Malazgirt Meydan Savaşı'ndan Sonra Anadolu’da Kurulan İlk Türk Devletleri

Malazgirt Savaşından sonra Alparslan, emrindeki komutanları (Ebu'l Kasım Saltuk Bey, Danışmend Ahmet Gazi, Mengücek Gazi, Artuk Bey, Çaka Bey) Anadolu’nun fethi için görevlendirdi. Alparslan bu şekilde Anadolu’yu hızlı bir şekilde Türk yurdu haline getirmeyi amaçladı. Bizans’ın eski gücünü kaybetmesi Türklerin Anadolu’daki ilerleyişini kolaylaştırdı. Bu şekilde Anadolu hızlı bir şekilde Türkleşmeye başladı.


Saltuklular

• Doğu Anadolu’da kuruldu.
• Kurucusu Satuk Bey’dir.
• Erzurum, İspir, Oltu, Kars, Bayburt bölgelerinde faaliyet gösterdiler.
• Haçlılara ve Gürcülere karşı mücadele ettiler.
• Anadolu Selçuklu Devleti tarafından yıkıldı.


Mengücekler

• Erzincan, Kemah ve Divriği civarında kuruldu.
• Kurucusu Mengücek Gazi’dir.
• Rum ve Gürcülere karşı mücadele etti.
• Anadolu Selçuklu Devleti tarafından yıkıldı.
• Divriği Ulu Camii bu dönemde yapılmıştır.

Danişmentliler

• Yozgat, Tokat, Niksar ve Sivas civarında kuruldu.
• Kurucusu Danişment Gazi’dir.
• Haçlılarla mücadele etti.
• Bir dönem A.S.D'nden daha güçlü hale gelmişlerdir.
• Anadolu’nun ilk medresesi olan Yağıbasan Medresesi bu beylik tarafından yapıldı.
• Anadolu Selçuklu Devleti tarafından yıkıldı.


Artuklular

• Artuk beyin oğulları tarafından Güneydoğu Anadolu’da kuruldu.
• Daha sonra üç kısma ayrıldı. Hasankeyf, Mardin ve Harput (Elazığ) Artukluları.
• Hasankeyf Artukluları haçlılara karşı başarılı şekilde mücadele etti. Eyyubiler tarafından yıkıldı. (1231)
• Mardin Artukluları haçlılara karşı başarılı şekilde mücadele etti. Karakoyunlular tarafından yıkıldı.(1409) En uzun yaşan koldur.
• Harput Artukluları ise Anadolu Selçuklu Devleti tarafından yıkıldı.(1234)

Not: Anadolu’da kurulan ilk Tür Beylikleri Anadolu’nun Türkleşmesine büyük katkıda bulunmuşlar ve Anadolu’da çok sayıda mimari eser yaparak Anadolu’yu bayındır hale getirmişlerdir.

İlk Türk Beyliklerinin Önemi

• Haçlı, Bizans ve Gürcülere karşı başarılı mücadeleler verdiler.
• Anadolu topraklarını Haçlılara karşı korudular. İslam dininin koruyuculuğunu yaptılar.
• Bulundukları şehirlere bayındırlık hizmetleri yaptılar. (Medrese, han, hamam, kervansaray, darüşşifa, çeşme)
• Anadolu’nun hızlı bir şekilde Türkleşmesini sağladılar.