raltar
Super Moderator
________________________________________
Ebulfez Elçibey:Bir gün Kahire Üniversitesi Tarih Fakültesinin bir Öğrencisi ile tanıştığımda sordu:
- Hangi ülkedensiniz?
Dedim:
- Azerbaycandan.
Dedi:
- Siz Selahaddin Eyyubinin vatanındansınız!
Ben Selahaddin Eyyubi hakkında az okumamıştım. Ancak bu sözü yeni
işitiyordum ve bir o kadar da şaşırdım. Sordum: Nereden biliyorsunuz?
Dedi:
- Sabah ben size kaynağını getiririm.
Getirdi de. Eni (şimdi kesin diyemiyorum) 25-30 cm, boyu 40-50 cm olan
ayrıca bir eser idi. Renkli resimlerle görkemli şahıslar serisinden
ansiklopedik yayındı, üzerinde Selahaddinin cengaver gİyiminde resmi var idi.
- Avrupada Saladin adı ile tanınan, sadece Kudüste değil, bütün Filistin
ve Suriyede haçlıları darmadağın edib bu yerleri onlardan temizleyen,
Almanya imparatorunun, İngiltere ve Fransa krallarının liderliği altında başlayan
üçüncü haçlı seferine (1189-92) karşı birleşik
müslüman ordularının başında durarak haçlıların baş komutanı, bütün Avrupanın
gurur duyduğu İngiltere kralı Aslan yürekli Riçardı
(1157-1199) Akka kalesinde diz çöktürerek esir alan, bütün Avrupanın
"gazabına gelmiş" ve hatta Aligyeri Dantenin "İlahi komediya" eserinde
cehennemde tasvir edilen, Mısırda Eyyubiler sülalesinin hakimiyyet
esasını 1177 yılında koyan yenilmez komutan ve sultan Selahaddinin (1138-1193)!
Tarihçi öğrencinin bana verdiği eserde benim için yeni olan bu idi ki,
Sultan Selahaddine sormuşlar:
- Diyorlar ki, Siz kürdsünüz. Bu, doğru mudur?
Sultan:
- Hayır! Biz Azerbaycandanız. Amcam Şirkuh diyordu ki, biz ez-Zib
(Arapça: Kurt/Kurd/Qurd) tayfasındanız.
Doğrudan-doğruya, o zaman bunu okuduğumda beni çok heyecana getirmişdi.
Bir şeye hayıflanırdım ki, tarih kaynağı gösterilmemişdi. Sonralar Baküde
Aspiranturada okurken ve Üniversitede ders verirken de Selahaddin
hakkında araştırmalarımı devam ettirdim ve aradığımı buldum; araştırmacıların
en doğru saydığı kaynakların birinde - tanınmış görkemli alim İbn Hellikan'ın
"Görkemli adamların ölüm tarihi" (Vefayat el-ayan) eserinde. İbn Hellikan
yazıyor: "Şirkuh demiştir ki, bizim nesebimiz (soykökümüz) Gök Böri
(Boz Kurt/Göy Qurd)-dir!".
Selahaddinin babası Eyyub Azerbaycanda Urmiya, Xoy, Divin, Zengezur ve Erivan
boylarında, Kerkük boylarında, Nahçıvanda, Göyçede geniş bir şekilde yayılmış Göy
Börü, Qara Börü, Boz Börü tayfalarından, bir sözle, Qurdlar tayfasından
çıkmıştır. Günümüzde de bu adları taşıyan yer, mahalle, köy, oba, dağ, tayfa ve
nesillere bu bölgelerde sıkça rastlanır.
Bu meselenin - orta çağlarda qurd sözü ile kürd sözünün Arab elifbası ile
yazılışında uygunluğundan doğan karışıklığın başka bir benzeri Azerbaycan şairi
dahi Nizami Gencevi ile bağlı olmuştur. Bu konuda Azerbaycan edebiyat
alimleri tekrar tekrar yazmışlardır. Onların dediğini burada kaydetmeyi gerekli
sayıyorum. Şöyle ki, Nizami eserlerinin birinde "menim Qurd tinetli anam"
yazmış, araştırmacılar bunu "benim kürd asıllı anam" olarak okuyup, yanlış
takdim etmişler (orta çağda qurd sözü ile kürd aynı şekilde yazılırdı).
Ebulfez Elçibey
Bütöv Azerbaycan Yolunda, sayfalar: 162, 163, 164.
Ebulfez Elçibey:Bir gün Kahire Üniversitesi Tarih Fakültesinin bir Öğrencisi ile tanıştığımda sordu:
- Hangi ülkedensiniz?
Dedim:
- Azerbaycandan.
Dedi:
- Siz Selahaddin Eyyubinin vatanındansınız!
Ben Selahaddin Eyyubi hakkında az okumamıştım. Ancak bu sözü yeni
işitiyordum ve bir o kadar da şaşırdım. Sordum: Nereden biliyorsunuz?
Dedi:
- Sabah ben size kaynağını getiririm.
Getirdi de. Eni (şimdi kesin diyemiyorum) 25-30 cm, boyu 40-50 cm olan
ayrıca bir eser idi. Renkli resimlerle görkemli şahıslar serisinden
ansiklopedik yayındı, üzerinde Selahaddinin cengaver gİyiminde resmi var idi.
- Avrupada Saladin adı ile tanınan, sadece Kudüste değil, bütün Filistin
ve Suriyede haçlıları darmadağın edib bu yerleri onlardan temizleyen,
Almanya imparatorunun, İngiltere ve Fransa krallarının liderliği altında başlayan
üçüncü haçlı seferine (1189-92) karşı birleşik
müslüman ordularının başında durarak haçlıların baş komutanı, bütün Avrupanın
gurur duyduğu İngiltere kralı Aslan yürekli Riçardı
(1157-1199) Akka kalesinde diz çöktürerek esir alan, bütün Avrupanın
"gazabına gelmiş" ve hatta Aligyeri Dantenin "İlahi komediya" eserinde
cehennemde tasvir edilen, Mısırda Eyyubiler sülalesinin hakimiyyet
esasını 1177 yılında koyan yenilmez komutan ve sultan Selahaddinin (1138-1193)!
Tarihçi öğrencinin bana verdiği eserde benim için yeni olan bu idi ki,
Sultan Selahaddine sormuşlar:
- Diyorlar ki, Siz kürdsünüz. Bu, doğru mudur?
Sultan:
- Hayır! Biz Azerbaycandanız. Amcam Şirkuh diyordu ki, biz ez-Zib
(Arapça: Kurt/Kurd/Qurd) tayfasındanız.
Doğrudan-doğruya, o zaman bunu okuduğumda beni çok heyecana getirmişdi.
Bir şeye hayıflanırdım ki, tarih kaynağı gösterilmemişdi. Sonralar Baküde
Aspiranturada okurken ve Üniversitede ders verirken de Selahaddin
hakkında araştırmalarımı devam ettirdim ve aradığımı buldum; araştırmacıların
en doğru saydığı kaynakların birinde - tanınmış görkemli alim İbn Hellikan'ın
"Görkemli adamların ölüm tarihi" (Vefayat el-ayan) eserinde. İbn Hellikan
yazıyor: "Şirkuh demiştir ki, bizim nesebimiz (soykökümüz) Gök Böri
(Boz Kurt/Göy Qurd)-dir!".
Selahaddinin babası Eyyub Azerbaycanda Urmiya, Xoy, Divin, Zengezur ve Erivan
boylarında, Kerkük boylarında, Nahçıvanda, Göyçede geniş bir şekilde yayılmış Göy
Börü, Qara Börü, Boz Börü tayfalarından, bir sözle, Qurdlar tayfasından
çıkmıştır. Günümüzde de bu adları taşıyan yer, mahalle, köy, oba, dağ, tayfa ve
nesillere bu bölgelerde sıkça rastlanır.
Bu meselenin - orta çağlarda qurd sözü ile kürd sözünün Arab elifbası ile
yazılışında uygunluğundan doğan karışıklığın başka bir benzeri Azerbaycan şairi
dahi Nizami Gencevi ile bağlı olmuştur. Bu konuda Azerbaycan edebiyat
alimleri tekrar tekrar yazmışlardır. Onların dediğini burada kaydetmeyi gerekli
sayıyorum. Şöyle ki, Nizami eserlerinin birinde "menim Qurd tinetli anam"
yazmış, araştırmacılar bunu "benim kürd asıllı anam" olarak okuyup, yanlış
takdim etmişler (orta çağda qurd sözü ile kürd aynı şekilde yazılırdı).
Ebulfez Elçibey
Bütöv Azerbaycan Yolunda, sayfalar: 162, 163, 164.