Çardak ilçesini kuzeyindedir.

BURGAZ (BULKAZ) DAĞI 1990m. yuksekliğindedir. Çivril'in kuzeyinde Uşak'a doğru uzanır.

BABADAĞ 2308m. yüksekliğindedir. Denizli'nin güneyinde batıya doğru uzanır. Menteşe Dağ sisteminin bir uzantısı olarak sıradağ seklinde AKDAĞ olarak da anılmaktadır.

SANDIRAS DAĞI 2294m. yüksekliğindedir. Beyağaç ile Muğla - Köyceğiz ilçesi arasında uzanır. Bozdağ ile birlikte Menteşe Sıradağları'nın devamı olarak Gölgeli Dağlar adı ile anılmaktadır.

KIZILHİSAR DAĞI 2241m. yükseklikte, Serinhisar ilçesi ile Tavas arasındadır.

OVALAR

ÇÜRÜKSÜ VE DENİZLİ OVASI Çömleksaz Köyü'nden başlayan ova, Pamukkale'nin altından, Büyük Menderes (Sarayköy) Ovası'na karışır. Ovayı Çürüksü sular. Yüzölçümü 150km2, denizden yükseltisi 100 ile 600m arasında değişir. Sulu tarım yapılmaktadır. Pamuk, buğday, mısır yetiştirilir.

BÜYÜK MENDERES VE SARAYKÖY OVASI Doğudan Honaz Dağı, Kuzey ve kuzey doğudan Çökelez Dağı, kuzeybatıdan Sazak Dağı, güney ve güney batıdan Babadağ ile çevrilidir. il merkezini doğu, kuzey ve batıdan yarim daire gibi kuşatarak Buldan ilcesine kadar devam eder. Ovayı Büyük Menderes Akarsuyu sulamaktadır. Yüzölçümü 200km2, denizden yükseltisi 70-500m arasında değişir. Sulu tarım yapılmaktadır. Pamuk, buğday, mısır yetiştirilir.

YÜKSEK OVALAR TAVAS OVASI Kuzeyde Babadağ, güneyde Alamam Boğazı bağlantısı ile Barca Ovası ve Bozdan, doğuda Kızılhisar Dağları ve Sari ova bağlantısı, batıda Karacasu Ovası ile arasında uzanan yükseltiler ile çevrilidir. Ovanın kuzeydoğu ucunda Tavas, güney bati ucunda Kale ilçeleri yer alır. Yüzölçümü 300km2.dir. Deniz seviyesinden yüksekliği 950m. dir. Ovanın oluşumunda karstik olaylar önem taşır. Doğu kısmında 1000m.den yüksek başka karstik yüksek ova olan, üzerinde yazın kuruyan bir küçük golün de yer aldığı yüzölçümü az, yayla karakterci Kızılca Ovası yer alır. Tavas Ovası'nda birkaç küçük cay ve dere dışında akarsu yoktur. Kısmen yeraltı suyundan faydanılmaktadır. Genel anlamda kıraçtır. Buğday, tutun ve nohut yaygın olarak üretilen tarım ürünlerindendir.

KAKLIK OVASI Honaz Dağı'nın kuzeyinden, doğuya doğru uzanır. Yüzölçümü 60km2, denizden yüksekliği 600m.dir. Sulu tarım yapılmaktadır. Pamuk ve buğday en çok yetiştirilen ürünlerdir.

HARABAT OVASI Acıgöl'ün batısındadır. Kuzeyden maymun Dağı, güneyden Soğut dağları ile çevrilidir. En çok buğday yetiştirilir.

ACIPAYAM OVASI Tavas Ovası'nın doğusunda, Serinhisar ilçesi ve Kızılhisar dağları bitiminde, kuzeyden güneye doğru an, yüzölçümü 443km2, denizden yüksekliği 850m olan karstik oluşumlu ve 1950'li yıllarda bile var olan bataklıklar kurutularak toprak kazanılan, dar bir alanı Dalaman Çayı ile sulanabilen, kıraç özelliği ile dikkati çeken, buğday, tuhtun ve nohut gibi kurakçıl ürünlerin çokça yetiştirildiği bir ovadır.

ÇİVRİL VE BAKLAN OVALARI Kuzeyde Yorga, güneyinde Bozdan ve beşparmak Dağları, doğusunda Akdağ, batısında Çökelez Dağı ile çevrilidir. Çivril ve baklan Ovaları'nı Büyük Menderes Akarsuyu sular. Yüzölçümü 920km2.dir. Denizden yuksekligi850m.dir. Buğday, nohut yetiştirilir. bağcılık ve meyvecilik yapılır


PLATOLAR

Kale ilçesinde Karayanla. Çameli Yaylası, merkez ilçede Bağbaşı ve Uzunpınar Yaylaları, Tavas'ta Yorgan ve Saçman Yaylaları, Acıpayam'da Eseler yaylası, Buldan'ın Sazak dağı üzerinde Süleymaniye yaylası, Çivril üzerinde Akdağ-Homa Yaylası, Çal ilçesi Beşparmak Dağı'nda Kuyucuk yaylası yerilir.

YUKARI ERİKLİ-AŞAĞI ERİKLİ YAYLASI Honaz ilcesine 10 km uzaklıktadır. Yolu topraktır, konaklama ve altyapı tesisleri yoktur. Etrafı tamamen cam ağaçları ile kaplı geniş düz arazide, Denizli ilinin bütünü ve Honaz ilçesinden Pamukkale'ye kadar olan kısmi tamamen görünür. Kaynak suları vardır.

LALE BAĞLARI YAYLASI Honaz ilcesine 3km. uzaklıktadır. Yolu topraktır. Konaklama ve alt yapı tesisleri yoktur. Etrafı cam ormanı ile kaplıdır.

GÜNDOĞMUŞ YAYLASI Honaz ilcesine uzaklığı 5 km.dir. Yolu topraktır. Konaklama ve alt yapı tesisleri yoktur. Çevresi cam ormanları ile kaplıdır.

SÜLEYMANLI YAYLASI Buldan ilcesine uzaklığı 8 km.dir. Yolu asfalttır. Konaklama ve alt yapı hizmetleri ile alış-veriş imkanları vardır. yayla geniş ve düz bir alandadır. İçi sazlıkla kaplı bir golü vardır. Cam ormanı ile çevrilidir.

TAS DELEN YAYLASI Babadağ ilcesine uzaklığı 5 km.dir. Yolu stabilizedir. Konaklama ve alt yapı hizmeti yoktur. Yayla engebeli arazide olup, cam kestane, ceviz ve benzeri ağaçlarla kaplıdır. Kaynak suları çoktur. Manzarası güzel. güvenli bir yerdir. yer yer turist çadırlarına rastlanır.

YATAĞAN YAYLASI Serinhisar ilcesine uzaklığı 12 km.dir. Yolu asfalttır. Konaklama ve alt yapı hizmetleri yoktur. Suyu bol, ormanlarla kaplı, hafif engebeli bir yayladır. Yatağan Bıçak Festivali'nin bir bolumu burada yapılmaktadır.

TOPUKLU YAYLASI Beyağaç ilcesine 15 km. uzaklıktadır. Yolu stabilizedir. Konaklama ve altyapı tesisleri yoktur. Engebeli bir araziye sahiptir. yaylanın 10 km. kuzeyinde 1903m yükseklikteki Kartal Golü çevresinde 1200 yıllık "Anıt Ormanları" görülmeye değer yerler arasındadır.




VADİLER

BÜYÜK MENDERES VE ÇÜRÜKSÜ VADİLERİ Adıgüzel Barajı'nın güneyinden batıya, Güney ilçesi topraklarında akan Büyük Menderes Akarsuyu, Buldan ve giderek Sarayköy ilçelerinde genişleyen bir vadi tabanı oluşturur. Güneydoğudan Honaz ilçesi toprakları ve Denizli merkez arazileri üzerinde giderek genişleyen Çürüksü Vadisi Büyük menderes Vadisi ile birleşir. Vadi tabanında Denizli ve Sarayköy Ovaları uzanır.

AKÇAY VADİSİ Beyağaç ilçesinde Eslere Ovası'nı oluşturan Ak cay, kendi adi ile anılan bir vadi boyunca güneye, sonra batıya daha sonra da kuzeye yönelir. Tavas Ovası üzerinden Yenidere' yi de alan Akçay'ın derin vadisi üzerinde Aydın ili arazisi içinde Kemer Barajı yapılmıştır.

GİRENİZ VADİSİ Gölhisar ve Acıpayam Ovaları'nın yüzeyinde akan Dalaman Çayı, Acıpayam Ovası'nın güneyinde, Kelekçi Kasabası sonrası giderek derinleşen dar bir boğaz seklindeki Gireniz Vadisi boyunca akarak Muğla ili arazisine geçer. Çameli ilçesi dağları doğusunda, Bozdan batısında yerilir.


GÖLLER

DOĞAL GÖLLER

ACIGÖL (ÇARDAK GÖLÜ) Tektonik oluşumlu bir göldür. Yüzölçümü 41.34km2.dir. Çardak ilçesi ile Afyon-Dazkırı ilçesi arasındadır. Gölü Söğüt Dağları'ndan inen sular besler. Acıtuz Gölü de denilen gölün rakımı 836m.dir. Burdur Gölü (854m rakımlı) tarafından, Söğüt dağı diplerinden, bazen kıyının 1-2 m üstünden acımsı sular çıkar. Bu suların Burdur Gölü'nden geldiği sanılmaktadır. Acıtuz Gölü'nün suları çekilen yerlerinde ince ve bembeyaz tuz örtüsü kalır, bunu hayvanlar yalayarak ihtiyaçlarını giderirler. Goldeki tuz ile birleşik olarak potasyum, sodyum ve sülfat vardır. Bu maddeler gol kenarında kurulan isletmeler tarafından değerlendirilmektedir.

BEYLERLİ (ÇALTI) GÖLÜ Acıgöl'ün 20km güney batısındadır. Derinliği azdır. En derin yeri 4m.dir. Yüzölçümü 4.12km2.dir. Denizden yüksekliği 850m.dir. Gölü, Değirmenderesi ve Başpınar suları besler. Gencalı Koyu göldeki kamış ve sazlıklardan yararlanır. Gölde balık yetişmemekte ancak suluk bulunabilmektedir.

KARAGÖL Yüzölçümü 0.20km, denizden yüksekliği 1250m.dir. Akarsularla beslenen bir krater gölüdür. Cambası Bozkurt ilçesinin üstünde, camlar arasında yer alan 3-4 golden oluşur. suları tatlıdır.

SÜLEYMANİYE GÖLÜ Yüzölçümü 1.05km2, denizden yüksekliği 1150m.dir. Buldan ilçesi sınırları içerisindeki Süleymaniye Yaylası'nda ve Sazak Düzlüğü'ndedir. Gölün suları tatlıdır. Çevresi turistik bir kamp yeridir. Kara avcılığı yapılır.

IŞIKLI GÖLÜ Yüzölçümü 65.87km2, denizden yüksekliği 814m, en derin yeri 8m.dir. Çivril ilçesindedir. Işıklı Suyu, Kufi Çayı gibi sularla beslenir. suların kontrol altına alınması için Işıklı barajı yapılmıştır. suları tatlıdır. İçinde tatlı su balığı yaşar. Sularıyla Büyük Menderes'i besler.

KARTAL GÖLÜ Denizli ili, Beyağaç ilçesi'nin güneyindeki.Çiçekbaba Dağı'nın zirvesinin kuzeye bakan yamacında yer alır. Denizden yüksekliği 1903m.dir. Kartal Gölü ve Çevresi Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Yaban Hayatı Koruma Genel Müdürlüğü tarafından koruma altına alınmıştır. Türkiye'nin en yaşlı Karacam ormanı buradadır. Ağaçların yaşları 850 ve 1300 yıl arasında değişmektedir. Kartal Gölü ve "Anıt Orman" civarı, bitki florası bakımından çok zengindir.Doğa bilimcilerin ilgi odağıdır.

BARAJ GÖLLERİ

HİZMETTE OLANLAR

ADIGÜZEL BARAJI Denizli iline bağlı Güney ilçesinin 16km doğusunda Büyük menderes Akarsuyu üzerinde kurulmuştur. 1990 yılında hizmete girmiştir. Aşağı Büyük menderes Projesi içerisinde yer alan Adıgüzel Barajı ve Hidroelektrik Santrali, Denizli ve Aydın illerindeki sulama alanlarına hizmet sunma yönünden en Büyük ve en önemli kilit tesistir. Barajın gol alanı, Denizli ve Uşak il sınırları içerisinde yer almaktadır. Adıgüzel barajı Türkiye'de isletmeye açılmış olan ve inşa halindeki barajlar içerisinde temelden 9.sırada, dolgu hacmi bakımından 11.sırada ve yıllık enerji üretimi bakımından ise 20.sırada yer alır.

Amacı: Sulama, taşkın kontrolü ve enerji üretim. Barajın tipi: Zonlu kaya dolgu Yüksekliği: 145 m. (Talvegden) Kret uzunluğu: 504 m. Gücü: 2.30 mw Gol Yüzeyi: 50040 ha. Üretilen enerji (yıllık): 208.10kwh.dir.

IŞIKLI GÖLÜ BARAJI Çivril ilçesi sınırları içerisindedir. 1953 yılında onu setlenerek bir su rezarvuarı haline gelmiştir. Baraj GÖLÜ sayesinde gölün çevresindeki ilce ve köyler, taşkınlardan korunmakta, yaz mevsiminde Nazilli, Aydın, Söke Ovaları'nın sulanmasında gol suları kullanılmaktadır.

YAPILMAKTA OLANLAR

GÖKPINAR BARAJI Denizli ilinin 6 km kuzey doğusunda, Gökpınar deresi üzerinde inşa edilmektedir. Amacı: Sulama için Talvegden Yüksekliği: 43 m. Tipi: Zonlu toprak ve kaya dolgu Yağış Alanı: 9.350 km2 Kret Kotu: 272 m, H.E.S Proje Düşüşü: 40.50 m. Talvegden Yüksekliği: 78.H.E.S Kurulu Güç: 28.50mw.

TAVAS GÖLETİ VE SULAMASI Denizli iline bağlı Tavas ilçesinin 8 km. kuzeydoğusundadır. Amacı: Sulama için Tipi: Zonlu toprak dolgu Talveg Yüksekliği: 35 m. Depolama hacmi: 2 hm3. Yağış Alanı: 89 km2.

YENİDERE BARAJI Denizli iline bağlı Tavas ilçesinin 19 km batısında Yenidere Çayı üzerinde inşa edilmektedir. Amacı:Sulama için Talvegden Yüksekliği: 43 m.dir. Tipi: Kil çekirdekli toprak, dolgu Toplam Gol Hacmi: 65 km3 Kret Kotu: 885 m. Yağış Alanı: 739 km2.

GÖLETLER

Tavas: Aydoğdu, Gökçeler. Yahşiler, Kayapınar göletleri Beyağaç: Esen Göleti Çal: Bahadırlar, Kabalar Göleti Çivril: Bozdağ Göleti Denizli Merkez: Gözler Göleti Çardak: Söğüt, Hayriye Göleti Buldan: Boğazçiftlik, Sarımahmutoğlu Göleti Güney: Güney Köyleri Göleti Kale: Karagöl Göleti

SULAMA KANALLARI Sarayköy, Çürüksü, Pamukkale, Işıklı, Irgıllı, Baklan Ovası Sağ Sahil, Gümüşsü, Sundurga-Sütlaç, Kumavşarı, Kelekçi, Gölcük-Alici, Baklan Ovası Sol Sahil ve Çal Sulaması faaliyette olanlardır.