Tarihe Giriş Ders Notu

TARİHİN ÇAĞLARA AYRILMASI (Zamana göre sınıflandırma)

Tarih Öncesi Çağlar (Yazısız) Tarih Çağları (Yazılı Dönem)
(PREHİSTORİK)

İLK ÇAĞ
Taş devri Maden Devri Yazının İcadı
• Eski Taş (Paleolitik) *Bakır Kavimler Göçü
• Orta Taş (Yontma Taş = Mezolitik) *Tunç ORTA ÇAĞ
• Yeni Taş (Cilalı Taş= Neolitik) *Demir Kavimler Göçü
Doğu Roma’nın Yıkılışı
YENİ ÇAĞ
Doğu Roma(Bizans)Yıkılışı
Fransız İhtilali
YAKIN ÇAĞ
Fransız İhtilali
...........................
• Tarih çağlara ayrılırken öncelikle yazının bulunması dikkate alınmıştır. Yazının bulunmasından önceki döneme Tarih Öncesi , yazılı döneme de Tarihi dönem denir.
• Tarih Öncesi , yazısız dönem olduğu için bu döneme ait yazılı belge olmaz.
Tarih Öncesi (Prehistorik) Çağların Genel Özellikleri
• İnsan toplulukları arasındaki etkileşim zayıftır.
• Yaşanma süreleri bölgelere göre farklılıklar gösterir.
• Alt devirlere ayrılmasında araç-gereç ve malzemeler etkilidir.(Taş-Toprak-Maden)
• Aynı zaman dilimindeki farklı toplumlar(çağdaş) değişik dönemleri yaşayabilir.
• Tarih öncesi dönemlerin araştırılmasında, Arkeoloji bilimi en çok başvurulan bilimdir.

TAŞ DEVRİ
Eski Taş Devri ( Paleolitik)
• Avcılık ve toplayıcılık la geçinmişlerdir. Tüketicilerdir.
• Taş doğadaki şekliyle silah olarak kullanılmıştır.
• İnsanlık tarihinin en uzun sürecini kapsar. Yaşam tarzı göçebeliktir.
• İnsan hayatı son derece ilkeldir. Mağaralarda yaşadılar. (Mağara resimleri Sanat tarihinin başlangıcıdır.(Amaç sanat değil di, İnsanoğlunun yazıya duyduğu ihtiyaçtı.)

***İnsan , kendi kendinden utanmayacak şekilde davranmasını bilmelidir.
Gracian

Orta Taş Devri (Yontma Taş =Mezolitik )
• İnsanlar avcılık ve toplayıcılıkla geçiniyorlardı. (Tüketici) Alet yapmaya başladılar. Göçebedirler. Mağaralarda yaşadılar.
• Bu çağın sonuna doğru ateş bulundu.(Isınma,aydınlanma,pişirme,korunma amaçlı kullanıldı. Maden devrinde en son maden işlemede kullanıldı.)
Yeni Taş Devri (Cilalı Taş = Neolitik )
• Tarımsal üretim başlamıştır. Böylece insanlar tüketicilikten üreticiliğe geçti. (Anadolu’da ilk köy Diyarbakır – Çayönü’dür.)
• Göçebelikten yerleşik hayata geçilmiştir. Köyler kuruldu.
• Hayvanlar evcilleşti.
• Topraktan eşya yapımı (Çanak-çömlek) başlamıştır. (İlk seramik kültürü)
• Üretim fazlası değiş-tokuş (ticaret ) başlamıştır.
• Bu döneme özgü sanat eserleri Menhir ve Dolmen ler dir.
• İlk kent kültürüne ait izler Anadolu’da Konya – Çatalhöyük’te dir.
MADEN DEVRİ
Kendi içerisinde sırasıyla Bakır,Tunç ve Demir olmak üzere üç bölümdür.
Bakır, kolay bulunan ve kolay işlenen bir maden olduğundan ilk madeni eşyalar bakırdan yapılmıştır. Bu dönemde altın ve gümüş eşyalar da yapılmıştır.
Daha dayanıklı eşya üretmek için bakır ve kalayın karıştırılmasıyla Tunç elde edilmiştir. Sonra da demiri eritmesini başaran insanoğlu demirden eşya yapmaya başlamıştır.
• Yapılan eşyalar daha dayanıklı, silahlar daha öldürücüdür.
• Demir saban ve orakla tarımsal üretim artmıştır.
• Ticaret daha da gelişmiştir.
• Şehir devletleri (site) oluşmuştur.
Demir devri içerisinde yazı bulunmuştur. Böylece tarih öncesi devirler sona ermiştir.
***Tarih öncesi çağlar isimlendirilirken kullanılan eşyalar göz önüne alınmıştır.
***Olağanüstü bir durum yoksa bir yerleşim yerinde gelişim şöyle olur: Eski Taş, Yontma Taş, Cilalı Taş, Bakır,Tunç ve Demir Çağı .
TARİHİ DEVİRLER
İlk çağ: MÖ.3500 Yazının bulunması- 375 Kavimler Göçü arasıdır.
• Yazı ve yazılı belgeler ortaya çıktı. Bilgi kalıcı hale geldi.
• Kent yaşantısından büyük İmparatorluklara geçildi (Roma gibi)
• İlk Çağın başlarında çok tanrılı dinler varken, sonlarına doğru tek tanrılı ilahi dinler doğdu.(Musevi –Hıristiyan)
• İlk cumhuriyet ve ilk demokrasi yönetimleri görülür.
• Ekonominin temeli tarımdır.
• Toplumlarda zenginlikten doğan sınıflar ve sınıf farkları görülür.
• Toplumsal yaşam gelişti,etkileşim arttı. Örn. Yazı, Takvim, Alfabe... değişik kişi ve toplumların etkisiyle gelişti.
• Para kullanıldı. Ticaret evrenselleşti.
Orta Çağ: 375 Kavimler Göçü – 1453 İstanbul’un Fethi ( Doğu Roma’nın Yıkılışı )
• İslamiyet doğdu ve gelişti. Türkler Müslüman oldu. İlk Türk –İslam Devletleri kuruldu.
• Avrupa’da merkezi krallıklar yerine derebeylikler (Feodalite ) kuruldu.
• Avrupa’da yoğun kilise baskısı görüldü. Skolastik düşünce hakimdir.
• Haçlı Seferleri denilen çağın en büyük askeri harekatları İslam dünyası üzerine yapılmıştır.
• Bilim hayatı sönüktür.
• Magna Carta ile dünyada ilk kez kral yetkileri kısıtlanmış,hukuk devleti anlayışı doğmuştur.
• İngiltere ile Fransa arasında Yüzyıl savaşları vardır.
Yeni Çağ: 1453 İstanbul’un Fethi – 1789 Fransız İhtilali
• Coğrafi Keşiflerle zenginleşen Avrupa’da Rönesans ile deney ve gözlem metodu gelişmiş,Reform hareketleri ile Katolik kilisesi kendini yenilemek zorunda kalmıştır Mezhep savaşları görülür.
• İslam dünyasında bir duraklama,hatta gerileme söz konusudur.
• Osmanlı İmp. luğu çağının en büyük devleti oldu. Ancak Avrupa ile girdiği rekabeti kaybetti. Osmanlı Devleti durakladı ve geriledi.
Avrupa ekonomik , siyasi, askeri ve sosyal alanda İslam dünyasından iyi duruma yükselmiştir.
Yakın Çağ: 1789 Fransa İhtilali - .................
• Fransız İhtilali ile, İmp. luklar yerine Milli devletler kuruldu. (Milliyetçilik Akımı ) Osmanlı Devletinin çöküşü hızlandı.
• Eşitlik, hürriyet, adalet kavramları yayılmıştır.
• Meşrutiyet,cumhuriyet yönetimleri yayılmıştır. İnsan hakları gelişmiştir.
• Sanayi İnkılabı,sömürgeciliği getirdi. I. ve II. Dünya Savaşları ekonomik nedenli başlamıştır.
• Nükleer, biyolojik ve kimyasal silahlar geliştirilmiştir.
• Laik yönetimler yaygınlaşmıştır.
ESKİ ÇAĞLARDA TÜRKİYE VE ÇEVRESİ
• Anadolu’nun en eski tarihi, Yontma Taş Devrine kadar uzanır. Anadolu doğudan batıya, batıdan- doğuya göç eden kavimler için köprü durumundadır. Bu da Anadolu’da farklı uygarlıkların merkezi haline gelişinde etkili olacaktır.
• Anadolu’nun; * Coğrafi ve ticari konumu
* Topraklarının tarıma elverişli olması
*Ticaret ve göç yolları üzerinde olması etkendir.
• Anadolu, güneşin doğduğu yer “Anatolia” olarak adlandırılmıştır.
TÜRKİYE’NİN TARİH ÖNCESİ DEVİRLERİ Nİ AYDINLATAN MERKEZLER
A-Yontma Taş Çağına Ait Buluntu Merkezleri:
Antalya : Karain, Beldibi,Belbaşı , Öküzini Mağaraları
Samsun : Tekkeköy (Tepeköy)
Ankara : Macunçay
Adıyaman : Palanlı Mağarası
Isparta : Kapalı in Mağarası
Hatay : Mağaracık Mağarası
B- Cilalı Taş Çağına Ait Buluntu Merkezleri :
Konya : Çatalhöyük (En eski dokumacılar)
Burdur : Hacılar
Diyarbakır : Çayönü (Türkiye’nin ilk çiftçileridir.)
Gaziantep : Sakçagözü
C- Maden Çağına Ait Buluntu Merkezleri
Çanakkale : Truva
Yozgat :Alişar
Çorum : Alacahöyük
Kayseri : Kültepe (İlk yazılı tabletler – Tarihi Devirlere Geçiş.)
• M Ö 3000-2500 yılları arasında Türkiye’de gelişmiş bir kültür meydana getirenler ”HATTİ” lerdir.
• Hititlerden önce , Türkiye’de ilk siyasi birliği kurarak ve parlak kültürleri ile Hititlere öncülük eden Hatti lerdir.
Anadolu’da tarihi devirlere geçiş, Asurlu tüccarlar aracılığıyla olmuştur. Kayseri – Kültepe tabletleridir.
***Büyük düşünceler büyük sonuçlar doğurur. Vasat düşünceler ise vasat sonuçlar.