Türk-İslam Devletlerinde Hukuk Sisteminin Gelişimi Konu Anlatımı
Türk-İslam Devletlerinde Hukuk
Türk-lslam devletlerinde de ilk Türk devletlerinde olduğu gibi adaleti devletin temeli sayan bir hukuk anlayışı hâkimdi.
1. Türk-İslam Devletlerinde Hukuk Sisteminin Gelişimi
Selçuklularda Hukuk Sisteminin Dayanakları
• Köktürk, Uygur ve Akhun gelenekleri,
• İslamiyet'e girişle birlikte Karahanlılar ve Gaznelilerle beraber Abbasilerden alınan uygulamalar,
• İmparatorluğun asıl kurucusu olan Oğuzların kabile gelenekleridir.
Türk-İslam devletlerinde hukuk sisteminin gelişimini, değişim ve süreklilik açısından değerlendirmesi: İslamiyetle birlikte gelen şeri hukukla hukuk değişime uğramış, Köktürkler, Uygurlar ve Oğuzlardan gelen geleneklerlede sürekliliğini devam ettirmiştir.
Türklerin İslamiyeti kabul etmeleriyle birlikte hukuk sisteminde değişiklikler yaşanmıştır. Töre devam etmekle birlikte Şeri Hukuk'ta uygulanmaya başlamıştır. Böylelikle Türk-İslam devletlerinde Hukuk ikiye ayrılmıştır.
1-Şeri Hukuk; İslam hukuku olup a-Kuran b-Sünnet c- İcma d- kıyastan oluşurdu.
2-Örfi Hukuk; fethedilen yerlerdeki Müslüman olmayanlar içinde Töre, Yerli halkların örf ve adetleri dikkate alınarak ve Şeri Hukuka aykırı olmamak üzere hükümdarlar tarafından çıkarılan ferman ve kanunlarla oluşturulan hukuktur. En önemli Örfi hukuk kurallarını Selçuklu Hükümdarı Melikşah koymuştur. Böylece Karahanlılarla başlayan geçiş süreci Büyük Selçuklularda en gelişmiş dönemine ulaşmıştır.
Cengiz Han döneminde hukuk ve askerlik işlerini düzenlemekamacıyla Türk töresine dayanan ve Uygurca kaleme hazırlanan Cengiz Yasası (Yasaname-i Büzürg) hazırlanmıştır. Daha sonra halefleri tarafından geliştirilen bu kanunlar İlhanlılar ve diğer Türk devletleri üzerinden Osmanlı Devleti'ne kadar tesir etmiştir.
2. Türk-İslam Devletlerinde Hukuki Yapı için tıklayınız.
