MEMLUKLAR: ( 1250 - 1517 )
Eyyubilerin köle olarak alıp yetiştirdikleri Türk Gençlerinden(Kıpçak) oluşan askerlere Memluk ( Kölemen ) ismini vermişlerdir. Aybey bunlardan birisiydi. Aybey Eyyubi devletini parçalayarak Mısırda kendi devletini kurdu.
Memluklar 1260 yılında Moğollarla Ayn-ı Calut savaşını yaptılar. Moğolları yenilgiye uğratarak, Suriye ve Mısır'a girmelerini engellediler. Moğolları yenen ilk Türk devletidir.
Sultan Baybars, Moğol Katliamından kaçan Abbasi Halifeliğini Mısır'da sürdürme politikası izledi. Böylece halifelik memluk devletine geçti. Bu gelişme sonucunda Türkler ilk kez Halife olmaya başladılar. Amaç İslam dünyası liderliğidir.
Anadolu Beylerinin yardım istemesi sonucu, Anadolu'ya gelen Baybars Moğolları Elbistan da ikinci kez yenilgiye uğrattı.
Kalavun zamanında haçlılarla önemli savaşlar yapıldı. Ancak Kafkaslardan getirdiği Çerkezler memluk ordusunda yönetime sahip olunca Çerkez Memluklular dönemi başladı.
Osmanlı – Memluk İlişkileri: Osmanlılarla özellikle Ramazanoğulları ve Dulkadıroğulları beyliklerini egemenlik altına alma mücadelesine girdiler. Fatih döneminde bozulan ilişkiler, II.Bayezıt döneminde savaşlara dönüştü.
Osmanlı – Memlük ilişkilerinin bozulma sebepleri:
1. Fatih zamanındaki Hicaz su yolları meselesi
2. Cem Sultanı desteklemeleri
3. Dulkadiroğulları beyliğinin Osmanlı topraklarına katılması.
Yavuz Sultan Selim Mısır seferiyle , Mercidabık ve Ridaniye savaşları sonucu, Memluklara son verdi.(1517)
Memluklarda Kültür ve uygarlık:
* Osmanlıdan sonra Türk tarihinin en güçlü yönetim teşkilatı Memluklarda görülür.
* Hükümdarlık en güçlü ve kuvvetli ordu komutanına geçerdi. Bu durum bir çok hükümdarın yönetime geçmesine neden olmuştur.
* Ülke yönetim bakımından eyalet, sancak ve kazalara ayrılmıştı.
* Ordu Kıpçak Türklerinden oluşur ve tamamı atlı birliklerdi.
* Toprakların büyük kısmı devletin malı kabul edilirdi. (Arazi-i emiriye)
* Resmi dil Arapça, Ordu ve Sarayda Türkçe kullanılırdı.
* Yapılan en önemli sanat eserleri: Kalatü’l Cebel Sarayı, Baybars Cami, Kalavun Cami, Sultan Hasan Cami, Kayıtbay Cami vb. dir.