ATATÜRK’ÜN HAYATI:

AİLESİ:
*1881’de Selanik’te doğdu.
*Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım’dır.
*Makbule ve Naciye adında iki kız kardeşi vardır.
*Babası Gümrük Memurluğu ve ticaretle uğraşmış, bir süre (1876/77) gönüllü yedek üsteğmenlik yapmıştır. 1893 yılında Mustafa 12 yaşındayken vefat etmiştir.


ÖĞRENİM HAYATI:
*İlk okulu Selanik Şemsi Efendi İlkokulunda bitirdi.
*Ortaokulu Selanik Askeri Rüştiyesi’nde bitirdi. (Burada Matematik öğretmeni tarafından KEMAL ismini aldı.)
*Liseyi Manastır Askeri İdadisi’nde bitirdi. (1899)
*Yüksek okulu İstanbul Harp Okulu (1902) ve İstanbul Harp Akademisi’nde (1905) tamamladı. 1905 yılında bu okuldan Kurmay Yüzbaşı olarak mezun oldu.

ASKERİ HAYATI:

*İlk Görev yeri Şam’dır. (1905)
*1907’de Selanik’teki 3. Ordu’ya atandı.
*1909’da İstanbul’da çıkan 31 Mart Ayaklanmasını bastırmakla görevli Hareket Ordusu içinde görev aldı.
*1911-12’de Trablusgarp’ta İtalyanlar ile savaştı. Binbaşılığa yükseldi.
*1912’de II.Balkan Savaşında Edirne’nin kurtuluşunda görev aldı.
*1913-15’te Sofya Askeri Ataşeliğine atandı. Yarbaylığa yükseldi.
*1915’te I. Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi’nde savaştı. Albaylığa yükseldi.
*1916’da Muş ve Bitlis’i Ruslardan kurtardı. “Paşa”lığa yükseldi.
*1917 ve 18’de Filistin ve Suriye Cephesi’nde görev aldı.

KURTULUŞ SAVAŞI DÖNEMİ:
*19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı.
*22 Haziran 1919’da Amasya Genelgesini yayınladı.
*7 Temmuz 1919’da askerlik görevinden istifa etti.
*Erzurum Kongresi sonunda 7 Ağustos 1919’da Heyet-i Temsiliye Başkanı seçildi.
*4 Eylül 1919’da Sivas Kongresini düzenledi. Başkan seçildi.
*Sivas Kongresi’nde Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ni kurdu. Başkan seçildi.
*11 Eylül 1919’da sona eren Sivas Kongresi’nin seçtiği Heyet-i Temsiliye’nin başkanı oldu.
*20-22 Ekim 1919’da İstanbul Hükümeti’nin temsilcisi Bahriye Nazırı Salih Paşa ile Amasya Görüşmesini yaptı.
*27 Aralık 1919’da Ankara’ya gelerek burasını milli mücadelenin merkezi yaptı.
*12 Ocak 1920’de Osmanlı Mebusan Meclisi’nin açılmasını sağladı.
*28 Ocak 1920’de Osmanlı Mebusan Meclisi’nde Milli Misak’ın kabulünü sağladı.
*23 Nisan 1920’de TBMM’ni açtı ve Başkan seçildi.
*5 Ağustos 1921’de TBMM tarafından Başkomutanlığa getirildi.
*13 Eylül 1921’de Yunanlılara karşı Sakarya Zaferi’ni kazandı. Bu başarısı üzerine TBMM tarafından “Gazi” unvanı ve “Mareşal” rütbesi verildi.
*26 Ağustos 1922’de Büyük Taarruz’u başlattı.
*30 Ağustos 1922’de Başkomutanlık Meydan Savaşı’nı kazandı.
*29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’i ilan etti.

ESERLERİ:
• En büyük eseri Türkiye Cumhuriyeti’dir.
• En önemli yazılı eseri “Nutuk”tur. Bu eserinde 19 Mayıs 1919 –1924 yılları arasındaki olayları anlatmıştır. 1927 yılında tamamlamıştır.
• Vatandaş İçin Medeni Bilgiler Ders Kitabı
• Geometri Ders Kitabı
• Cumali Ordugahı
• Zabit ve Kumandan ile Hasbihal

KİŞİLİĞİ ve ÖZELLİKLERİ:

*Vatan ve Millet Sevgisi ile Doludur: Atatürk bütün hayatı boyunca üzerine aldığı askeri ve idari görevleri bu özelliği ile yerine getirmiştir.
*İdealisttir: En büyük ideali Türk kültürünü çağdaş medeniyetler seviyesinin üstüne ulaştırmaktır.
*Yaratıcıdır: Karşılaştığı sorunları alışılagelmiş önlemlerin dışında daha önceden denenmemiş yollarla çözümlerdi.
*Birleştiricidir: O, milli mücadelede değişik kültür ve toplumsal düzeydeki insanları tek bir amaç etrafında toplamayı bilmiştir.
*İleri Görüşlüdür: Çanakkale Savaşında düşmanın çıkartma yapacağı yerleri bilmesi, I.Dünya Savaşında Almanların yenileceğini söylemesi, II. Dünya Savaşını Almanların başlatacağını ve bundan en çok Rusya’nın kazançlı çıkacağını söylemesi, Rusya’nın dağılacağını söylemesi bu özelliğine örnektir.
*Çok Cephelidir: O, askerlikten eğitime, ekonomiden kültür ve sanata çok değişik alanlarla ilgilenmiş ve eser vermiştir.
*Eğitimcidir: Harf inkılabını yapması, yeni harfleri tanıtmak ve öğretmek için yazı tahtası başında tüm yurdu dolaşması Türk Dil ve Tarih Kurumlarını kurması,...
*Sabırlı ve Disiplinlidir: Düşündüğü şeyleri yeri ve zamanı gelmeden gerçekleştirmezdi.
*Gerçekçidir: Halkına daima doğruyu söylemiş, gerçekleştiremeyeceği şeyleri vaat etmemiştir.
*Akılcı ve Mantıklıdır: *Güzel Sanatlara Değer Verir:
*Liderdir: *İnkılapçıdır:
*Demokratiktir: Kararlarını almadan önce başkalarının da görüşünü alırdı.
*Mücadelecidir: Zorluklar karşısında vazgeçmek yerine o zorlukları nasıl yeneceğini araştırırdı.
*Planlıdır: O, yapacağı hiçbir işi şansa bırakmamış, önceden planlayarak aşama aşama gerçekleştirmiştir.
*Barışçıdır: Asker olmasına rağmen her zaman savaşı, en son denenebilecek yol olarak görmüştür.
*Evrenseldir: O sadece Türk milletinin değil tüm dünyanın takdir ettiği ve sevdiği bir liderdir.

KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK DÖNEMİ

KUVA-Yİ MİLLİYE : Mondros Ateşkes Ant.’dan sonra başlayan işgallere karşı halkın oluşturduğu silahlı direniş güçleri.
KUVA-Yİ MİLLİYE’NİN SAĞLADIĞI YARARLAR:
*İşgalcilere karşı savaşarak onları oyaladı, yıprattı.
*Düzenli Ordu’nun kurulmasına kadar zaman kazandırdı.
*Milli bilinci ayakta tuttu.
*İç ayaklanmaların bastırılmasını sağladı.
*Balıkesir ve Alaşehir Kongrelerini düzenlemiştir.
İŞGALLERE KARŞ İLK DİRENİŞLER:
*İlk Direniş Güney Cephesi’nde Dörtyol’da Fransızlara karşı yapıldı.
*Batı Cephesi’nde ilk direniş İzmir’in işgalinden sonra başladı.
*Batı Cephesindeki ilk halk direnişi Ödemiş’te yaşandı.
*Batı Cephesi’nde düzenli birliklerle yapılan ilk direniş Yarbay Ali Çetinkaya tarafından Ayvalık’ta yapıldı.
MUSTAFA KEMAL’İN SAMSUN’A ÇIKIŞ AMACI: Milli egemenliğe dayalı, kayıtsız şartsız bağımsız yeni bir Türk Devleti kurmak.
HAVZA GENELGESİ (29 MAYIS 1919) : Mustafa Kemal bu genelgeyle işgallerin yurt çapında protesto mitingleri ile kınanmasını isteyerek, halkın bilinçlenmesini sağlamak istemiştir.
AMASYA GENELGESİ (22 Haziran 1919) : M. Kemal tarafından hazırlanıp, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy ve Refet Bele tarafından imzalanmıştır.
*Kurtuluş savaşının gerekçesi, amacı ve yöntemi belirlenmiştir.
*İlk kez milli egemenliğe dayalı bir yönetimden bahsetmiştir.
*Sivas’ta bir Kongre düzenlenmesi istenmiştir.
*İstanbul Hük. Yok sayılarak halk milli mücadeleye çağrılmıştır.
***Bu genelgeden sonra M. Kemal İstanbul’a çağrılmıştır.***
ERZURUM KONGRESİ (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919) :
*Kongre Kazım Karabekir ile Doğu Anadolu M.H.Cemiyeti ile Trabzon M.H.Cemiyeti tarafından Doğu Anadolu’nun Ermeni tehdidi altına girme tehlikesi üzerine önlemler almak için toplandı.
*Kongreden önce M. Kemal İstanbul Hük. Tarafından görevinden alındı, M. Kemal de askerlik mesleğinden istifa etti. (7-8 Temmuz 1919)
*Bölgesel bir Kongre olmasına rağmen milli kararlar aldı.
*Manda ve Himaye ilk kez reddedildi.
*Milli sınırlar içinde vatanın bütünlüğünden bahsetmiştir.
*İlk kez bir hükümet kurma fikrinden bahsetmiştir.
*Doğu Anadolu’daki cemiyetler birliştirilmiştir.
*Kongrenin sonunda Heyet-i Temsiliye oluşturulmuştur.
SİVAS KONGRESİ ( 4- 11 Eylül 1919) :
*İstanbul Hük. Ve İtilaf Dv. Kongreyi önlemek istemiş ama başaramamışlardır.
*Erzurum Kongresi kararları aynen alınarak millileştirilmiştir.
*Tüm milli cemiyetler birleştirilmiştir (Anadolu ve Rumeli M.H.C.)
*İrade-i Milliye adıyla bir gazete çıkarılmasına karar verilmiştir.
*Mustafa Kemal Milli bir lider olmuştur.
*Heyet-i Temsiliye’nin üye sayısı ve yetkileri genişletilmiştir.
*Mebusan Meclisi’nin açılması istenmiştir.
*Kongre sonunda İstanbul Hük. İle ilişkiler kesilmiştir.
AMASYA GÖRÜŞMESİ (20-22 Eylül 1919):
*Damat Ferit Paşa Hükümetinin düşmesi ve yerine kurulan Ali Rıza Paşa Hükümetinin Temsil Heyeti ile iyi ilişkiler kurmak istemesi üzerine yapıldı.
*Görüşme İstanbul Hük. Temsilcisi Salih Paşa ile Temsil Heyeti Başkanı Mustafa Kemal arasında yapıldı.
*Görüşmede alınan kararlardan tek uygulanan maddesi İstanbul’daki Osmanlı Mebusan Meclisi’nin açılması olmuştur.
*Görüşme, İstanbul Hükümetinin Temsil Heyeti’nin varlığını resmen ve hukuken tanıması açısından önemlidir.
TEMSİL HEYETİ’NİN ANKARA’YA GELMESİ (27 Aralık 1919) :
*Mustafa Kemal’in Ankara’ya gelmesine yol açan olay, İstanbul’da açılan Mebusan Meclisi çalışmalarını daha yakından takip etmektir.
*Ankara’nın merkez seçilmesinin diğer sebepleri, güvenli oluşu, haberleşme ve ulaşım imkanlarına sahip oluşu, Batı Cephesine yakınlığıdır.
MİSAK-I MİLLİ ( 28 Ocak 1920) :
*Osmanlı Mebusan Meclisinde Felah-ı Vatan Gurubunun önergesyile kabul edildi.
*Misak-ı Milli, vatanın sınırlarını çizen ve bu vatan içinde bölünmeye kabul etmeyen, Türk vatandaşlarının haklarını belirleyip hangi şartlarla bir barış anlaşması yapılacağınını belirleyen bir belgedir.
*Misak-ı Milli ile Kapitülasyonlar reddedilmiştir.
*Misak-ı Milli, Erzurum ve Sivas Kongresi kararlarını Osmanlı Mebusan Meclisi’ne de kabul ettirmiştir.
*Misak-ı milli kararları sonucu İtilaf Devletleri İst.’u işgal etmiştir (16 Mart 1920).
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NİN AÇILIŞI (23 Nisan 1920):
*İstanbul’un işgali ve Mebusan Meclisi’nin kapatılması gerekçesi ile açılmıştır.
*TBMM’nin açılması ile yeni Türk Devleti kurulmuştur.
*Mustafa Kemal Başkan seçilmiştir.
*Ülkedeki en büyük gücün TBMM olduğu kararlaştırılmıştır.
*Yasama ve Yürütme yetkisini üzerinde toplamıştır.
*Meclisin geçici olmadığı vurgulanmıştır.
*Kendi içinden bir Hükümet oluşturmuştur. TBMM Başkanı aynı zamanda Hükümetin de başkanıdır.
*TBMM’nin açılması ile Temsil Heyeti’nin görevi sona ermiştir.
*TBMM’nin açılması ile milli irade sağlanmıştır.
TBMM HÜKÜMETİNE KARŞI AYAKLANMALAR:
NEDENLERİ:
*İstanbul Hük.nin Mustafa Kemal ve TBMM aleyhine Şeyhülislamdan aldığı fetva
*İstanbul Hükümetinin Mustafa Kemal’i idamla yargılaması
*İstanbul Hük.nin M. Kemal ve TBMM hakkındaki karalama kampanyası
*İtilaf Devletlerinin TBMM’yi çıkarlarına uygun bulmaması
*Azınlıkların vatanı parçalama gayretleri
*Bazı Kuvayı Milliye birliklerinin Düzenli Orduya katılmak istemeyişi
*Milli mücadele aleyhindeki kişilerin varlığı ve çalışmaları.
A-İstanbul Hükümetinin Doğrudan Çıkardığı Ayaklanmalar: Anzavur Ayaklanması ve Kuvayı İnzibatiye (Halifelik Ordusu) Ayaklanması
B-Kışkırtma Sonucu Çıkan Ayaklanmalar: Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı Ayaklanması, Yozgat, Afyon, Konya, Urfa (Milli Aşireti) ayaklanmaları.
C-Azınlık Ayaklanmaları: Pontusçu Rumların Karadeniz Bölgesinde, Ermenilerin Adana çevresinde çıkardığı ayaklanmalardır.
D-Kuva-yı Milliye Ayaklanmaları: Düzenli Orduya katılmak istemeyen Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe’nin çıkardığı ayaklanmalardır.
ALINAN ÖNLEMLER VE BASTIRILIŞI:
*İstanbul Hükümeti ile ilişkiler kesildi.
*Hiyanet-i Vataniye Kanunu çıkarıldı.
*İstiklal Mahkemeleri kuruldu.
*Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi’den Milli Mücadele lehine fetva alındı.
*Kuvayı Milliye Birliklerinden yararlanıldı. Düzenli Orduya geçiş hızlandırıldı.
*Kamuoyunu doğru bilgilendirmek için Anadolu Ajansı kuruldu.
AYAKLANMALARIN SONUÇLARI:
*Kurtuluş Savaşı uzadı, Milli mücadelenin kazanılması gecikti.
*Yunanlılar Anadolu’da ilerleme fırsatı buldular
*Kardeş kanı dökülmesine sebep oldu.
*Ayaklanmaların bastırılması ile TBMM’nin gücü ve otoritesi artmıştır.