1999 ÖSS Tarih Soruları ve Çözümleri

1999 YILI ÖSS TARİH SORU VE ÇÖZÜMLERİ

1.Hattuşaş�ta bulunan ve Hititlerle Mısırlılar arasında yapılan Kadeş Barışı ile ilgili olan metinde. antlaş maya Hitit Kralı Hattuşili�nin mühürü yanında, Hitit Kraliçesi Pudahepa�nın mühürü de basılmıştır.
Bu bilgi aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
A) Antlaşmanın eşit koşullar altında yapıldığının
B) ki devletin yöneticileri arasında akrabalık kurulduğunun
C) Antlaşmanın uzun süre yürürlükte kalacağının
D) Kraliçenin devlet işlerinde söz sahibi olduğunun
E) Eski Anadolu�da, yasaların kadınları koruduğunun

1. Soruda tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşması�nın imzalanmasıyla ilgili bilgi verilmiştir. Paragrafta Hitit Kralının yanında Hitit Kraliçe sinin de imzasından bahsedilmiştir. Kralın resmi protokol ve antlaşmaları imzalaması normal bir durum dur. Kraliçenin de uluslar arası bir antlaşmaya mührünü vurması devlet işlerinde söz sahibi olduğunu göstermektedir.Cevap D

2. Türkçe�de buğday, arpa, darı gibi tahıl adları ile altın, gümüş, bakır, kurşun, demir gibi metal adlarının bulunması ve kurganlardan kılıç, süngü, bıçak ve balta gibi silahların çıkması, Türklerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine bir kanıt olamaz?
A) Tarım ürünlerini tanıdıklarına
B) Savunma amacıyla kullanılabilecek araçlar edin diklerine
C) Mezarlara kişisel eşyaların da konulduğuna
D) Metal eşyalardan yararlandıklarına
E) Komşu ülkelerle iyi ilişkiler içinde olduklarına


2. Türkçe de buğday, arpa ve darı gibi tahıl adlarının bilinmesi A seçeneğine, kurganlardan (mezar) kılıç, süngü, bıçak ve baltaların çıkması B ve C seçeneklerine, altın, gümüş, bakır, kurşun ve demir gibi metal adlarını kullanmaları D seçeneğine kanıt olarak gösterilebilir. Verilen bilgiler içerisinde komşu ülkelerle ilişkilerden bahsedilmemiştir.Cevap E

3. Emeviler Döneminde,
I. İlk Arap parasının basılması
II. Arap olmayan Müslümanlara mevali (köle) adı verilmesi
III. Aileler arasında iktidar mücadelesi olması
IV. Ülkeye katılan ulusların kültürlerinden yararlanılması
olgularından hangileri, Arap milliyetçiliğinin göstergesi sayılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) IveII D) II ve III E) III ve IV

3. Emevilerin, Arap parası basmaları ve diğer uluslardan Müslüman olanlara köle adı vermeleri, Arap milliyetçiliğinin göstergesi sayılabilir. Çünkü İslamiyet�te insanların ırkı ne olursa olsun eşitliği esastır. Emevilerin Arap olmayanlara köle nazarıyla bakmaları Arap milliyetçiliği yaptıklarını göstermektedir.Cevap C

4. XVI. yüzyılda Almanya�da her prens kendi kabul ettiği mezhebe tebaasını da sokma hakkına sahipti. Koyu Katolik olan Alman imparatoru bütün tebaasını zorla Katolik yapmaya çalışınca, Protestan mezhebinden olanlar ayaklanmıştı r. Almanya içindeki bu mezhep mücadelesi bütün Avrupa�ya yayılmış- tır. Fransızlar, Katolik oldukları halde, Almanya�daki Protestanları desteklemişlerdir.
Fransa�nın Protestanları desteklemesi aşağıda kilerden hangisine bağlanabilir?
A) Avrupa�daki din savaşlarına son vermek istemesine
B) Almanya�nın tek yönetim altında birleşerek güçlenmesine karşı olmasına
C) Protestan mezhebini resmen tanımış olmasına
D) Prenslerin inanç özgürlüğüne sahip olmasını onaylamasına
E) Topraklarında çeşitli mezheplerden insanların bulunmasına

4. XVI. yüzyılda Avrupa�da Reform hareketleri ortaya çıkmıştır. Reform hareketlerinden sonra Avrupa�da yeni mezhepler ortaya çıkmış ve Katolik Kilisesiyle mücadeleye başlamışlardır. Böylece XVI. yüzyıl Avrupa�sında mezhep savaşları yaşanmıştır.
Sorunun öncülünde üç durum var:
I. Almanya ve Fransa�nın Katolik mezhebinden olmaları
II. Katolik Almanya�nın Protestan prenslerle savaşması
III. Katolik mezhebine bağlı olan Fransa�nın Protestan prensleri destekleyerek Katolik Almanya ile savaşması
Fransa�nın Otuzyıl Savaşlarında, rekabet halindeki komşusu Almanya�ya karşı Protestanları desteklemesi, Almanya�nın kendi içerisinde birlik ve beraberliği sağlayarak güçlenmesini engelleme amacına yöneliktir.Cevap B

5. Osmanlı Devleti XVII. Yüzyılda, birçok alanda duraklama ve gerileme dönemine girmiştir.
Bu dönemde görülen, duraklama ve gerileme belirtileri aşağıdakilerden hangisinde
en azdır?
A) Güzel sanatlar
B) Dış ülkelerdeki saygınlık
C) İmparatorluk sınırları içindeki topraklar
D) Hazine gelirleri (maliye)
E) Ordunun savaş gücü

5. XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti, duraklamaya başlamıştır. Osmanlı Devleti�nin zayıflaması, dış ülkeler deki saygınlığı, toprakları, maliyesi ve ordunun savaş gücünde etkisini göstermiştir. Güzel sanatlarda ki gerileme devletin duraklaması veya gerilemesin de fazla etkili değildir. Ayrıca Osmanlı Devleti�nin son dönemlerinde güzel sanatlarda gelişme devam etmiştir.Cevap A

6. II. Mahmut döneminde yapılan aşağıdaki re formlardan hangisi, doğrudan devlet otoritesinin güçlendirilmesine yönelik bir uygulama değildir?
A) Devlet yönetimine bakanlık usulünün getirilmesi
B) Memurların can ve mal güvenliğinin sağlanması
C) İlköğretimin zorunlu hale getirilmesi
D) Polis ve posta teşkilatlarının kurulması
E) Yenilik hareketlerine karşı çıkan Yeniçeri Ocağı�nın kaldırılması


6. A, B, D ve E seçeneklerindeki bilgiler devlet otorite sini güçlendirmeye yönelik uygulamalardır. Ancak, ilköğretimin zorunlu hale getirilmesi, toplumun okur yazarlık oranının artırılmasına, toplumun kültürel durumunun yükseltilmesine yönelik bir uygulama dır.Cevap C

7. Kırım Savaşı sonunda imzalanan Paris Antlaşması�nda yer alan hükümlerden bazıları şunlardır:
I. Osmanlı Devleti�nin bir Avrupa devleti sayılması
II. Karadeniz�in tarafsız hale getirilmesi
III.Et ak ve Buğdan�da, iç yönetimde özerkliğin bir Avrupa komisyonu tarafından düzenlenmesi
IV. Osmanlı Devleti�nin toprak bütünlüğünün büyük devletlerce tanınması
Bu hükümlerden hangileri Osmanlı Devleti çıkarlarına aykırıdır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III

D) II ve III E) III ve IV

7. Soruda Paris Antlaşması�nın bazı maddeleri verilerek Osmanlı Devletini olumsuz etkileyenler sorul maktadır. Osmanlı Devleti, Kırım Savaşı�nı kazanmış olmasına rağmen Karadeniz�in tarafsızlığını kabul etmek zorunda kalmıştır. Yani mağlup olan Rusya gibi, Osmanlı Devleti de Karadeniz�de donanma ve tersane bulunduramayacaktı. Bu durum Osmanlı Devletini mağlup duruma düşürmüştür. Osmanlı Devleti�nin toprakları içerisindeki Eflak-Buğdan�ın iç yönetimde özerkliğin bir Avrupa komisyonu tarafından düzenlenmesi, Osmanlı Devleti�nin içişlerine karışılmasına neden olmuştur. II ve III nolu öncüller Osmanlı Devleti�nin çıkarlarına aykırıdır.Cevap D

8. Baltalimanı Antlaşması�ndan önce, yerli ve yabancı tüccarlar mallarını ülke içinde bir bölgeden diğerine taşırlarken iç gümrük vergisi ödemek zorundaydılar. Yabancı tüccarlar Baltalimanı Antlaşması�yla bu yükümlülükten kurtulmuşlar; fakat yerli tüccarlar iç gümrük vergisini ödemeyi sürdürmüşlerdir.
Aşağıdakilerden hangisi, Baltalimanı Antlaşması�yla ortaya çıkan bu durumun sonuçlarından biri değildir?
A) Osmanlı pazarlarına, yabancı tüccarların egemen olması
B) Yerli tüccarların yabancı tüccarlarla rekabet etmesinin zorlaşması
C) Bazı yerli tüccarların ticaret hayatından çekilmek zorunda kalması
D) Ticaret gelirlerinin daha çoğunun yabancılara gitmesi
E) Yerli mallarda kalitenin artması

8. A, B, C, D seçeneklerinde verilen sonuçlar, öncül deki bilgilerden kolayca çıkarılabilir. Baltalimanı Antlaşması (1838), yabancı tüccarları vergi ödeme yönüyle Türk ve Müslüman tüccarlardan daha avantajlı duruma getirmiştir. Bu durum yerli tüccarların güç kaybetmesine ve işlerinin bozulmasına yol açmıştır. XIX. yüzyılda fabrikalar sayesinde seri üretim yapan Avrupalılar, kapitülasyonlar ve Baltalimanı Antlaşması�ndan yararlanarak Osmanlı pazarlarına egemen olmuşlardır. Sanayisini kuramayan Osmanlı Devleti, ekonomik yönden Avrupa ile rekabet edememiştir. Yerli tüccarların zayıflaması ve piyasadan silinmesinden ve ucuz Avrupa mallarının pazarlara egemen olmasından sonra, yerli mallarda kalitenin artması söz konusu olamaz.Cevap E

9. Mondros Ateşkes Anlaşması�na göre Osmanlı Devleti�nin Hicaz, Yemen, Suriye ve Irak�taki kuvvetleri en yakın Anlaşma Devletleri Kumandanlığına teslim olacaktı.
Bu madde, Mondros Ateşkes Anlaşması�nın hangi özelliğine bir örnektir?
A) Osmanlı Devletini güçsüz duruma düşürme
B) Sınırları belli olmayan yörelerin, eski coğrafya adlarını kullanma
C) Osmanlı Devleti�nin hukuki varlığını tanıma
D) Osmanlı Devleti�nin müttefikleriyle bağlantısını kesme
E) Yerel direnişleri başlatma

9. Mondros Ateşkes Anlaşması�na göre, Osmanlı Devleti�nin dört farklı cephedeki askerlerini Anlaşma Devletleri�ne teslim etmesi askeri yönden ve in san gücü yönünden zayıflatılmasına yönelik bir uygulamadır. İtilaf Devletleri, Mondros Ateşkesi�yle Osmanlı Devletini savunmasız duruma düşürmüşlerdir.Cevap A

10. Ulusal Kurtuluş Savaşı�nın başlangıcında, olağanüstü yetkilere sahip bir meclisin oluşturulması ile ilgili taslakta, adı ne olursa olsun Ankara�da toplanacak meclisin dışında, üyelerini padişahın seçtiği bir Ayan Meclisi�nin de oluşabileceği tezi öne sürülmüş; ancak bu tez üzerinde durulmamıştır.
Ayan Meclisi tezi üzerinde durulmaması aşağıdakilerden hangisine bağlanabilir?
A) İstanbul�un işgalini önlemek için zaman kazanmak istenmesine
B) Ulus egemenliği ilkesinin benimsenmiş olmasına
C) İki meclisli bir sisteme geçmek istenmesine
D) İstanbul Hükümeti�nin karşı çıkmasından endişe edilmesine
E) İstanbul�daki Ayan Meclisi�nin yeterli bulunmasına

10. Ayan Meclisi�nin padişah tarafından seçilerek ülke yönetiminde söz sahibi olması, ulus egemenliğine ve milletvekillerinin seçimle belirlenmesi esasına ters düşmektedir. Bu nedenle Ayan Meclisi tezinin üzerinde durulmaması ulus egemenliği ilkesinin benimsendiğini göstermektedir.
Cevap B

11. Anlaşma Devletleri,
I. 1921 yılında Londra�da toplanacak konferansa Osmanlı Devleti�nin göndereceği delegeler arasında Mustafa Kemal�in veya O�nun yetkili kılacağı bir delegenin de bulunmasını istemişler;
II. 1922 yılında Lozan�da toplanacak olan barış konferansına, TBMM Hükümeti ile Osmanlı Hükümetini birlikte çağırmışlardır.
Bu iki durum, 1921 den 1922 yılına kadar geçen süre içinde Anlaşma Devletleri�nin aşağıdakilerin hangisi ile ilgili görüşünde bir değişme olduğunu göstermektedir?
A) Sevr Antlaşması�nın geçerliği
B) Osmanlı Devleti�nin temsil edilme hakkı
C) Anadolu Hareketi Osmanlı Devleti ikiliğinin sürdürülmesi
D) TBMM�nin gücü
E) Konferansa katılacak taraflar

11. Anlaşma Devletleri,
I. Durumda; Londra Konferansı�na TBMM�nin başkanı Mustafa Kemal�i Osmanlı delegeleri arasında davet etmişlerdir.
II. Durumda; Lozan Konferansı�na TBMM Hükümeti�ni resmen görüşmelere davet etmişlerdir.
Anlaşma Devletleri�nin bir yıl içerisinde gösterdikleri davranış değişikliği, TBMM�nin gücünün arttığını göstermektedir.
Cevap D

12. Atatürk, �Bizim halkımız çıkarları birbirinden farklı sınıflardan değil; aksine varlıkları ve çalışmalarının sonuçları birbirine lazım olan sınıflardan ibarettir.� demiştir.
Atatürk bu sözüyle, halkçılık ilkesinin hangi özelliğini vurgulamıştır?
A) Halkın, dayanışma ve işbirliği içinde olması
B) Halkın kendi geleceğine karar vermesi
C) Halkın, çalışma özgürlüğünün olması
D) Halkın, yasalar karşısında eşit olması
E) Devletin halka hizmet götürmesi

12. Atatürk�ün öncülde verilen sözü ile halkçılık ilkesinin birlik beraberlik ve dayanışma ile ilgili özelliği öne çıkarılmıştır.
Cevap A

13. Cumhuriyetin ilanrndan sonra yapılan aşağıdaki değişikliklerden hangisi, toplumsal hayattaki uygulamalarda, aynı konuda var olan farklılıkları ortadan kaldırma amacına yönelik değildir?
A) Medreselerin kapatılması
B) Şer�i mahkemelerin kaldırılması
C) Tek dereceli seçim sistemine geçilmesi
D) Miladi takvimin kabul edilmesi
E) Ölçülerde metrik sisteme geçilmesi

13. Cumhuriyetin ilanından sonraya kadar eski eğitim kurumlarından medreselerin yanında yeni tarz mektepler de bulunuyordu. Bu durum eğitim - öğretim alanında ikiliğe neden oluyordu. Bu durum medreselerin kapatılmasıyla sona ermiştir.
Şer�i mahkemelerin yanında yeni tarz mahkemeler de çalışıyordu. Hukuk alanındaki ikiliği kaldırmak amacıyla Şer�i mahkemeler kaldırılmıştır.
Miladi takvim kabulüne kadar mali işler Rumi tak vime, dini günler ise Hicri takvime göre düzenleniyordu. Miladi takvimin kabul edilmesiyle bu alanda da ikilik ortadan kalkmıştır.
Ölçülerde değişiklik yapılmadan önce arşın, endaze, okka, çeki gibi eski ve bölgelere göre değişiklik gösteren birimler kullanılıyordu. Ölçülerle ilgili inkılaptan sonra uluslar arası ölçü birimleri kabul edilerek bu alanda birlik sağlanmıştır.
Seçim sisteminde bir değişiklik olmadığından ikiliğin kaldırılması söz konusu değildir.
Cevap C

14. Atatürk 1925 Ağustosunda yaptığı Kastamonu İnebolu gezisinde halkı başı açık olarak selamladı. Elindeki başlığın adının şapka olduğunu söyledi; sağlık açısından, ekonomik ve estetik açılardan şapkanın yararlarını anlatarak onu halka tanıttı. Fesler atıldı. Şapka kullanımı kısa sürede yurda yayılmaya başladı. Arkasından, 25 Kasım 1925�te �Şapka Giyilmesi Hakkında Kanun� çıkarıldı.
Bu durum Türk inkılaplarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?
A) İnkılapların birbirini tamamlar nitelikte olduğunun
B) İnkılapların, bazı engellemelerle karşılaştığının
C) İnkılapların yapılmasında bazı geleneklerin dikkate alındığının
D) Siyasi inkılaplara daha çok önem verildiğinin
E) İnkılaplar yapılırken gerekli ortamın hazırlandığının

14. Atatürk�ün Şapka Kanunu çıkmadan önce, şapkanın sağlık, ekonomik ve estetik açılardan yararlarını açıklamasından sonra şapka halk tarafından benimsenmiştir. Şapka Giyilmesi Hakkında Kanun ancak şapka kullanımının yaygınlaşmasından sonra çıkarılmıştır. Bu durum inkılap hareketlerinin ortam hazırlandıktan sonra gerçekleştirildiğini göstermektedir.
Cevap E


15. Aşağıdakilerden hangisinin, bilim ve teknolojideki ilerlemeleri ve kültür alışverişini hızlandırmada diğerlerinden daha güçlü bir etken olduğu savunulabilir?
A) Hart İnkılabı�nın yapılması
B) Modern saat sisteminin kabul edilmesi
C) Türk Dil Kurumu�nun kurulması
D) Türk Tarih Kurumu�nun kurulması
E) Tekke ve türbelerin kapatılması

15. 1928 yılında Harf İnkılabı�yla Latin harflerinin kabul edilmesi; okuryazar oranını hızla artırmış, eğitim- öğretim faaliyetleri yaygınlaşmış ve Türk ulusu dik katini Arap kültüründen Batı medeniyetine çevirmiş tir. Latin harflerinin kabul edilmesi bilim, teknoloji ve kültür alışverişini hızlandırmıştır. Bize verilen seçeneklerden doğru yanıtı sağlayan en güçlü etken Harf İnkılabı�dır.
Cevap A

16. Demokrasinin baş koşulu özgürlüktür. Demokrasinin işleyebilmesi için, bireylerin özgürce tavır alabil meleri ve toplumsal olaylarda özgür istemleriyle yer almaları gerekir.
Buna göre, demokrasinin işleyebilmesi için temel koşul aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bireylerin siyasi tercihlerinin farklı olması
B) Toplumsal hayata katılabilmenin ön plana çıkarılması
C) Toplumsal olayların birbirini etkilemesi
D) Toplumda farklı inançlara sahip insanların bulunması
E) Toplumun farklı alt kültürlerden insanları kapsaması

16. Soruların çözümünde altı çizili kelime veya bölümlere çok dikkat edilmesi gerekir. Sorunun öncülün de demokrasinin en önemli koşulu olarak özgürlük verilmiştir. Demokraside seçim ve fikirlerin hiçbir et ki altında kalınmadan belirtilmesi esastır. Kişilerin fi kirlerini açıklayabilmeleri için toplumsal hayata katılabilmelerine ortam hazırlamalıdır ki, demokrasi işleyebilsin. Yoksa kişilerin fikirlerini ve isteklerini toplumsal olaylarda baskı veya başka nedenlerden dolayı açıklayamaması hem özgürlük anlayışına hem de demokrasiye ters düşmektedir.
Cevap B


17. Cumhuriyetin kurulmasından sonra gerçekleştirilen, milli eğitimle ilgili uygulamalardan bazıları şunlardır:
I. Durmaksızın daha çağdaşa ve daha doğruya yönelinmesi
II. Okuryazar olmayan birey bırakmamak ülküsüyle eğitim yatırımları yapılması
III. Halkın kendi kendini yönetmesinin bir erdem olduğu düşüncesinin eğitimle yaygınlaştırılması
Bu uygulamaların Atatürk İlkeleriyle ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

I II III
A) İnkılapçılık Cumhuriyetçilik Devletçilik
B) İnkılapçılık Devletçilik Cumhuriyetçilik
C) Cumhuriyetçilik İnkılapçılık Devletçilik
D) Devletçilik Cumhuriyetçilik İnkılapçılık
E) Devletçilik İnkılapçılık Cumhuriyetçilik


17. I. Öncülde verilen eğitim alanında çağdaşlaşma, yanlış bilgi ve uygulamaların atılması, yerine modern ve çağdaşlarının alınması, sürekli ilerlemeye yönelik faaliyetlere girişilmesi Atatürk�ün inkılapçılık ilkesiyle ilgilidir. Çünkü inkılapçılık ilkesi de çağdaşlaşmayı ve ilerlemeyi amaçlamaktadır.
II. Öncülde okuryazar birey bırakmamak amacıyla yatırımların yapılması devletçilik ilkesiyle ilgilidir. Atatürk�ün devletçilik anlayışına göre devlet;
-Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmanın temel faktörüdür.
- Bölgeler arası farklılığı gidermek ve halkının ihtiyaçlarına cevap vermekle görevlidir.
Dolayısıyla devletin eğitim faaliyetlerine önem vermesi ve yaygınlaştırması asli görevlerinden birisi olduğu gibi yatırımların yapılması ve kaynak ayrılması da devletçilik ilkesinin bir gereğidir.
III. Öncüldeki halkın kendi kendini yönetmesi Cumhuriyetçilik ilkesiyle ilgilidir.
Cevap B

18.Cumhuriyet döneminde görülen gelişmelerden bazıları şunlardır:
I. Millet mekteplerinin açılması
II. Medeni Kanun�un kabul edilmesi
III. Öğretimin birleştirilmesi
IV. Soyadı Kanunu�nun kabul edilmesi
V. Din İşleri ve Evkaf Bakanlığı�nın kaldırılması
Bu gelişmelerden hangileri doğrudan laik devlet düzenine geçiş amacını gütmektedir?

A) I, II ve IV B) I, III ve IV C)II, IV ve V

D) II, III ve V E) I, II, IV ve V


18. Laiklik, devlet düzeninin ve hukuk kurallarının dine değil, akla ve bilime dayandırılmasıdır. II. öncül hukuk, III. öncül eğitim - öğretim alanlarında laikleşme yi sağlarken V. öncül de din ile devlet işlerinin birbirinden ayrılmasını sağlamıştır. Buna göre D seçeneği doğru cevaptır.
Cevap D


19. XVI. Yüzyılda Çaldıran ve Mohaç Savaşları birer gün sürdüğü halde, XVII. Yüzyılda Otuzyıl Savaşları otuz yıl, XX. Yüzyılda Birinci Dünya Savaşı dört yıl, İkinci Dünya Savaşı ise altı yıl sürmüştür.
Yalnızca bu örneklere bakarak, aşağıdaki genellemelerden hangisine ulaşılabilir?
A) Savaşlar kısa aralıklarla çıkmaktadır.
B) Günümüze yaklaştıkça savaşların süresi artmaktadır.
C) Savaşların süresi, nedenlerine göre değişmektedir.
D) İleri teknoloji, savaşların sürelerini kısaltmıştır.
E) Savaşların sonuca ulaşma süresi farklı olabilmektedir.

19. Sadece paragraftaki bilgiler dikkate alındığında cevabın E seçeneği olduğu görülecektir. Ancak soru çözülürken dikkat edilmezse; D seçeneği bizi yanılta bilir. Savaşların sürelerine dikkat edildiğinde D seçeneğinin aradığımız yanıt olmadığı görülecektir.
Cevap E