OSMANLI DEVLETİNDE KAPİTÜLASYONLARIN UYGULANIŞINA TOPLU BİR BAKIŞ
Zekeriya TÜRKMEN- Marmara Üniversitesi, Türkiyat Enstitüsü Yakınçağ Tarihi

Yeniçağın başlarında ticaret yollarında ve usullerinde meydana gelen değişiklikler, Umit Burnu Yolu ve Amerika'nın Keşfi Avrupa ülkelerinde sömürgecilik faaliyetlerinin artmasına sebep oldu. Asrın son çeyreğinden itibaren Avrupa'daki denizci milletler iktisaden Avrupa dışına doğru yayılmak ihtiyacını duydular.Doğu Akdeniz ve Şark ticaretini (Levant) ellerinde tutan Venedik ve Ceneviz gibi İtalyan denizci devletlerine karşı gizliden –diğer devletlerce- mücadele başlatıldı. Yeni ticaret yollan arama ihtiyacı,Avrupalılara farkında olmadan yeni kıt'aların keşfine imkan sağladı.

Yeni keşfedilen Amerika Kıt'asının altın ve gümüşü Avrupa'ya akınca, Avrupa'da iktisadi patlama ile beraber; sanayi üretimindeki artışla, pazar arama ihtiyacı ortaya çıktı. XVI. Asrın son çeyreğine doğru Şark Dünyasında iktisadi, mali, askeri ve sosyal sahalarda başlayan inhitat, Garb'ın Şark'a doğru ilgisinin artmasına sebep oldu. Yakın Şark'ta Avrupalılara verilen ticari imtiyazlar zamanla daha da arttı ve genişledi.

Bir lütuf olarak Şark hükümdarlarının ihsan ettikleri bu ticari imtiyazlar, öyle artıp genişledi ki zamanla devletlerin iktisadi yönden büyük bir buhran ve bunalım dönemine girmelerine sebep olurken; diğer taraftan iktisadi yapının çözülmesi, beraberinde askeri sınıfın gerilemesine, sosyal yapının sarsılmasına ve devletlerin yıkılışına da sebep olmuştur.

Konunun devamı için'Girmek istiyorsan TıkLa'