Osmanlı Devleti’nin Savaştığı Cepheler:
Kafkas Cephesi:
Taarruz Cephesidir. Doğu Anadolu’nun Rusların eline geçmesini engellemek, daha önce kaybedilen toprakları geri almak, Kafkasları ele geçirerek, Turan idealini gerçekleştirmek amaçlanmıştır.
Osmanlı Devleti soğuk, hastalık ve açlık karşısında yaklaşık 90 bin şehit vermiştir. Ruslar ilerleyerek Muş, Bitlis, Van, Erzurum ve Trabzon’a kadar Doğu Anadolu’yu ele geçirmiştir. Mustafa Kemal, Muş ve Bitlis’i bizzat kurtarmıştır. 3 Mart 1918 Brest- Litowsky Antlaşması ile bu bölgeler, hatta 1878 Berlin Antlaşmasıyla kaybedilen Kars, Ardahan ve Batum da geri alınmış, Kafkas Cephesi kapanmıştır.
NOT:Karışıklık çıkaran Ermeniler, 1915 Tehcir ( Göç) Kanunu ile Suriye taraflarına yerleştirilmiştir.
Kanal Cephesi:
*Taarruz Cephesidir. İngiltere’nin sömürgeleri ile irtibatını kesmek için Almanlarla beraber Süveyş kanalına iki kez çıkarma yapılmışsa da başarılı olunamamıştır.
*Osmanlı Devleti’nin bu cephedeki amacı ise; Mısır’ı geri almaktı.
Not: İngiltere tepki olarak Çanakkale ve Irak Cephelerini açmıştır.
Çanakkale Cephesi:
(18 Mart 1915) Cephenin Açılma Sebepleri
1. Rusya’ya yardım etmek
2. Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak.
3. Boğazları ve İstanbul’u ele geçirerek, jeopolitik açıdan avantaj elde etmek.
4. Balkan devletlerini kendi yanlarında savaşa çekerek, yeni cepheler açmak.
5. Savaşı kısa sürede sona erdirmek.
Sonuçları:
1. Nusret Mayın gemisinin başarılı çalışmaları, Türk askerinin kahramanlığı ve topçuların isabetli atışları karşısında İtilaf devletleri , gerek denizde gerekse karada mağlup olmuşlardır.
2. Savaş en az 2 yıl daha uzamıştır.
3. Bulgaristan, Osmanlı Devleti’nin yanında savaşa girmiştir
4. İngiltere ve Fransa’nın itibarı sarsılmıştır.
5. Rusya’ya yardım yapılamayınca, Çarlık Rejimi zor duruma düşmüş ve 1917 Bolşevik İhtilali’ne zemin hazırlamıştır.
6. Gizli anlaşmalar gündeme gelmiştir.
7. Mustafa Kemal’in ; Anafartalar, Conkbayırı, Arıburnu ve Kireçtepe’de elde ettiği başarıları, Milli Mücadeleye lider olmasını sağlamıştır.
Irak Cephesi:
İngiltere Rusya’ya karadan yardım yapmak ve petrol bölgelerini ele geçirmek amacıyla taarruza geçmiş ise de Osmanlı orduları tarafından Kut’ül Amare bölgesinde durdurulmuşlardır. Fakat,Araplardan yardım alan İngilizler ilerleyerek, Bağdat’ı ele geçirmişler, Musul önlerine geldiklerinde ise Osmanlı, Mondros Ateşkes Antlaşması ile savaşı sona erdirmiştir.
Suriye, Filistin, Hicaz ve Yemen Cepheleri: Bu cephelerde İngilizlerle ve onların kandırdıkları Araplarla mücadele edilmiş ve bu topraklar kaybedilmiştir.
Sebep: * Askeri açıdan güçsüzleşen Osmanlı Devleti’ni parçalamak.
* Arap yarımadasını alarak, doğu ticaret yollarının güvenliğini sağlamak.
*Osmanlı Devleti’nin, Müslümanlar üzerindeki üstünlüğüne son vermek.
* Önemli petrol yataklarını ele geçirmek.
Sonuç: * İslamcılık fikrinin geçerliliğinin, kaybedildiği görülmüştür.
* Osmanlılardan ayrılan en son topluluk Araplardır.
* Mustafa Kemal’in I. Dünya Savaşı’ndaki son görevi; en son kapanan Suriye Cephesinde Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı’dır.
Romanya – Makedonya – Galiçya :
Müttefiklerine yardım amacıyla ordular gönderilen, toprakları dışında açılan bu cepheler, Rusya’da ihtilalin çıkması ve Brest – Litowsky Antlaşması ile kapanmıştır.
Savaşın Sonu:
Savaşın üçüncü yılında (1917), savaşan tüm devletlerde yorgunluk ve bıkkınlık kendini gösterdi. 1917’de iki önemli olay oldu. Rusya savaştan çekildi ve ABD İtilaf Devletlerinin yanında savaşa girdi. Savaş İtilaf Devletlerinin galibiyeti ile sonuçlandı.
Almanya = Versay Antlaşması ( Wersailles)
Avusturya= Sen Jermen Ant. ( Saint- Germain)
Macaristan = Triyanon Ant. ( Trianon)
Bulgaristan = Nöyyi Ant. ( Neuilly)
Osmanlı Devleti = Sevr Ant. ( Sevres)
I. Dünya Savaşı’nın Sonuçları:
1.İmparatorluklar dağıldı. ( Avusturya, Macaristan, Yugoslavya, Polonya, Çekoslovakya..)
2.Yaklaşık 10 Milyon insan hayatını kaybetmiştir.
3. Bazı devletlerde rejim değişikliği meydana gelmiştir. ( Rusya’da Komünizm, İtalya’da Faşizm, Almanya’da Nazizm gibi ırkçı totaliter yönetimler iktidara geldi.)
4.Yeni teknolojik silahlar kullanılmış. ( Uçak, tank, denizaltı)
5.Osmanlı Ülkesinde başlayan işgaller, Türk Kurtuluş Savaşı’na sebep olmuştur.
6.I. Dünya Savaşı’nın sonuçları, özellikle Versay Antlaşması II. Dünya Savaşı’na sebep olmuştur.
7. Milletler Cemiyeti kuruldu. Wilson İlkelerinden hareketle ortaya çıkan bu kurumun amacı dünya barışını sağlamaktı.
8. Sömürgecilik anlayışı değişmedi. Amacı aynı olan manda ve himaye yönetimleri yaygınlaştı.
NOT: Osmanlı Devleti , şartları çok ağır olan Mondros Ateşkes Antlaşması ile savaştan çekildi.
Mondros’un 7. Maddesine göre yapılan işgaller sonucu, 19 Mayıs 1919 ‘da Samsun’da Kurtuluş Savaşı başlatıldı.
Kafkas Cephesi:
Taarruz Cephesidir. Doğu Anadolu’nun Rusların eline geçmesini engellemek, daha önce kaybedilen toprakları geri almak, Kafkasları ele geçirerek, Turan idealini gerçekleştirmek amaçlanmıştır.
Osmanlı Devleti soğuk, hastalık ve açlık karşısında yaklaşık 90 bin şehit vermiştir. Ruslar ilerleyerek Muş, Bitlis, Van, Erzurum ve Trabzon’a kadar Doğu Anadolu’yu ele geçirmiştir. Mustafa Kemal, Muş ve Bitlis’i bizzat kurtarmıştır. 3 Mart 1918 Brest- Litowsky Antlaşması ile bu bölgeler, hatta 1878 Berlin Antlaşmasıyla kaybedilen Kars, Ardahan ve Batum da geri alınmış, Kafkas Cephesi kapanmıştır.
NOT:Karışıklık çıkaran Ermeniler, 1915 Tehcir ( Göç) Kanunu ile Suriye taraflarına yerleştirilmiştir.
Kanal Cephesi:
*Taarruz Cephesidir. İngiltere’nin sömürgeleri ile irtibatını kesmek için Almanlarla beraber Süveyş kanalına iki kez çıkarma yapılmışsa da başarılı olunamamıştır.
*Osmanlı Devleti’nin bu cephedeki amacı ise; Mısır’ı geri almaktı.
Not: İngiltere tepki olarak Çanakkale ve Irak Cephelerini açmıştır.
Çanakkale Cephesi:
(18 Mart 1915) Cephenin Açılma Sebepleri
1. Rusya’ya yardım etmek
2. Osmanlı Devleti’ni savaş dışı bırakmak.
3. Boğazları ve İstanbul’u ele geçirerek, jeopolitik açıdan avantaj elde etmek.
4. Balkan devletlerini kendi yanlarında savaşa çekerek, yeni cepheler açmak.
5. Savaşı kısa sürede sona erdirmek.
Sonuçları:
1. Nusret Mayın gemisinin başarılı çalışmaları, Türk askerinin kahramanlığı ve topçuların isabetli atışları karşısında İtilaf devletleri , gerek denizde gerekse karada mağlup olmuşlardır.
2. Savaş en az 2 yıl daha uzamıştır.
3. Bulgaristan, Osmanlı Devleti’nin yanında savaşa girmiştir
4. İngiltere ve Fransa’nın itibarı sarsılmıştır.
5. Rusya’ya yardım yapılamayınca, Çarlık Rejimi zor duruma düşmüş ve 1917 Bolşevik İhtilali’ne zemin hazırlamıştır.
6. Gizli anlaşmalar gündeme gelmiştir.
7. Mustafa Kemal’in ; Anafartalar, Conkbayırı, Arıburnu ve Kireçtepe’de elde ettiği başarıları, Milli Mücadeleye lider olmasını sağlamıştır.
Irak Cephesi:
İngiltere Rusya’ya karadan yardım yapmak ve petrol bölgelerini ele geçirmek amacıyla taarruza geçmiş ise de Osmanlı orduları tarafından Kut’ül Amare bölgesinde durdurulmuşlardır. Fakat,Araplardan yardım alan İngilizler ilerleyerek, Bağdat’ı ele geçirmişler, Musul önlerine geldiklerinde ise Osmanlı, Mondros Ateşkes Antlaşması ile savaşı sona erdirmiştir.
Suriye, Filistin, Hicaz ve Yemen Cepheleri: Bu cephelerde İngilizlerle ve onların kandırdıkları Araplarla mücadele edilmiş ve bu topraklar kaybedilmiştir.
Sebep: * Askeri açıdan güçsüzleşen Osmanlı Devleti’ni parçalamak.
* Arap yarımadasını alarak, doğu ticaret yollarının güvenliğini sağlamak.
*Osmanlı Devleti’nin, Müslümanlar üzerindeki üstünlüğüne son vermek.
* Önemli petrol yataklarını ele geçirmek.
Sonuç: * İslamcılık fikrinin geçerliliğinin, kaybedildiği görülmüştür.
* Osmanlılardan ayrılan en son topluluk Araplardır.
* Mustafa Kemal’in I. Dünya Savaşı’ndaki son görevi; en son kapanan Suriye Cephesinde Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı’dır.
Romanya – Makedonya – Galiçya :
Müttefiklerine yardım amacıyla ordular gönderilen, toprakları dışında açılan bu cepheler, Rusya’da ihtilalin çıkması ve Brest – Litowsky Antlaşması ile kapanmıştır.
Savaşın Sonu:
Savaşın üçüncü yılında (1917), savaşan tüm devletlerde yorgunluk ve bıkkınlık kendini gösterdi. 1917’de iki önemli olay oldu. Rusya savaştan çekildi ve ABD İtilaf Devletlerinin yanında savaşa girdi. Savaş İtilaf Devletlerinin galibiyeti ile sonuçlandı.
Almanya = Versay Antlaşması ( Wersailles)
Avusturya= Sen Jermen Ant. ( Saint- Germain)
Macaristan = Triyanon Ant. ( Trianon)
Bulgaristan = Nöyyi Ant. ( Neuilly)
Osmanlı Devleti = Sevr Ant. ( Sevres)
I. Dünya Savaşı’nın Sonuçları:
1.İmparatorluklar dağıldı. ( Avusturya, Macaristan, Yugoslavya, Polonya, Çekoslovakya..)
2.Yaklaşık 10 Milyon insan hayatını kaybetmiştir.
3. Bazı devletlerde rejim değişikliği meydana gelmiştir. ( Rusya’da Komünizm, İtalya’da Faşizm, Almanya’da Nazizm gibi ırkçı totaliter yönetimler iktidara geldi.)
4.Yeni teknolojik silahlar kullanılmış. ( Uçak, tank, denizaltı)
5.Osmanlı Ülkesinde başlayan işgaller, Türk Kurtuluş Savaşı’na sebep olmuştur.
6.I. Dünya Savaşı’nın sonuçları, özellikle Versay Antlaşması II. Dünya Savaşı’na sebep olmuştur.
7. Milletler Cemiyeti kuruldu. Wilson İlkelerinden hareketle ortaya çıkan bu kurumun amacı dünya barışını sağlamaktı.
8. Sömürgecilik anlayışı değişmedi. Amacı aynı olan manda ve himaye yönetimleri yaygınlaştı.
NOT: Osmanlı Devleti , şartları çok ağır olan Mondros Ateşkes Antlaşması ile savaştan çekildi.
Mondros’un 7. Maddesine göre yapılan işgaller sonucu, 19 Mayıs 1919 ‘da Samsun’da Kurtuluş Savaşı başlatıldı.