Çevrimdışı
İş bu belge değerli öğretmenimiz Yetkin ERDOĞAN tarfından hazırlanmıştır.
1.I. Meşrutiyet’in İlanına Niçin Zorunluluk Duyulmuştur?
Osmanlı İmparatorluğu’nun meşrutiyete dayalı bir yönetim düzeni ile kurtulabileceği inancı Tanzimat’ın son yıllarında önem kazanmış; bu fikrin savunuluşçuğunu 1865 yılında İstanbul’da kurulan Genç(jön-yeni) Osmanlılar Cemiyeti yapmıştır(Mithat Paşa, Namık Kemal, Şinasi, Ziya Paşa, Ali Süavi).
Osmanlı İmparatorluğu Avrupalı Devletlerin iç işlerine karışmasını engellemek için Mithat Paşa’nın hazırladığı I.Meşrutiyeti ilan etti.
Berlin ve İstanbul Konferansı’nda Avrupa Devletleri’nin Osmanlı’dan taviz koparmak için yaptığı toplantılar meşrutiyet ilanını hızlandırmıştır.
2.I.Meşrutiyeti Kim, Kaç Tarihinde İlan Etti?
1876’da II. Abdülhamit ilan etti.
3.Meşrutiyet Ne Demektir?
Sözcük anlamı bakımından ‘’şarta bağlanmış’’ demektir. Halk ile hükümdar arasında yetki paylaşmasına gidilmesidir. Veya ‘’soydan gelen bir hükümdarın, ülkeyi seçilmiş bir meclis ile birlikte yönettiği rejimin adıdır.’’
4.I.Meşrutiyet’in Amacı Nedir?
Osmanlı İmparatorluğu’nun mevcut sınırlar içinde varlığını koruyup devam ettirmesini sağlamak, bunun için benimsenmiş prensiplerde, din ve mezhep farkı gözetmeksizin bütün halkın müşterek bir vatan kavramı ile eşit siyasi haklar ve Osmanlı Hanedanı’nın temsil ettiği devlet yönetimine parlamenter bir sistem çerçevesinde katılmasını gerçekleştirmekti.
5.I.Meşrutiyet İle Hangi Anayasa Kabul Edildi, hakkında Bilgi Veriniz?
İlk Anayasamız Kanun-ı Esasi kabul edildi. I.Meşrutiyet ile, Osmanlı tarihinde ilk defa halk, padişahın yanında yönetime ortak oldu. Halk ilk defa seçme, seçilme ve temsil hakkını kullandı.
Kanun-ı Esasi’ye göre genel meclis:
a)Meclis-i Mebusan: Halkın seçtiği mebuslar(Müslüman–71, Hıristiyan–44, Yahudi–4 milletvekili).
b)Meclis-i Ayan: Padişah’ın belirlediği üyeler(26 milletvekili).
Kanun-i esasi Osmanlıcılık düşüncesi ile gerçekleşmiştir.
Kanun-i Esasi’nin Özellikleri:
a)Belçika anayasası’ndan etkilenerek 119 maddeden oluşmaktadır.
b)Anayasa’da: kişi özgürlüğü, din özgürlüğü, basın özgürlüğü, her türlü ortaklık kurma hakkı, öğretim ve öğrenim özgürlüğü, mülkiyet hakkı, konut dokunulmazlığı, dilekçe hakkı, Osmanlıların yasal eşitliği gibi temel haklar düzenlenmiştir
c)Yürütme gücü başında padişahın bulunduğu nazırlardan meydana gelen Heyet-i Vekiliye(Bakanlar Kurulu)aittir.
d)Yasama görevi, ayan meclisi ile mebusan meclisine verilmiştir.
e)Ayan meclisi’nin üyeleri padişah tarafından ölünceye kadar tayin edilebilecekti. Mebusan meclisi’nin üyeleri 50000 Osmanlı’nın seçeceği milletvekillerinden meydana gelecekti. Milletvekilleri 4 yılda bir seçilecekti.
f)Kanun teklifini sadece hükümet yapabilecekti. Meclis açmak ve kapamak yetkisi padişaha aitti.
g)Hükümet, meclise değil padişaha karşı sorumludur.
h)Padişah, devlet emniyetini bozduğu gerekçesi ile ve polis araştırması sonucu istediğini sürgüne gönderebilir.
6.II. Abdülhamit Niçin Anayasa’yı Yürürlükten Kaldırmıştır?
Meclisteki milletvekillerinin yarısına yakını Müslüman olmayan halkın temsilcileri idi. Buda mecliste birlik sağlanamamasına neden oldu.
1877’de patlak veren Osm. –Rus savaşında orduların yönetimi konusunda, padişah ve meclis arasında anlaşmazlık çıktı. Mebuslar savaşının aleyhimize gelişmesinden II. Abdülhamit’i sorumlu tuttu.
Rus orduları doğuda Erzurum’a batıda Çatalca’ya yaklaştıkları sırada II. Abdülhamit, Kanun-i Esasi’nin kendisine verdiği yetkiye dayanarak Osm.lı genel meclisi’nin çalışmalarını durdurdu. Böylece I.Meşrutiyet sona erdi.
Meclis’in en büyük zaafı etnik ve kültürel yapısından kaynaklanıyordu.
7.İttihat ve Terakki(Birleşme ve İlerleme) Cemiyeti ‘nin Kuruluş Amacı Nedir?
II. Abdülhamit’in Meclisi kapatması üzerine, meşrutiyet taraftarları gizlice teşkilatlandılar. İttihad-ı Osmani adlı bir dernek kurdular. Bu dernek adını sonraları İttihat ve terakki Cemiyeti şeklinde değiştirdi(1889) .
Cemiyet’in Amacı: Kanun-i Esasi’yi yeniden yürürlüğe koymak, Osmanlı Mebuslar Meclisi’nin açılmasını sağlamak.
8. II. Meşrutiyet Dönemi Nasıl Başladı?
XX. yy. başlarında Makedonya’daki gelişmeler Balkanlar’daki bunalımı artırdı. Rusya ile İngiltere bir araya gelerek Reval’de Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili bazı konularda karara vardılar(1908). Bu konular:
a)Osmanlı’nın durumu
b)Boğazlar Sorunu
c)balkanların geleceği
Görüşmeler sonunda İngiltere ve Rusya Makedonya’da ıslahat yapılması gerektiğini açıkladılar. İngiltere bu konferansta Rusya’yı Balkan politikalarında serbest bıraktı. Osmanlı’dan Makedonya’da özerklik istemiştir.
Memleket’in iç ve dış sorunları ile ilgilenen İttihat ve Terakki Partisi güçlendi. Reval Görüşmesi’nden telaşlanan İttihatçılar(Genç Türkler) , İngiltere ve Rusya’nın, İmparatorluğu parçalayacağını düşündüler ve bunu önlemek için II. Meşrutiyetin ilan edilmesi gerektiğini ileri sürdüler.
II. Abdülhamit’e baskı yapmak için Niyazı Bey ve Binbaşı Enver Bey askerleri ile birlikte isyan etti. Bunların üzerine gönderilen kuvvetler başarısız oldu. Bu gelişmeler karşısında Sultan Abdülhamit, Kanun-i Esasi’nin uygulanacağını ilan etti(23.07.1908). Böylece II. Meşrutiyet ilan edildi.
II. Meşrutiyet döneminin en güçlü siyasi kuruluşu İttihat ve Terakki Partisi idi.
9.II. Meşrutiyet İlan Edildiği Sıralarda Balkanlarda Ne Gibi Gelişmeler Oldu?
Meşrutiyet yönetimi’nin ilk günlerinde iktidar boşluğu ve geçiş döneminin kargaşası bazı devletlerin işine yaradı:
a)Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Bosna-Hersek’i ülkesine kattı(1908).1878 Berlin Antlaşması ile Bosna-Hersek’i yönetim hakkı Avusturya-Macaristan İmparatorluğuna verilmişti.
b)Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti(1908).Berlin Antlaşması ile Osmanlılıya bağlı bir Bulgar Beyliği kurulmuştu.
c)Girit, Yunanistan’a katıldığını açıkladı(1908).Berlin Antlaşmasına göre Osm.lı Girit Adasında ıslahat yapacaktı.
***Bu dönemde ilk siyasi partiler kurularak faaliyet gösterdiler. Bu partilerin başlıcaları:
a)İttihat ve terakki Partisi-(Türk siyasi hayatının ilk partisi).
b)Ahrar(hürler)Partisi-(İttihat’ın ilk rakibi).
c)Hürriyet ve İtilaf Partisi-(İttihatçıların amansız düşmanı).
Bu partiler sayesinde tarihimizde Parlamenter sistemin ilk denemeleri yapıldı.
10.31 Mart Olayı Niçin Çıktı ve Nasıl Gelişti?
Balkanlarda bu bunalımlar sırasında ortaya çıkan hürriyet ortamına karşı 31 Mart(13 Nisan 1909)olayı meydana geldi. Ayaklanma kanlı boyutlara ulaştı.
Padişah ve Hükümet olayı bastırmak için gereken yürekliliği gösteremediler. Gerici bir ayaklanmadır.
Olay, Selanik’te duyulunca büyük bir heyecan uyandı. Burası İttihat ve Terakki Partisi’nin merkezi idi. Hemen bir ordu hazırlanarak İstanbul’a gönderildi. Harekât Ordusu adı verilen bu ordunun komutanı Mahmut Şevket Paşa, Kurmay Başkanı da Kolağası Mustafa Kemal idi.
II. Abdülhamit tahtan indirilerek yerine Mehmet Reşat (V. Mehmet) tahta çıktı(1909).
***Osmanlı’da meclis kararı ile tahtan indirilen padişahlar II. Abdülhamit ve Vahdettin’dir.)
***31 Mart olayı Türk tarihinde rejime karşı yapılan ilk isyan harekâtıdır. Daha önceden yapılan isyanlar (Patrona Halil, Kabakçı Mustafa v.s) şahıslara karşı yapılmıştır.
***1909’dan itibaren İttihat ve Terakki yönetime egemen oldu. İçeride Türkçülük Politikası izleyen İttihatçılar 19.yy’ın sonlarından itibaren Osm.lı Devletine yakınlaşan Almanya ile dostça ilişkiler kurdular.
***II. Meşrutiyet devletin dağılmasını hızlandırdı.
***Osmanlı tarihinde Mustafa Kemal’in adı ilk defa Harekât Ordusu’nda geçer.
GİRİŞ: XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI İMPARATORLUĞU
II.MEŞRUTİYET DÖNEMİ
II.MEŞRUTİYET DÖNEMİ
1.I. Meşrutiyet’in İlanına Niçin Zorunluluk Duyulmuştur?
Osmanlı İmparatorluğu’nun meşrutiyete dayalı bir yönetim düzeni ile kurtulabileceği inancı Tanzimat’ın son yıllarında önem kazanmış; bu fikrin savunuluşçuğunu 1865 yılında İstanbul’da kurulan Genç(jön-yeni) Osmanlılar Cemiyeti yapmıştır(Mithat Paşa, Namık Kemal, Şinasi, Ziya Paşa, Ali Süavi).
Osmanlı İmparatorluğu Avrupalı Devletlerin iç işlerine karışmasını engellemek için Mithat Paşa’nın hazırladığı I.Meşrutiyeti ilan etti.
Berlin ve İstanbul Konferansı’nda Avrupa Devletleri’nin Osmanlı’dan taviz koparmak için yaptığı toplantılar meşrutiyet ilanını hızlandırmıştır.
2.I.Meşrutiyeti Kim, Kaç Tarihinde İlan Etti?
1876’da II. Abdülhamit ilan etti.
3.Meşrutiyet Ne Demektir?
Sözcük anlamı bakımından ‘’şarta bağlanmış’’ demektir. Halk ile hükümdar arasında yetki paylaşmasına gidilmesidir. Veya ‘’soydan gelen bir hükümdarın, ülkeyi seçilmiş bir meclis ile birlikte yönettiği rejimin adıdır.’’
4.I.Meşrutiyet’in Amacı Nedir?
Osmanlı İmparatorluğu’nun mevcut sınırlar içinde varlığını koruyup devam ettirmesini sağlamak, bunun için benimsenmiş prensiplerde, din ve mezhep farkı gözetmeksizin bütün halkın müşterek bir vatan kavramı ile eşit siyasi haklar ve Osmanlı Hanedanı’nın temsil ettiği devlet yönetimine parlamenter bir sistem çerçevesinde katılmasını gerçekleştirmekti.
5.I.Meşrutiyet İle Hangi Anayasa Kabul Edildi, hakkında Bilgi Veriniz?
İlk Anayasamız Kanun-ı Esasi kabul edildi. I.Meşrutiyet ile, Osmanlı tarihinde ilk defa halk, padişahın yanında yönetime ortak oldu. Halk ilk defa seçme, seçilme ve temsil hakkını kullandı.
Kanun-ı Esasi’ye göre genel meclis:
a)Meclis-i Mebusan: Halkın seçtiği mebuslar(Müslüman–71, Hıristiyan–44, Yahudi–4 milletvekili).
b)Meclis-i Ayan: Padişah’ın belirlediği üyeler(26 milletvekili).
Kanun-i esasi Osmanlıcılık düşüncesi ile gerçekleşmiştir.
Kanun-i Esasi’nin Özellikleri:
a)Belçika anayasası’ndan etkilenerek 119 maddeden oluşmaktadır.
b)Anayasa’da: kişi özgürlüğü, din özgürlüğü, basın özgürlüğü, her türlü ortaklık kurma hakkı, öğretim ve öğrenim özgürlüğü, mülkiyet hakkı, konut dokunulmazlığı, dilekçe hakkı, Osmanlıların yasal eşitliği gibi temel haklar düzenlenmiştir
c)Yürütme gücü başında padişahın bulunduğu nazırlardan meydana gelen Heyet-i Vekiliye(Bakanlar Kurulu)aittir.
d)Yasama görevi, ayan meclisi ile mebusan meclisine verilmiştir.
e)Ayan meclisi’nin üyeleri padişah tarafından ölünceye kadar tayin edilebilecekti. Mebusan meclisi’nin üyeleri 50000 Osmanlı’nın seçeceği milletvekillerinden meydana gelecekti. Milletvekilleri 4 yılda bir seçilecekti.
f)Kanun teklifini sadece hükümet yapabilecekti. Meclis açmak ve kapamak yetkisi padişaha aitti.
g)Hükümet, meclise değil padişaha karşı sorumludur.
h)Padişah, devlet emniyetini bozduğu gerekçesi ile ve polis araştırması sonucu istediğini sürgüne gönderebilir.
6.II. Abdülhamit Niçin Anayasa’yı Yürürlükten Kaldırmıştır?
Meclisteki milletvekillerinin yarısına yakını Müslüman olmayan halkın temsilcileri idi. Buda mecliste birlik sağlanamamasına neden oldu.
1877’de patlak veren Osm. –Rus savaşında orduların yönetimi konusunda, padişah ve meclis arasında anlaşmazlık çıktı. Mebuslar savaşının aleyhimize gelişmesinden II. Abdülhamit’i sorumlu tuttu.
Rus orduları doğuda Erzurum’a batıda Çatalca’ya yaklaştıkları sırada II. Abdülhamit, Kanun-i Esasi’nin kendisine verdiği yetkiye dayanarak Osm.lı genel meclisi’nin çalışmalarını durdurdu. Böylece I.Meşrutiyet sona erdi.
Meclis’in en büyük zaafı etnik ve kültürel yapısından kaynaklanıyordu.
7.İttihat ve Terakki(Birleşme ve İlerleme) Cemiyeti ‘nin Kuruluş Amacı Nedir?
II. Abdülhamit’in Meclisi kapatması üzerine, meşrutiyet taraftarları gizlice teşkilatlandılar. İttihad-ı Osmani adlı bir dernek kurdular. Bu dernek adını sonraları İttihat ve terakki Cemiyeti şeklinde değiştirdi(1889) .
Cemiyet’in Amacı: Kanun-i Esasi’yi yeniden yürürlüğe koymak, Osmanlı Mebuslar Meclisi’nin açılmasını sağlamak.
8. II. Meşrutiyet Dönemi Nasıl Başladı?
XX. yy. başlarında Makedonya’daki gelişmeler Balkanlar’daki bunalımı artırdı. Rusya ile İngiltere bir araya gelerek Reval’de Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili bazı konularda karara vardılar(1908). Bu konular:
a)Osmanlı’nın durumu
b)Boğazlar Sorunu
c)balkanların geleceği
Görüşmeler sonunda İngiltere ve Rusya Makedonya’da ıslahat yapılması gerektiğini açıkladılar. İngiltere bu konferansta Rusya’yı Balkan politikalarında serbest bıraktı. Osmanlı’dan Makedonya’da özerklik istemiştir.
Memleket’in iç ve dış sorunları ile ilgilenen İttihat ve Terakki Partisi güçlendi. Reval Görüşmesi’nden telaşlanan İttihatçılar(Genç Türkler) , İngiltere ve Rusya’nın, İmparatorluğu parçalayacağını düşündüler ve bunu önlemek için II. Meşrutiyetin ilan edilmesi gerektiğini ileri sürdüler.
II. Abdülhamit’e baskı yapmak için Niyazı Bey ve Binbaşı Enver Bey askerleri ile birlikte isyan etti. Bunların üzerine gönderilen kuvvetler başarısız oldu. Bu gelişmeler karşısında Sultan Abdülhamit, Kanun-i Esasi’nin uygulanacağını ilan etti(23.07.1908). Böylece II. Meşrutiyet ilan edildi.
II. Meşrutiyet döneminin en güçlü siyasi kuruluşu İttihat ve Terakki Partisi idi.
9.II. Meşrutiyet İlan Edildiği Sıralarda Balkanlarda Ne Gibi Gelişmeler Oldu?
Meşrutiyet yönetimi’nin ilk günlerinde iktidar boşluğu ve geçiş döneminin kargaşası bazı devletlerin işine yaradı:
a)Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Bosna-Hersek’i ülkesine kattı(1908).1878 Berlin Antlaşması ile Bosna-Hersek’i yönetim hakkı Avusturya-Macaristan İmparatorluğuna verilmişti.
b)Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti(1908).Berlin Antlaşması ile Osmanlılıya bağlı bir Bulgar Beyliği kurulmuştu.
c)Girit, Yunanistan’a katıldığını açıkladı(1908).Berlin Antlaşmasına göre Osm.lı Girit Adasında ıslahat yapacaktı.
***Bu dönemde ilk siyasi partiler kurularak faaliyet gösterdiler. Bu partilerin başlıcaları:
a)İttihat ve terakki Partisi-(Türk siyasi hayatının ilk partisi).
b)Ahrar(hürler)Partisi-(İttihat’ın ilk rakibi).
c)Hürriyet ve İtilaf Partisi-(İttihatçıların amansız düşmanı).
Bu partiler sayesinde tarihimizde Parlamenter sistemin ilk denemeleri yapıldı.
10.31 Mart Olayı Niçin Çıktı ve Nasıl Gelişti?
Balkanlarda bu bunalımlar sırasında ortaya çıkan hürriyet ortamına karşı 31 Mart(13 Nisan 1909)olayı meydana geldi. Ayaklanma kanlı boyutlara ulaştı.
Padişah ve Hükümet olayı bastırmak için gereken yürekliliği gösteremediler. Gerici bir ayaklanmadır.
Olay, Selanik’te duyulunca büyük bir heyecan uyandı. Burası İttihat ve Terakki Partisi’nin merkezi idi. Hemen bir ordu hazırlanarak İstanbul’a gönderildi. Harekât Ordusu adı verilen bu ordunun komutanı Mahmut Şevket Paşa, Kurmay Başkanı da Kolağası Mustafa Kemal idi.
II. Abdülhamit tahtan indirilerek yerine Mehmet Reşat (V. Mehmet) tahta çıktı(1909).
***Osmanlı’da meclis kararı ile tahtan indirilen padişahlar II. Abdülhamit ve Vahdettin’dir.)
***31 Mart olayı Türk tarihinde rejime karşı yapılan ilk isyan harekâtıdır. Daha önceden yapılan isyanlar (Patrona Halil, Kabakçı Mustafa v.s) şahıslara karşı yapılmıştır.
***1909’dan itibaren İttihat ve Terakki yönetime egemen oldu. İçeride Türkçülük Politikası izleyen İttihatçılar 19.yy’ın sonlarından itibaren Osm.lı Devletine yakınlaşan Almanya ile dostça ilişkiler kurdular.
***II. Meşrutiyet devletin dağılmasını hızlandırdı.
***Osmanlı tarihinde Mustafa Kemal’in adı ilk defa Harekât Ordusu’nda geçer.