Mudanya Bırakışması ve Yankıları

Yrd. Doç. Dr. Ahmet Emin YAMAN


Mudanya Bırakışması süreci hem ulusal, hem de uluslararası olaylarla bağlantılı gelişmiş, atılan her yeni adım tarafların politikalarını yeniden ve hızla gözden geçirmelerine neden olmuştur. Savaşla barış arasındaki çizgide en zor tercihin yapıldığı, zaman zaman belirsizliklerin arttığı, yönetimlerin kamuoyunlannı tatmin etme zorunluluklarının da belirginleştiği önemli bir ara dönem, geçiş dönemidir.

Mudanya öncesi ve sonrası ile barış umutlarının, beklentilerinin taraflara yansımasıdır. Yüzyıllık hesapların gölgesinde, üç buçuk yıl süren savaşın sona erdirildiği diplomatik savaş alanıdır.

Türk Kurtuluş Savaşı boyunca ateşkes ve barış girişimleri ile zaman zaman karşılaşmaktayız. Türk ordusunun başarılan doğrultusunda bu girişimler hızlanır. Bunun bir göstergesi de kamuoyuna yansıyan konferans toplanma yerleri ile ilgili haberlerdir. Başta Venedik olmak üzere İzmit, Beykoz, Üsküdar, İzmir adlarının sıkça geçtiği görülür. Bu girişim ve
duyumların eyleme dönüşme süreci ancak Büyük Taarruz'un inkar kabul etmeyen gerçekleri karşısında Yunanistan'ın 2 Eylül 1922'de İngiltere'ye, Türkiye ile ateşkes yapabilmesi için aracılık yapması teklifi ile başlar. İtilaf devletlerinin İstanbul temsilcileri 4 Eylül 1922 günü Yunanistan'ın ateşkes istediğini Ankara hükümetine iletmişler, hükümet de bunu Başkumandan
Mustafa Kemal Paşa'ya telgrafla bildirmiştir. Mustafa Kemal Paşa, cepheden Ankara hükümetine 5 Eylül'de gönderdiği yazıda; Anadolu'daki Yunan ordusunun kesin bir yenilgi aldığını, yeniden önemli bir direnme göstermesinin düşünülemeyeceğini belirterek, ateşkes antlaşmasının ancak Trakya için sözkonusu olabileceğini söylemiştir. Bunun için de, 10 Eylül gününe kadar Yunan hükümetinin resmi başvurusu halinde ileri sürülecek koşullan bildirmiş, 10 Eylül'den sonra yanıtın başka türlü
olabileceğinin altını çizmiştir. Mustafa Kemal Paşa'nın amacının İtilaf devletleri tam olarak devreye girmeden Anadolu'nun askeri harekatla boşaltılması işlemini tamamlamak olduğu görülür.

Makalenin tamamına ulaşmak için tıklayınız.