B – TÜRK – İSLAM DEVLETLERİNDE DEVLET TEŞKİLATI
  • Talas Savaşı’ndan sonra İslamiyet, Türkler arasında hızla yayılmaya başlamıştır.
  • X. yüzyıldan itibaren Türklerin İslam medeniyetinin etkisi altındaki bölgelere yerleşmesi Türk ve İslam kültürleri arasındaki etkileşimi artırmıştır. Bunun sonucunda “Türk-İslam kültürü” ortaya çıkmıştır.

1. Türk – İslam Devletlerinde Devlet Anlayışı
  • Orta Asya’da kurulan ilk Türk İslam devleti Karahanlılardır.
  • Karahanlıların yaşadığı coğrafyada Türklerin yoğun olması eski Türk devletlerinin özelliklerini devam ettirmesinde etkili olmuştur. Bu sebeple Karahanlılar her iki dönem arasında köprü vazifesi görmektedir.
  • İslam öncesi dönemde görülen “ülkenin töreye uygun ve adaletli yönetilmesi”, “Devlet halk içindir” anlayışı bu dönemde de devaö etti.
  • “Türk Cihan Hakimiyeti Mefkûresi”, bu dönemde “İlay-ı Kelimetullah ve Cihad” anlayışı ile birleşti.
  • Fethedilen bölgelerde baskı yapılmayıp hoşgörülü bir siyaset izlendi.
  • Abbasi Halifesi temsil ettiği siyasi otoriteyi 1058’de bir törenler Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey’e devretmiştir. Kendinin dinî otoritesi ise devam etmiştir. Saltanat onaylama olarak da bilinen hilat ve unvan vermesi ise sembolik bir mana taşımaktadır.
  • Memlûklu Sultanı Baybars, Abbasi ailesinden bir kişiyi halifelik tahtına oturtmuş ve siyasi gücü elinde bulundurmuştur.
  • Yeni Delhi Sultanılığı’nda Alaeddin Kalaç dinî otorite ile devlet otoritesinin ayrı ellerde olması gerektiğini savunmuştur. Bu düşünce yayılmıştır.
  • İslamiyet öncesinde “hatun”ların devlet yönetiminde söz sahibi olması bu dönemde de devam etmiştir. Bu yönüyle diğer Müslüman devletlerindeki uygulamalardan farklı bir uygulama izlenmiştir.

a. Hükümdar konu anlatımı için tıklayınız.
b. Saray konu anlatımı için tıklayınız.