Merkeziyetçi Yönetim Nedir ?

ÖtüKen Nickli Üyeden Alıntı

Teokrasi, Mutlakiyet, Federatif yönetim gibi kavramlar test sorularında karşıma geliyor. Çoğunun diğer bir adı var. Örneğin Monarşi'nin diğer adı Mutlakiyet. Merkeziyetçi yönetimdemi mutlakiyetle aynı anlamda acaba? google'de arattım ama başka anlamlarda merkeziyetçilik konusunu buldu. Aradığım cevabı bulamadım. Bu belirttiğim kavramlarında diğer isimleri var mı acaba? bu konuda bilgisi olanların yardımı olursa sevinirim.

Merkeziyetçi yönetim,mutlakiyetle aynı anlama gelmez.Ancak mutlakiyet yönetimlerinde de merkeziyetçi yönetimler olabilir.Burada esas olan ülke yönetiminde,bilhassa idari yönetimde yetkilerin merkezde olup olmadığıdır.Merkez kelimesinin anlamı,o ülkenin başkentini,başkentteki yönetim organlarını ve bizzat devlet başkanını(İmparator,Kral,Kağan,Padişah,Çar vs..)ifade eder.Ülke ile ilgili kararlar merkezde alınıp,taşrada uygulanıyorsa merkeziyetçi yönetim var demektir.
Örnek verecek olursak;Büyük Selçuklu Devleti'nde yerel yönetimlere hanedan üyelerinin atanmasıyla merkezdeki Sultanın karar ve etkinliği, gücünü, kısmen kaybetmiştir.Şöyleki; Anadolu Selçuklu Devleti yöneticisi Şüleyman Şah ile Suriye Selçuklu devleti'nin yöneticisi Tutuş'un birbiriyle savaşmaları en dikkat çekici örnektir.Her ikiside Büyük Selçulu Devletine bağlı yerel yöneticilerdir.Ancak hanedan üyesi olmaları onları sanki birer bağımsız hükümdarmış gibi davranmalarına sebep olmuştur.Bu ise merkezi otoriteye (Hükümdarın otoritesine) büyük darbe vurmuştur.
Osmanlı Devleti ise hanedan üyelerine bu fırsatı vermeyerek yerel yöneticileri merkezden atama yoluna gitmek suretiyle(beylerbeyleri) onları birer vali konumuna getirmiş ve böylece merkezi otoriteyi sağlamıştır.Hanedan üyelerinden şehzadeler sadece eğitim amaçlı olarak sancaklarda görev alabilmişlerdir.Osmanlı devleti daha sonraları bu tedbirleri attırmış,merkeziyetçi yönetimi güçlendirmiştir(Ekberiyet usulü).
Günümüzde merkeziyetçi yönetime en uygun örnek Türkiye verilebilir.Türkiye'nin bu merkeziyetçi yönetimini '' Üniter Devlet'' tabiri ile ifade etmek mümkün.Merkeziyetçi olmayan devletler ise daha çok federal ve konfederal devletlerdir.Buna örnek olarak Rusya'yı verebiliriz.
Saygılar