Anadolu Selçuklu Devleti Kuruluş Devri (1077–1308)

Anadolu (Türkiye) Selçukluları 1075-1308 tarihleri arasında Anadolu'da hüküm süren Müslüman bir Türk devletidir. Devletin kurucusu olarak kabul edilen Süleyman Şah, Selçuk’un büyük oğlu Arslan Yabgu'nun oğlu Kutalmış’ın oğludur.
Süleyman Şah babası Kutalmış ile taptığı taht mücadelesini kaybetmesi üzerine Anadolu’ya geldi. Bu sırada Doğu ve İç Anadolu’da ilk Türk beylikleri kurulmuştu. Süleyman Şah ve kardeşi Mansur, bir süre Suriye ve Güneydoğu Anadolu’da fetih hareketlerinde bulunurlarken Selçuklu komutanlarından Artuk bey ise Marmara kıyılarına ulaşmıştı. Artuk Bey Anadolu’dan ayrılınca Süleyman Şah onun yerine bu bölgeye geldi. Süleyman Şah ve kardeşi Mansur fetih hareketlerini Bizans topraklarında yapmayı tercih ettiler.

Süleyman Şah ve kardeşi kısa zamanda güçlü bir ordu oluşturarak Konya ve çevresini Bizans’tan alırken kardeşi Mansur da Afyon, Kütahya gibi Batı Anadolu şehirlerini ele geçirdi. Süleyman Şah Batı Anadolu’ya doğru ilerleyişini sürdürdü. Daha sonra kuzeye yöneldi. İznik’i ele geçirerek burasını başkent yaptı. (1075)

Süleyman Şah ile kardeşi Mansur Anadolu’nun hakimiyeti konusunda anlaşmazlığa düşünce B.Selçuklu Sultanı Melikşah olayı çözümlemesi için Porsuk Beyi Anadolu’ya gönderdi. Porsuk bey hile ile Mansur’u öldürttü.

1077’de Melikşah’ın hükümdarlık fermanı ile devleti kurdu. (Hükümdarlığı Abbasi Halifesi tarafından da kabul edildi.) Sultan Melikşah’ın ölümü ile bağımsız hareket etmeye başladılar. Büyük Selçuklu Sultanı Sencer’in ölümü ile tam bağımsız hale geldiler. (1157)

Kutalmışoğlu Süleymanşah Dönemi (1077-1086)

Önemli Olaylar

1. Bizans’ın taht kavgalarına karışarak iktidar değişikliklerine (İmparator Mihael’e karşı Nikefor Botanies’i destekledi) neden oldular.
2. Bu durumdan yararlanarak Kocaeli Yarımadası, Güney Marmara kıyıları, Üsküdar ve Kadıköy’ü ele geçirdiler.
3. Boğazın Anadolu yakasını denetim altına alarak gümrük idaresi kurdular ve boğazdan geçen gemilerden vergi aldılar.
4. Bizans İmp. 1081’de Aleksis Commenos ile Dragos Çayı sınır kabul edilerek anlaşma yapıldı.
5. Batı sınırını güvence altına alan Süleyman Şah, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya yöneldi. Bizans’ın eline olan Çukurova, Adana, Tarsus (1083) ve Hıristiyanlığın önemli kalelerinden biri olan Antakya’yı aldı (1084) Bu şehrin alınması İslam dünyasında sevinç ile karşılandı. Ancak Süleyman Şah’ın gittikçe genişlemesi B.Selçuklu ve Suriye Selçukluları ile rekabet içine soktu.
6. Halep kuşatması Suriye Selçukluları ile arasının açılmasına ve Tutuş ile yaptığı savaşı kaybedip ölmesine neden olmuştur (Haziran 1086)

NOT:Mezarı Suriye’de (Caber Kalesi)Türk askerleri tarafından beklenmektedir.

Süleyman Şah Türk tarihindeki yeri ve önemi:
1. Boğazlardan Suriye’ye kadar olan yerlerde kuvvetli bir devlet kurdu
2. Anadolu’ya göç etmiş olan Türkmenleri birleştirdi.
3. Oğuzların kitleler halinde Anadolu’ya gelmelerine imkan sağladı.
4. Ermeni ve Süryanileri Bizans’ın dini baskılarından kurtardı.