TİMUR DEVLETİ1369 – 1507)
Çağatay Hanlığı yönetimini ele geçiren Timur ,kendi adına devleti yeniden kurdu. Ancak kendisi Cengiz han soyundan gelmediği için Çağatay Hanları soyundan gelen kişilerin hakan yaptı. Kendiside emir unvanını kullandı. Ancak esas güç yine de Timur’un elindeydi.
Timur kısa sürede devletin sınırlarını genişletti. İlk olarak Altın Orda devleti üzerine seferler düzenledi ve bu devleti parçaladı.Celayirliler Devletine son vererek İran,Kafkasya ve Azerbaycan’ı topraklarına kattı.Irak’taki Karakoyunlu topraklarını ele geçirerek, Doğu Anadolu ve Sivas yöresine kadar ilerledi. Timur Devleti nin güçlenmesi ve batıya doğru genişlemesi, Anadolu da kurulmuş olan Osmanlı Devleti ile hakimiyet mücadelesine yol açtı . İki Türk Devleti karşı karşıya geldi .1402 yılında yapılan Ankara savaşını Timur kazandı. Bu savaş ile:
Osmanlı Devletinde Fetret devri başladı.
Anadolu Türk birliği bozuldu.
Osmanlının balkanlardaki ilerleyişi durdu.
İstanbul’un alınması gecikti.
Timur Çin seferine çıktı, ölümü ile devlet çocukları arasında paylaşıldı. Timur oğullarından ŞAHRUH devletin büyük bölümünde hakimiyeti ele geçirdi. Ülkede birliği yeniden sağladı. Ölümüyle yeniden iç karışıklıklar çıktı. Uluğ Bey ve Hüseyin Baykara döneminde Timur Devleti gücünü kaybederek yaşamaya devam etti. Hüseyin Baykara’nın ölümü ile Timur devleti Özbekler, Akkoyunlar ve Karakoyunlar tarafından yıkıldı.
Timur’un Türk dünyasına verdiği zararlar:
• Altın Orda devletini parçalayarak Karadeniz’in kuzeyinin Rusların eline geçmesine neden olmuştur. Yani Timur Rusların güçlenmesi ve Türk dünyasının başına bela olması sürecini başlatmış oldu.
• Timur, Osmanlı Devletini Ankara savaşında yenerek Türklerin Avrupa da ilerlemesini ve İstanbul’un alınmasını geçici olarak durdurmuştur.
Kültür ve Uygarlık:
* Türk Devlet geleneğine göre devletin başına geçecek kişi kesinlikle hükümdar ailesi soyundan gelmelidir. Aksi halde halk tarafından yöneticiliği kabul görmez, itaat edilmezdi. Timur bu amaçla Emir unvanını kullanmış ve Cengiz soyundan gelen kişileri başa geçirmiştir. * Yönetimde iki önemli divan vardı:
Tavacı Divanı: Askeri işlere bakardı.
Mal Divanı : Mali işlere bakardı.
* Çağatay lehçesi ve Uygur alfabesi kullanılmıştır. Dönemin en önemli edebiyatçıları:
Hüseyin Baykara ve Ali Şir Nevai dir.
* Devletin resmi para birimi, Tümen idi.
* Ak saray , Bibi Hanım Mescidi ve Gök Saray, Timur Türbesi ve Uluğ Bey Rasathanesi en önemli eserlerdir.
* Ali Kuşçu ve Uluğ Bey dönemin en önemli bilim adamlarıdır.
Çağatay Hanlığı yönetimini ele geçiren Timur ,kendi adına devleti yeniden kurdu. Ancak kendisi Cengiz han soyundan gelmediği için Çağatay Hanları soyundan gelen kişilerin hakan yaptı. Kendiside emir unvanını kullandı. Ancak esas güç yine de Timur’un elindeydi.
Timur kısa sürede devletin sınırlarını genişletti. İlk olarak Altın Orda devleti üzerine seferler düzenledi ve bu devleti parçaladı.Celayirliler Devletine son vererek İran,Kafkasya ve Azerbaycan’ı topraklarına kattı.Irak’taki Karakoyunlu topraklarını ele geçirerek, Doğu Anadolu ve Sivas yöresine kadar ilerledi. Timur Devleti nin güçlenmesi ve batıya doğru genişlemesi, Anadolu da kurulmuş olan Osmanlı Devleti ile hakimiyet mücadelesine yol açtı . İki Türk Devleti karşı karşıya geldi .1402 yılında yapılan Ankara savaşını Timur kazandı. Bu savaş ile:
Osmanlı Devletinde Fetret devri başladı.
Anadolu Türk birliği bozuldu.
Osmanlının balkanlardaki ilerleyişi durdu.
İstanbul’un alınması gecikti.
Timur Çin seferine çıktı, ölümü ile devlet çocukları arasında paylaşıldı. Timur oğullarından ŞAHRUH devletin büyük bölümünde hakimiyeti ele geçirdi. Ülkede birliği yeniden sağladı. Ölümüyle yeniden iç karışıklıklar çıktı. Uluğ Bey ve Hüseyin Baykara döneminde Timur Devleti gücünü kaybederek yaşamaya devam etti. Hüseyin Baykara’nın ölümü ile Timur devleti Özbekler, Akkoyunlar ve Karakoyunlar tarafından yıkıldı.
Timur’un Türk dünyasına verdiği zararlar:
• Altın Orda devletini parçalayarak Karadeniz’in kuzeyinin Rusların eline geçmesine neden olmuştur. Yani Timur Rusların güçlenmesi ve Türk dünyasının başına bela olması sürecini başlatmış oldu.
• Timur, Osmanlı Devletini Ankara savaşında yenerek Türklerin Avrupa da ilerlemesini ve İstanbul’un alınmasını geçici olarak durdurmuştur.
Kültür ve Uygarlık:
* Türk Devlet geleneğine göre devletin başına geçecek kişi kesinlikle hükümdar ailesi soyundan gelmelidir. Aksi halde halk tarafından yöneticiliği kabul görmez, itaat edilmezdi. Timur bu amaçla Emir unvanını kullanmış ve Cengiz soyundan gelen kişileri başa geçirmiştir. * Yönetimde iki önemli divan vardı:
Tavacı Divanı: Askeri işlere bakardı.
Mal Divanı : Mali işlere bakardı.
* Çağatay lehçesi ve Uygur alfabesi kullanılmıştır. Dönemin en önemli edebiyatçıları:
Hüseyin Baykara ve Ali Şir Nevai dir.
* Devletin resmi para birimi, Tümen idi.
* Ak saray , Bibi Hanım Mescidi ve Gök Saray, Timur Türbesi ve Uluğ Bey Rasathanesi en önemli eserlerdir.
* Ali Kuşçu ve Uluğ Bey dönemin en önemli bilim adamlarıdır.