Osmanlı Devleti'nde Eyalet Yönetimi

1.Osmanlı Devleti’nde Ülke Yönetimi Hangi Birimlere Ayrılmıştır?
Osmanlı padişahları, ülke topraklarını çeşitli yönetim birimlerine ayırarak yönetmişlerdir. Bu birimler EYALET, SANCAK, KAZA ve KÖYLERDİR.

2.Eyaletler Hakkında Bilgi Veriniz?
Osmanlı ülke yönetiminde en büyük birimdir. Birkaç sancağın bir araya gelmesiyle meydana gelirdi.
Eyaletlerin başındaki yöneticiye BEYLERBEYİ denirdi. Beylerbeyi merkezde kapı kulu sistemi ile yetişmiş seyfiyeden biri olurdu. Eyaletlerin hem mülki hem de askeri yöneticisiydiler.
Kuruluş döneminde ülke Anadolu ve Rumeli adıyla iki eyaletten meydana gelmekteydi.
Osmanlı Devleti’nde ilk olarak, I.MURAT zamanında RUMELİ BEYLERBEYLİĞİ kuruldu. Buranın ilk merkezi FİLİBE iken sonradan MANASTIR olmuştur.
YILDIRIM BAYEZİT döneminde kurulan ANADOLU BEYLERBEYLİĞİNE KÜTATYA ve ANKARA merkezlik yapmıştır. Sınırların genişlemesi ile yeni beylerbeylikleri kurulmuştur.
Eyalette beylerbeylerinin oturduğu sancağa PAŞA SANCAĞI denilir, buraya ayrıca sancakbeyi atanmazdı.
Beylerbeyi, kendisine bağlı sancak beyleri, zeamet ve tımar beyleri ile bunlara bağlı askerlerin başında savaşa katılırdı. Beylerbeyi savaşa katıldığında, eyaletteki görevine vekaleten MÜTESELLİM denilen görevli bakardı.
Eyaletlerin güvenliğine SUBAŞILAR, yargı işlerine KADILAR bakardı. Eyalet ve sancak beylerinin en büyük yardımcıları subaşılardı. Subaşı toplumun düzenini sağlar, kamu suçu işleyen kişileri kadının huzuruna çıkarır ve kadı kararlarına göre, suçluyu cezalandırırdı.
Eyaletlerde de Osmanlı merkezindeki divana benzer bir divan bulunurdu. Üyeleri: Beylerbeyi, kethüda, kadı, eyalet defterdarı gibi yöneticiler katılırdı. Eyalet divanı; eyaletle ilgili askeri ve idari kararlar alıp yayımlama, uygulatma, sorunları dinleme ve suç işleyenleri cezalandırma gibi işlere bakardı.

Eyaletler, SALYANELİ VE SALYANESİZ eyaletler olmak üzere ikiye ayrılırdı.
*SALYANELİ(YILLIKLI) EYALETLER:
-Tımar sisteminin uygulanmadığı eyaletlerdir.
-Bu eyaletlerin gelirleri doğrudan doğruya devlet hazinesine alınırdı.
-Bu eyaletin toprakları, vergi bölgelerine ayrılarak iltizama verilirdi.
-Toplanan paraların bir kısmı ile bölge görevlilerinin maaşları ödenir, kalan kısmı hazineye gönderilirdi.
-Bu eyaletler Tunus, Cezayir, Mısır, Basra, Yemen, Habeş, Trablusgarp ve Bağdat’tı.
*SALYANESİZ(YILLIKSIZ) EYALETLER:
-Tımar sisteminin uygulandığı eyaletlerdir.
-Toprakları has, zeamet ve tımarlara ayrılmıştı.
-Bu eyaletler Anadolu, Trabzon, Van, Kars, Kefe, Erzurum, Diyarbakır, Halep, Şam, Karaman, Dulkadır, Sivas, Rakka, Trablusgarp, Budin, Rumeli, Bosna, Eğri ve Temaşvardır.
**BAĞLI HÜKÜMET VE BEYLİKLER:
-Salyaneli ve salyanesiz eyaletlerin dışında bazı eyaletler, özel önem taşımış ve AYRICALIKLI EYALETLER olmuşlardır.
-Bunlar iç işlerinde serbest, dış işlerinde Osmanlı Devleti’ne bağlı olan hükümetlerdi.
-Yöneticileri kendi soyluları arasından padişah tarafından atanırdı.
-Bunlar, Kırım Hanlığı, Eflak ve Boğdan Beyliği, Hicaz Emirliği gibi.
-Bu eyaletler, Osmanlı Devleti’ne yıllık vergi verir, savaş zamanı asker gönderirlerdi.
-Bunlar arasında Hicaz ayrı bir öneme sahipti. Devlet bu bölgeden vergi almaz ve asker istemezdi. Buralardan toplanan vergiler kutsal yerlerin imar ve korunmasında kullanılırdı.

2.Sancaklar Hakkında Bilgi Veriniz?
-Kazaların birleşmesi ile oluşan yönetim birimlerine denir. Sancak bugünkü illerin karşılığıdır.
-Yöneticilerine SANCAK BEYİ denirdi.
-Sancak beyi, merkezden gönderilen, seyfiye sınıfından bir kişi olurdu. Sancakların askeri ve idari sorumlusuydular.
-Savaş zamanında beylerbeylerinin emrinde savaşa katılır, barış zamanında sancağın her türlü yönetimini sağlarlardı.
-Sancakların güvenliğinden SUBAŞILAR sorumluydu.
-Adalet işlerine SANCAK KADISI bakar, sancak beyleri adalet işlerine karışmazdı.
-II.MAHMUT Döneminde sancak beylerinin askerlik ile ilgili yetkileri kaldırılmıştır. Bundan sonra sancak beyleri MUTASARRIF adını alarak, bölgelerinin mülki amiri olarak(vali) kalmışlardır.