ERZURUM KONGRESİ ( 23 TEMMUZ- 7 AĞUSTOS 1919 )

1.Mustafa Kemal Ne Zaman Görevinden Ayrıldı?
8- 9 Temmuz gecesi, Mustafa KEMAL görevinden kesin olarak alındığını bildiren bir emir geldi. Bu emri alan Mustafa KEMAL, İstanbul’a görevinden ve askerlik mesleğinden ayrıldığını bildirdi. Böylece Mustafa KEMAL, Osmanlı Hükümeti ile olan bütün ilişkilerini Erzurum Kongresi öncesinde sona erdirdi.

2.Mustafa Kemal İstifa Ettikten Sonra Nasıl Bir Durumda Kalmıştır?
Sivil bir kişidir. Emir verme yetkisi yoktur. Her an tutuklanma tehlikesi vardır. Fakat bu buyrukları yerine getirmekle görevli olan Kazım KARABEKİR PAŞA ‘’Ben ve kolordum emrinizdeyim Paşam’’diyerek O’nun hizmetinde olduğunu bildirdi. Bundan sonra Mustafa Kemal tartışmasız önderdir.

3.Erzurum Kongresi Niçin Toplanmıştır?
a)Doğu illerini(Erzurum, Sivas, Van, Bitlis, Elazığ ve Diyarbakır) Ermenilere karşı korumak.
b)Amasya genelgesinde yer alan konuları görüşmek.
c)Azınlıkların yıkıcı çalışmalarını etkisiz kılacak önlemleri araştırmak.

4.İlk Ciddi Örgütlenme Niçin Doğu İllerinde Oldu?
a)Bu bölgenin daha işgale uğramamış olması.
b)Kazım Karabekir Paşa gibi milliyetçi bir subayın bulunması.
c)Ciddi bir Ermeni tehdidi altında bulunması.

5.Mustafa Kemal, Erzurum’a Geldiğinde Yurdun Durumu Nasıldı?
Batı’da Yunanlılar ilerliyordu. Paris Barış Konferansı’nda Türk ulusunun lehine hiçbir gelişme olmamıştı. Doğu Anadolu hariç yurdun her tarafında işgaller sürüyordu.

6. Erzurum Kongresi’nin Maddeleri Nelerdir?
1)Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, bölünemez( İlk defa milli sınırlardan bahsedilmiştir).
2)Doğu illeri tüm millet ile birlikte savunulacaktır.
3)Vatanın bütünlüğünü Osmanlı Hükümeti sağlayamazsa bunun gerçekleştirilmesi için geçici bir hükümet kurulacaktır(Yeni bir devlet kurulacaktır).
4)Kurulacak hükümet, ulusal bir kongre tarafından seçilecektir. Kongre toplanmamış ise, bu seçimi temsilciler kurulu yapacaktır.
5)Manda ve himaye kabul edilemez(Sivas kongresinde kesin olarak reddedildi).
6)Osmanlı mebusun meclisi toplanmalıdır(Milli iradenin yasal meclis eliyle Osmanlı yönetimine yansıtılması istenilmektedir).
7)Hıristiyan azınlıklara siyasal egemenlik ve aşırı ayrıcalıklar tanınamaz.
8)Saltanat ve hilafet makamlarını korumak için ulusal güçleri(milli kuvvetler) etkin ve ulusal iradeyi(milli irade) egemen kılmak esastır(Amasya genelgesi’nde yer alan milli egemenlik görüşü oy birliği ile kabul edilmiştir).
9)Ulusal bağımsızlığımıza saygılı ve ülkemizi ele geçirme amacı taşımayan herhangi bir devletin teknik, sanayi ve ekonomik yardımı kabul edilebilir(Dış politika ilkeleri belirlendi).

***Erzurum Kongresi’nin Özellikleri
1)Halk temsilcilerinin bir araya gelip kararlar aldığı bir kongredir.
2)Kongre kararlarını uygulamak için Doğu Anadolu’yu temsil eden bir Temsilciler Heyeti oluşturulmuştur.
3)Temsil Heyeti’nin başına Mustafa Kemal getirilmiş, dolayısı ile milli mücadelede ilk kez lider konumuna yükselmiştir.
4)Milli güçleri birleştirme yolunda ilk ciddi adım atılmıştır(Doğu direniş örgütleri birleştirilmiştir).
5)Toplanış bakımından bölgesel, almış olduğu kararlar bakımından ulusaldır.
6)Erzurum Kongresi’nin ana fikri; Vatanın ve bağımsızlığın korunmasıdır.
7)Yeni bir devlet kurma düşüncesi belirmiştir.
8)Kongrenin toplanmasında Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk ile Trabzon Muhafaza-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti etkili olmuştur.