II. Abdülhamid Karikatürleri

[ilteriş]

Türk karikatürüne giren ilk Osmanlı padişahı olan II. Abdülhamit de, karikatür ve mizahtan hiç hoşlanmazdı. Otuz üç yıl (1876-1909) gibi uzun bir süre tahtta kalan Abdülhamit, Tanzimat döneminin son iki yılında (1876-1878) basını ve özellikle de mizah basınını büyük bir baskı altında tuttu. Osmanlı-Rus Savaşı'nı gerekçe göstererek başlattığı istibdat döneminde (1878-1908) mizah ve karikatür yayıncılığına izin vermedi. Ancak, buna rağmen mizahçılar susmadı ve yurtdışında faaliyet gösteren Jön Türk basını içinden seslerini yükseltmeye devam ettiler. 1878'den 1908'e değin yayımlanan Jön Türk mizah dergilerinde Abdülhamit parçalanırcasına eleştirildi. Uzun burnu ile hicvedilen Abdülhamit, bunun karşısında kendisini uzun burunlu gösteren karikatürlerle birlikte, "uzun" ve "burun" sözcüklerini ima eden sözcükleri bile yasaklama yoluna gitmiştir.
Abdülhamit Karitatürleri uzun yıllar sonra da Turgut Çeviker tarafından "Burun" adlı bir Antoloji'de bir araya getirilmiştir.

İstanbul'da oturan üyelerimiz lütfen tıklayınız.

[ilteriş]

14/05/1909 tarihinde yayınlanan bu karikatüre "İstanbul'un En Büyük Burnu" başlığı atılmış. Abdülhamid Han Hazretlerinin 17 Nisan 1909'da tahttan indirildiğini hatırlarsak muhaliflerin hiç vakit kaybetmediğini görürüz.

[ilteriş]

Karikatür üzerindeki yazılar: Kukla oynatan adam "Abdülhamid"; sağ ayak altındaki yaşlı adam "fakir millet"; ipe bağlı kuklalar soldan sağa, Avusturya, Rusya, Fransa, İngiltere, İtalya, Almanya; Sol ayak altındaki çuvallar üzerindeki yazı ve rakamlar "100 000 Osmanlı Lirası" "10 00 Osmanlı Lirası" "1000 Osmanlı Lirası"

Karikatür o dönemde yayınlandığında altında Abdülhamid Han Hazretleri'nin ağzındanmış gibi şöyle bir not düşülmüş:
Böyle sersem millet bir ayağımın altında... Emek ürünü hazineler bir ayağımın altında bulundukça şu Avrupa hükümetlerini kukla gibi oynatır, eğlenirim.

NOT: Bence karikatürde 1 fazla var o da sağ ayağın altındaki fakir millet tasviri. Onu saymazsak mükemmel bir karikatür. Özellikle Abdülhamid'in bir kukla oynatıcısı, Avrupa devletlerinin birer kukla olarak tasviri, her ne kadar başka amaçla çizilsede zatı muhteremin tutumlu oluşu müthiş...

[ilteriş]

Tüyleri dökülmüş baba hindi
Tüylerin üzerindeki yazılar: "jurnal" "komisyonlar" "eşitlik" "istifa" "hazine" "vakıf arazisi" "itibar" ...

[ilteriş]

Karagöz- Boşuna... Boşuna... Yorgancı kıyafetine değil, yorgan içine girsen yine seni burnundan yakalarım... Haydi bakalım git yerine

[ilteriş]

Karagöz- Bilirim ayol bilirim. İştahın yerindedir ama bizim kazanda sana göre yemek yok.
(Kazanın üzerinde "Meşrutiyet" çanağın üzerinde "saltanat isteği" yazmakta.

[ilteriş]

II. Abdülhamid'in kapalı olduğu zindan üzerinde Fransızca "sansouer", yani "sansür" yazmaktadır, Dışardaki bayraklarda "özgürlük" "eşitlik" "kardeşlik" vs. yazmaktadır. II. Abdülhamid zindan içinde bir canavar olarak gösterilmiştir

[*SüRgÜn*]

Sayın padişahımıza çok büyük bir haksızlık yapılmış.Ama suç bizde ki tarihimize dil uzatan devletlere ve böyle karikatürleri çizen kişilere gerekli tepkiyi göstermiyor ve hakkımızı aramıyoruz...Yazıklar olsun....

[ilteriş]

Aslanın üzerinde "constution" ve "kanun-i esasi" yazıyor, yani "anayasa", aslanın üzerinde bulunan kaidede, osmanlıca ve fransızca "özgürlük" "eşitlik" ve "kardeşlik" yazıyor, aslan heykelini deviren taşın üzerinde de "113. madde" yazıyor. Kanun-i Esasi'nin 113. maddesi, Padişaha istediği kişiyi sürgüne gönderme hakkı veriyordu.

[ilteriş]