C-REFORM HAREKETLERİ:
XVI. yy da , bozulan Katolik kilisesinde yapılan düzenleme hareketleridir. Kiliseye yeniden düzen vermek anlamında dinsel bir harekettir.
Reformun Nedenleri:
1. Kağıt ve matbaanın kullanılması.
2. Rönesans ile skolastik düşüncenin etkisini kaybetmesi, özgür düşüncenin gelişmesi.
3. Katolik kilisesinin bozulması. ( Papa ve din adamlarının lüks ve eğlence içinde yaşamaları. Aforoz ve Endüljans uygulamaları.)
4. İncil’in ulusal dillere çevrilmesi ( hümanistler ) Halkın dinsel bilgileri öğrenmesi.
5. Coğrafi Keşifler ve Haçlı Seferleri sonucu din adamlarına, kiliseye olan güvenin sarsılması.
Reformun Gelişimi: Reformun Almanya’da önderi Martin Luter’dir. Luter “Tanrı ile kul arasına girilmez, din iman sorunudur. Endüljans yasaklanmalıdır. Endüljans satan din adamları suçludur” diyerek, Almanya’da yoksul halktan büyük ilgi görmüştür.
Luter’in kilise tarafından aforoz edilmesi ve öldürülmesine karar verilmesi üzerine olaylar daha da kızıştı. Saksonya prensinin Luter’e sahip çıkması, İncil’in Almanca’ya çevrilmesi. Dini gerçeklerin herkesçe öğrenilmesi, Luter taraftarlarının çoğalmasına sebep olmuştur. Şarlken’in duruma müdahale etmesi, 1529’da Diyet Meclisinin Luterciliğe sadece yayıldığı yerde izin vermesi, olayın protesto edilmesine neden oldu. Bu nedenle Luter taraftarlarına “Protestan”denildi. Katolikler ve Luterciler arasında 1555’te Ogsburg Ant. imzalandı. Protestanlık serbest bırakıldı.
Fransa’da Kalvenizm , Nant Fermanı ile tanındı. 1598
İngiltere’de ise Anglikanizm mezhebi kabul edildi.
Reformun Sonuçları :
1. Avrupa’da mezhep birliği bozuldu. ( Katolik ve Ortodoksluk yanında Protestanlık, Kalvenizm, Anglikanizm gibi yeni mezhepler doğdu.)
2. Mezhep savaşları yapıldı. ( Yakınçağ da Avrupa’daki 30 yıl savaşlarına sebep oldu.)
3. Eğitimde kilise tekeline son verildi. Eğitimde laikleşme süreci başladı.
4. Katolik kilisesi güç kaybetti. Mallarına ( topraklarına) el konuldu.
5. Katolik kilisesi kendini düzeltmeye çalıştı.
6. Özgür düşünce ortamı yaygınlaştı.
Avrupa’daki Gelişmelerin Osmanlı Devleti’ne Etkileri: Osmanlı Devleti XV. ve XVI. yy. larda Avrupa’daki bilimsel gelişmelerden uzak kaldı. Bu yüzyıllarda Avrupa’dan ileri olduğu için gelişmeleri takip etmeye gerek görmedi. Ve zamanla Avrupa’nın gerisinde kaldı.
Osmanlı Devleti, coğrafi Keşiflerden olumsuz etkilendi. Ticaret yollarının yönünün değişmesi, Osmanlı gümrük gelirlerinden yoksun kaldı. Ekonomik gerileme görüldü. Avrupa ise zenginleşti, sermaye birikimi sağlandı. Refah düzeyi arttı.
Avrupa’da yaşanan Reform Hareketleri, Osmanlı ülkesinde yaşanmadı.( Din ve inanç özgür- lüğü nedeniyle) Avrupa’daki mezhep savaşları, Osmanlı’nın Viyana önlerine dek ilerlemesine fırsat vermiştir.