Ynt: Cumhuriyet Dönemi Soru ve Yanıtları
Gözden kaçan hatalar olabilir, varsa lütfen düzeltme yapınız.
Teşekkürler.
BÖLÜM 1
TC İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ, CUMHURİYET DÖNEMİ SORU VE YANITLARI
Cemal KAPUSIZ
Tarih Öğretmeni
1-Atatürk ilkeleri nelerdir?
YANIT: — Cumhuriyetçilik. Milliyetçilik, Halkçılık. Devletçilik. Laik-lik, İnkılâpçılık.
2- Seçime farklı programlarla birden fazla partinin katılması nasıl bir Cumhuriyettir?
YANIT: - Demokrasili Cumhuriyet
3- Cumhuriyetçilikte bulunması gereken en önemli öğeler ne-lerdir?
YANIT: - Milli Egemenlik, Hür Seçim ve Demokrasi
4- Atatürk Milliyetçiliğinin özellikleri nelerdir?
YANIT: - Irkçı değildir ve din esası üzerine oturmamıştır. Türk Mil-letinin her alanda ilerlemesini amaçlar. Başka milletlere saygı du-yar: dünyadaki kurtuluş mücadelelerini destekler.
5- Atatürk Milliyetçiliğinin temel unsurları nelerdir?
YANlT: Ülke, Millet ve Bağımsızlık.
YANITI Cumhuriyetçilik OLAN SORU LAR
1— Egemenliği kullananların seçimle işbaşına gelmesi hangi
Atatürk ilkesi gereğidir?
2- Yöneticilerin belli bir süre için seçilmeleri hangi ilke gereğidir?
3- Toplumu demokratik, özgürlükçü ve çoğulcu bir biçimde katılım-cı toplum haline dönüştürmeyi amaçlayan ilkenin adı nedir?
4-Milli Egemenlik. Hür Seçim ve Demokrasi hangi ilkede bulunma-sı gereken öğelerdir?
5— Sivas Kongresi. TBMM’nin açılması. Saltanatın kaldırılması, Cumhuriyetin ilanı ve siyasi hakların tanınması hangi ilkenin gerek-lerindendir?
YANITI Milliyetçilik OLAN SORULAR
1- “Yurtta Barış. Dünyada Barış” hangi ilkenin doğal bir sonucu-dur?
2- Hangi Atatürk ilkesi Türk Milletinin her alanda ilerlemesini amaç-lar?
YANITI Halkçılık OLAN SORULAR
1- Halkın, halk tarafından idaresi hangi ilke gereğidir?
2- Sınıf egemenliğini hangi Atatürk ilkesi reddeder?
3- Hangi Atatürk ilkesi halkın tüm bireylerinin kanun önünde eşit sayar?
4- Hangi Atatürk ilkesi sosyal adaletin ve barışın sağlanmasını ön-görür?.
5- Hangi Atatürk ilkesi, Cumhuriyetçilik ve Milliyetçilik ilkelerinin zo-runlu bir sonucudur.
YANITI Devletçilik OLAN SORULAR
1- Halkın sermayeden yoksun olması nedeni ile devlet zorunlu
olarak ekonomik hayatın içine girmesi hangi Atatürk ilkesidir?
2- Hangi Atatürk ilkesi demokratik düzen içinde hızla sanayileşme ve devlet imkânlarını toplumun refahına yöneltmeyi amaçlar?
YANITI Lâiklik OLAN SORULAR
1- Hangi Atatürk ilkesi kişilerin inanç özgürlüğünün sağlanmasını amaçlar?
2- Hangi Atatürk ilkesi din ile devlet işlerinin birbirinden ayrılıp; di-nin devlete ve devletin de dine müdahale etmemesini sağlar?
3- Saltanatın ve halifeliğin kaldırılması, Tevhid-i Tedrisat Kanunu. Tekke ve zaviyelerin kapatılması ve Medeni Kanunun kabulü Han-gi Atatürk ilkesini gerçekleştirmeye yönelik inkılâplardır?
YANITI İnkılâpçılık OLAN SORULAR
1- Hangi Atatürk ilkesi Atatürk ilke ve inkılâplarını korumak, yaşat-mak ve çağın gereksinirleri doğrultusunda ileri gitmesini sağlamayı amaçlar?
2- Hangi Atatürk ilkesi sürekli yenileşmeyi ve gelişmeyi ifade eder?
3- Hangi Atatürk ilkesi Türk inkılâbını dogmacılıktan kurtarmayı amaçlar
TEMEL İLKELERİ BÜTÜNLEYEN YARDIMCI İLKELER
1. Milli Egemenlik: Cumhuriyetçilik, Halkçılık
2. Milli Birlik ve Beraberlik. Ülke Bütünlüğü: Milliyetçilik ve Halkçık
3. Özgürlük ve Bağımsızlık: Cumhuriyetçilik ve Milliyetçilik.
4. Yurtta Barış: Milliyetçilik ve Halkçılık
5. Dünyada Barış: Milliyetçilik.
6. Akılcılık ve Bilimsellik: Laiklik, İnkılâpçılık
7. Çağdaşlaşma ve Batılılaşma İnkılâpçılık
8. İnsan ve insanlık Sevgisi Milliyetçilik Halkçık
II. DÜNYA SAVAŞI İLE İLGİLİ SORULAR VE YANITLARI
1- ll. Dünya savaşı öncesinde Almanya ve İtalya’nın kurduğu ve daha sonra Japonya, Bulgaristan ve Romanya’nın da yer aldığı grubun adı nedir’?
YANIT — Mihver Grubu
2- ll. Dünya savaşı öncesinde Almanya ve İtalya’nın kurduğu Mihver Devletlere karşı olarak İngiltere ve Fransa’nın kurduğu grubun adı nedir
YANIT: — Müttefik Grubu
3-NATO’nun (1949) kurulma nedeni nedir?
YANIT: - Sovyet Rusya tehlikesi
4- II. Dünya Savaşı’ndan sonra hangi yeni devletler kuruldu?
YANIT: - Mısır, Hindistan, Pakistan, Filipinler, İsrail
5- ABD. II. Dünya Savaşı’nda hangi ülkeye Atom Bombasını at-tı?
YANIT: - Japonya’ya ( Hiroşima ve Nagazaki şehirlerine )
CUMHURİYET’İN İLANI İLE İLGİLİ SORULAR VE YANITLARI
1- Yeni Türk devleti 23 Nisan 1923 de ulusal egemenlik ilkesi-ne dayanarak kurulmasına rağmen neden cumhuriyet ilan edilmemiştir?
YANIT: a) Kamuoyunun hazır olmaması
b) Tüm güçlerin bağımsızlık hedefinde birleştirilmesi gereği
e) Saltanat yanlılarından gelebilecek tepkilerin önlenmek istenme-si.
2— Cumhuriyetin ilan edilme nedenleri nelerdir?
YANIT: a) Meclis hükümeti sisteminin işlemez duruma gelmesi
b) Devlet rejimini ve devlet başkanını belirleme ihtiyacı
3— Cumhuriyet ilan edildiğinde cumhurbaşkanlığına, başba-kanlığa ve meclis başkanlığına kimler getirilmiştir
YANIT: a) Cumhurbaşkanlığına Mustafa Kemal.
b) Başbakanlığa İsmet Paşa
c) Meclis başkanlığına Fethi (Okyar) Bey getirilmiştir.
4— Cumhuriyetin ilanı ile hangi sorunlar çözümlenmiştir?
YANIT: a) Devletin rejimi belirlendi (cumhuriyet)
b) Devlet başkanlığı sorunu çözümlendi (cumhurbaşkanlığı)
e) İnkılâpların yapılması için uygun ortam hazırlandı.
HALİFELİĞİN KALDIRILMASI İLE İLGİLİ SORULAR VE
YANITLARI
1- Halifeliğin kaldırılmasının nedenleri nelerdir?
YANIT: a) Halifelik ile cumhuriyet rejiminin bağdaşmaması
b) Rejim karşıtlarının yoğunlaştığı siyasal merkez olması
c) Halifelik yanlılarının meclis çalışmalarını engellemesi
d) İnkılâpların gerçekleştirilmesi için halifeliğin kaldırıl-masının zorunlu olması
e) Yeni Türkiye Cumhuriyetini laik ve çağdaş bir yapıya kavuşturma isteği.
2- Halifeliğin kaldırılmasından sonra Osmanlı ailesinin yurt dı-şına çıkarılmasının nedeni nedir?
YANIT: Gelecekte ülke yönetiminde bir hak iddiasında bulunmala-rını önlemek için
3- Halifeliğin kaldırılmasından sonra Osmanlı ailesinin gele-cekte ülke yönetiminde bir hak iddiasında bulunmalarını ön-lemek için hangi önlem alınmıştır?
YANIT: Osmanlı ailesi yurt dışına çıkarılmışlardır.
4- Halifeliğin kaldırıldığı gün (3 Mart 1924) Iaik düzeni gerçek-leştirmek için hangi önlemler alınmıştır? ( veya hangi yasalar çıkarılmıştır?)
YANIT: a) Şeri’ye ve evkaf Vekâleti ( Din İşleri Bakanlığı) kaldı-rıldı, Diyanet İşleri Başkanlığı kuruldu.
b) Erkan-ı Harbiye Vekâleti ( Savaş Bakanlığı) kaldırıldı, Milli Savunma Bakanlığı kuruldu.
e) Tevhid-i Tedrisat (Öğretimin Birleştirilmesi) yasası çı-karıldı. Maarif Vekâleti kurularak, tüm eğitim kurumları birleştirildi.
5- Halifeliğin kaldırılmasının önemi nedir?
YANIT: a) Müslümanlar üzerinde birleştirici bir etkisi kalmayan halifelik kurumuna son verildi.
b) Gerçekleştirilmesi düşünülen inkılaplar için halife ve taraftarlarından gelebilecek tehlikeler (karşı çıkmalar) ön-lenmiştir.
1924 ANAYASASI ( 20 NİSAN 1924) İLE İLGİLİ SORULAR VE YANITLARI
1- 1924 Anayasası’nın özellikleri nelerdir?
YANIT: a) Temel özelliklerini 1921 Anayasası’ndan almıştır.
b) Milli egemenliği temel almıştır.
c) Meclis hükümeti ile parlamenter hükümet sistemi ara-sında köprü görevini görmüştür.
d) Kamu özgürlüklerine 1921 Anayasasından daha faz- la yer vermiştir.
e) “ Devletin resmi dini İslam’dır ”, maddesi yer almıştır
2- 1924 Anayasasında 1928, 1934. 1937 ve 1945 yıllarında hangi değişiklikler yapılmıştır?
YANIT: a) 1928 de Devletin resmi dili İslam’dır’ maddesi kaldırıl-dı.
b) 1934 de - Kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı.
— Seçmen yaşı 18 den 22 ye çıkarıldı.
e) 1937 de Türkiye Cumhuriyeti laik bir devlettir” madde-si eklenerek laik devlet anlayışı benimsenmiştir. Altı Ata-türk ilkesi anayasaya alındı.
d) 1945 de anayasa Türkçeleştirildi.
3- Hükümetin işlemesi ile ilgili olarak 1921 Anayasası ile 1924 Anayasası arasındaki fark nedir?
YANIT: 1921 Anayasasına göre hükümetin işlemesi ( kurulması ve göreve başlaması) meclisin onayını gerektirirken 1924 Anayasası buna ek olarak cumhurbaşkanının onayını da gerekli kılmıştır.
NOT: Meclisin almış olduğu tüm kararlar, çıkardığı tüm yasalar cumhurbaşkanının onayından sonra resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girebilir.
TÜRKİYEDE PARTİER VE ÇOK PARTİLİ DÜZENE GEÇME
ÇABALARI İLE İLGİLİ SORULAR VE YANITLARI
1- Cumhuriyet Halk Partisinin kurulma nedenleri nelerdir? (9 Ağustos 1923)
YANIT: Mustafa Kemal’in yapacağı inkılâplar için güvenilir ve disip-linli bir gurup oluşturmak amacıyla kuruldu. I.Meclisteki Müdafaa-i Hukuk grubu temel alındı.
2-Cumhuriyet Halk Partisi’nin özellikleri nelerdir?
YANIT: a) Türkiye Cumhuriyetinin ilk siyasi partisidir.
b) Herhangi bir ideolojinin değil, tüm halkın partisidir
c) Bütün inkılâplar bu partiye dayanılarak yapılmıştır.
d) Parti Atatürk ilkelerini temel almıştır ( Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik. Halkçılık. Devletçilik. Laiklik ve İnkılâpçılık )
e) 1950 ye kadar Türkiye Cumhuriyeti’ni yönetmiştir.
f) Mustafa Kemal. “NUTUK” adlı eserini bu partinin İkinci Kongresi’nde (1927) bizzat okuyarak ilan etmiştir.
3-Cumhuriyet Halk Partisi’nin kuruluşu hangi temele dayanır?
YANIT: Birinci Meclisteki Müdafaa-i Hukuk Grubuna
4- Terakkiperver Cumhuriyet Partisi neden ve kimler tarafın-dan kurulmuştur? (17 Kasım 924)
YANIT: Yapılan bir kısım inkılâplara karşı çıkan Kazım KARABE-KİR, Ali Fuat CEBESOY, Rauf ORBAY. Refet BELE ve Adnan ADIVAR tarafından kurulmuştur.
5- Terakkiperver Cumhuriyet Partisi’nin özellikleri nelerdir?
YANIT: a) Türkiye Cumhuriyetinin ikinci ve ilk muhalefet partisi-dir.
b) Bir kısım inkılâplara karşı olarak kurulmuştur.
c) Ekonomide liberalizmi (serbest piyasa ekonomisi) sa-vunmuştur.
d) Eski düzen (saltanat) yanlılarınca desteklenmiştir.
e) “Parti, din inançlarına saygılıdır” prensibi ile Doğuda Şeyh Sait İsyanının çıkmasında etkisi görülmüştür. Bu nedenle 5 Haziran 1925 da kapatılmıştır.
6- Şeyh Sait İsyanının nedenleri nelerdir?
YANIT: a) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının Doğu ve Güney-doğu Anadolu halkının dini duygularını istismar etmesi
b) Musul’un Türklerin eline geçmesini önlemek için İngi-lizlerin bölge halkını kışkırtarak, bölgede yeni bir devlet kurdurmak istemesi.
e) Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da ayrılıkçı akımların gelişmesi.
7- Şeyh Sait İsyanı nerede başlamış ve kısa sürede nerelere yayılmıştır?
YANIT: — Piran’da başladı
— Bingöl. Elazığ ve Diyarbakır’da yayıldı.
8— Şeyh Sait İsyanının bastırılması için hangi önlemler alın-mıştır?
YANIT: — Bölgeye ordu birlikleri gönderildi.
—Takrir-i Sükûn kanunu çıkarıldı
— İstiklal Mahkemeleri kuruldu
YANITI Şeyh Sait İsyanı OLAN SORULAR
1- Takrir-i Sükûn Kanunu hangi olay üzerine çıkarılmıştır?
2- Fethi Okyar hükümetinin yerine İsmet Paşa hükümeti neden ku-rulmuştur?
3- 1925 yılında laik Türkiye Cumhuriyetini yıkmaya yönelik çıkan isyanın adı nedir?
4-Çok partili sisteme geçmenin henüz erken olduğu görüşüne yol açan olayın adı nedir?
5- Terakkiperver Cumhuriyet Partisinin Doğu ve Güneydoğu Ana-dolu halkının dini duygularını istismar edilmesi sonucu çıkan isya-nın adı nedir?
6- Musul’un Türklerin eline geçmesini önlemek için İngilizlerin Do-ğu ve Güneydoğu Anadolu halkını kışkırtması sonucu çıkarılan ayaklanmanın adı nedir?
7- Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da ayrılıkçı akımların gelişmesi sonucu çıkan ayaklanmanın adı nedir?
8- Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde İstiklal Mahkemeleri-nin kurulmasına yol açan olay nedir?
YANITI Terakkiperver Cumhuriyet Partisi OLAN SORULAR
1— Cumhuriyetin ilk yıllarında yapılan inkılâplara karşı olanlara karşı olanlar tarafından kurulan partinin adı nedir
2— ‘‘Parti, dini inançlara saygılıdır,” Prensibi ile Doğuda Şeyh
Sait İsyanı’nın çımasında etkisi olan partinin adı nedir?
3—Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk muhalefet partisinin adı nedir?
4- Kazım Karabekir. A, Fuat Cebesoy. Refet Bele, Adnan Adıvar ve Rauf Orbay’ın kurduğu siyasi partinin adı nedir?
5- Hangi partinin kurulmasıyla ordu mensuplarının milletvekili ola-mayacağı kabul edilmiştir?
6— Türkiye Cumhuriyeti’nin ikini siyasi partisinin adı nedir
7- liberal ekonomiyi benimseyen ilk muhalefet partinin adı nedir
YANITI Cumhuriyet Halk Partisi OLAN SORULAR
1- Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk siyasi partisinin adı nedir?
2- Herhangi bir ideolojinin değil, halkın partisi olarak kurulan parti-nin adı nedir?
3- Cumhuriyet dönemi inkılâpları hangi siyasi partiye dayanarak yapılmıştır?
4— Atatürk İlkeleri, hangi partinin temel ilkeleridir?
5— Kuruluştan 1950‘ye kadar Türkiye Cumhuriyeti’ni hangi parti yönetmiştir?
6— Mustafa Kemal. 1927 yılında ‘‘NUTUK’’ adlı eserini hangi par-tinin kurultayında bizzat okuyarak ilan etmiştir?
7— Hangi parti. Birinci Mecliste bulunan Müdafaa-i Hukuk Grubu temel alınarak kurulmuştur?
8- Mustafa Kemal, yapacağı inkılâplar için güvenilir ve disiplinli bir gurup kurmak amacıyla hangi partiyi kurmuştur?
MUSTAFA KEMAL’E SUİKAST GİRİŞİMİ İLE İLGİLİ SORULAR VE YANITLARI
1— İttihat ve Terakki taraftarlarının Türkiye Cumhuriyeti yöne-timinden tamamen tasfiye edilmesine neden olay nedir?
YANIT: Mustafa Kemal’e İzmir Suikastı’nın düzenlenmesi
2— Mustafa Kemal‘e karşı düzenlenen suikast planından nasıl haberdar olunmuştur?
YANIT: Seyahatin gecikmesi üzerine suikastı gerçekleştirecek ka-tilleri sakız Adası’na kaçıracak olan Giritli Şevki’nin haber verme-siyle
3- Mustafa Kemal’e karşı hazırlanan İzmir Suikastı duyulunca hangi illerde İstiklal Mahkemeleri kurulmuştur?
YANIT: İzmir ve Ankara’da
4- İzmir suikastının elebaşısı kimdir?
YANIT: Eski mebus Ziya Hurşit
5- İzmir’de Mustafa Kemal’e düzenlenen suikast girişiminin nedenleri nelerdir?
YANIT: — Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılması
— Şeyh Sait Ayaklanması’nın bastırılması
6- Mustafa Kemal’e İzmir Suikastı’nı planlayan bağlı oldukları grubun adı nedir?
YANIT: İttihatçılar
YANITI Serbest Cumhuriyet Fırkası OLAN SORULAR
1-Kurucusu Fethi Okyar olan partinin adı nedir?
2-Türkiye Cumhuriyeti’nin 3. siyasi partisinin adı nedir?
3-Türkiye Cumhuriyetinin 2. muhalefet partisinin adı nedir?
4- Çok partili hayata geçiş için kurulan ancak laiklik ilkesinin yerleş-tirilemediğinin anlaşılmasını sağlayan 2. muhalefet partisinin adı nedir?
MENEMEN OLAYI İLE İLGİLİ SORULAR VE YANITLARI
1- Laik devlet düzenini yıkmaya yönelik ikinci büyük ayaklan-manın adı nedir?
YANIT: Menemen Olayı
2- Menemen Olayı’nda ayaklanmacılar tarafından öldürülen subayımızın adı nedir?
YANIT: Kubilay
3- Menemen Olayı kimin liderliğinde meydana gelmiştir?
YANIT: Derviş Mehmet
DEVLET VE TOPLUM KURUMLARININ LAİKLEŞMESİ
ILE ILGILİ SORULAR VE YANITLARI
1- Hukuk nedir?
YANIT: Bireylerin, yaşam ilkelerine uymak zorunda oldukları yazılı kurallardır.
2- Osmanlı’da Müslümanların yabancı ve azınlıkların bağlı ol-dukları hukukun dayanakları nelerdir?
YANIT: - Müslümanların dini hukuka
- Yabancılar ve azınlıklar da kapitülasyonlar nedeniyle kendi hukuklarına bağlıdır,
3-Osmanlı’da var olan hukuk neden yetersiz kalmıştır?
YANIT: — Müslüman, yabancı ve azınlıkların her birinin kendi hu-kukuna bağlı olması
VEYA Çok hukuklu sistem nedeniyle
VEYA Hukuk birliğinin olmaması
MEDENİ KANUN İLE İLGİLİ SORULAR VE YANITLARI
1- 17 Şubat 1926 da hazırlanan Türk Medeni Kanunu. neden
İsviçre Medeni Kanunu esas alınarak hazırlanmıştır?
YANIT: - En son hazırlanan kanun olması
- Demokratik olması
- Laik anlayışa göre hazırlanması
2- Medeni Kanun’un sağladığı faydalar nelerdir?
YANIT: — Hukuk birliği sağlandı
— Yabancıların azınlık haklarını ileri sürerek iç işlerimize karışma-ları önlendi.
Tek eşlilik ve resmi nikâh getirildi.
- Kadınlara da boşanma ve miras hakkı (eşit miras hakkı)
- Kadınlar istediği mesleği seçebilecekler
- Mahkemede erkekler gibi eşit tanıklık
- Patrikhaneler din işleri dışında günlük şeylerle uğraşamaz.
3- İsviçre’den hangi yasalar örnek alınarak hazırlanmıştır?
YANIT: — Medeni Kanun
— Borçlar Kanunu
— İcra ve lflas Kanunu
4— İtalya’dan hangi yasalar örnek alınarak hazırlanmıştır?
YANIT: - Ceza Yasası
KADIN HAKLARI İLE İLGİLİ SORULAR VE YANITLARI
1- Türk kadını, siyasi alanda erkekler ile eşit duruma getiril-mek için hangi haklar tanınmıştır?
YANIT: —1930 da belediye seçimlerine katılma hakkı
— 1934 de milletvekili seçme ve seçilme hakkı ile
EĞİTİM VE KÜLTIDR ALANINDA LAİKLEŞME İLE İLGİLİ
SORULAR VE YANITLARI
1— Eğitim ve kültür alanında yapılan inkılapların amaçları ne-lerdir?
YANIT: — Eğitimde birliği sağlamak
— Yeni kurulan Türk devletinde laik demokratik ve milli bir eğitimi oluşturarak çağdaşlaştırmak
2— Eğitim ve kültür alanında Laikleşmeye yönelik hangi inkı-lâplar yapılmıştır?
YANIT: — Tevhit-i Tedrisat Kanunu 3 Mart 1924
— Yeni Türk harflerin in kabulü (1 Kası nı 1928
— Türk tarih Kurumu kuruldu ( 1931)
— Türk Dil Kurumu kuruldu (1932)
3— Eğilimi çağdaşlaştırmak, Iaikleştirmek ve tüm eğitim ku-rumlarını devletin denetiminde tek bir elde toplamak amacıyla hangi kanun çıkarılmıştır?
YANIT: — Tevhid-i Tedrisat (Öğretimi Birleştirme ) Kanunu
4- Arap alfabesinin Türkçenin yapısına uymaması, zor okunup anlaşılması nedeniyle ve Türk eğitimini çağdaş bir yapıya ulaştırmak amacıyla hangi inkılâp yapılmıştır?
YANIT: — Latin alfabesine geçiş
— Yeni Türk alfabesinin kabul edilmesi
5- Türklerin zengin ve köklü tarihini araştırmak ve yeni kuşak-lara aktarmak amacıyla hangi kurum kurulmuştur?
YANIT: — Türk Tarih Kurumu
6— Türk dilini yabancı dillerin egemenliğinden kurtarmak amacıyla hangi kurum kurulmuştur?
YANIT:- Türk Dil Kurumu
7- Türk Dil ve Tarih Kurumlarının siyasi olarak kullanılmasını önlemek için hangi önlemler alınmıştır?
YANIT: - Türk Dil ve Tarih Kurumları doğrudan ve devlete bağlan-mamış, ayrı bir bütçe ile özerk bir yapıya kavuşturulmuştur.
Mustafa Kemal’e göre yeni Türk Devleti’nin eğitim sisteminde gözetilmesi gereken temel unsurlar nelerdir?
YANIT:
- Eğitim ulusal olmalı, ulusal bilinç gelişmeli,
- Eğitim laik olmalı, akılcı ve bilimsel temellere dayanmalı,
- Eğitim çağdaş olmalı, çağın gereklerini esas almalıdır.
- Eğitim demokratik olmalı, herkesin eşit koşullarda eğitim hizmet-lerden yararlanması sağlanmalı.
Bu amaçla şunlar yapıldı;
- Bütün eğitim kurumları devlet denetimine alınarak Milli Eğitim Ba-kanlığı’na bağlandı.
- Öğretim ilkelerinde birlik sağlandı.
- İlkokul kız ve erkek çocuklarına zorunlu oldu.
- Başta medreseler olmak üzere Cumhuriyet ilkelerine, laik eğitim anlayışına uymayan okullar kapatıldı.
TOPLUMSAL ALANDA LAİKLEŞME İLE İLGILİ SORULAR VE YANITLARI
1- Kılık kıyafet alanında yapılan değişikliklerin genel amacı
YANIT: — Kılık kıyafette birliği sağlamak
— Çağdaşlaşmayı gerçekleştirmek
2-Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılma nedenleri nelerdir?
YANIT:
— Halkın bu kurumlar vasıtasıyla sömürülmesini önlemek
— Bu kurumların kuruluş amaçlarından uzaklaşmış olması
— Toplumdaki bölünme ve huzursuzlukları ortadan kaldırmak
4- Resmi ilişkilerin sağlıklı bir şekle yürütülebilmesi için ve ki-şilerin kimliklerinin doğru olarak saptayabilmek için çıkarılan kanunun adı nedir?
YANIT:- Soyadı Kanunu
5- Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik yapılmasının amacı ne-dir?
YANIT:— Avrupalı devletlerle olan ekonomi k ve resmi ilişkilerin-deki aksaklığı gidermek.
6-Toplumsal alanda laikleşmeye yönelik hangi alanda değişik-likler yapılmıştır?
YANIT:
— Kılık kıyafette yapılan değişiklikler ( 25 Kasım 1925 )
—Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması ( 30 Kasım 1925) .
— Soyadı Kanununun yapılması ( 21 Haziran 1934 )
— Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik
EKONOMİK ALANDAKİ GELİŞELER İLE İLGİLİ SORULAR VE YANITLARI
1— Kurtuluş savaşı’nda sağlanan siyasi bağımsızlığın eko-nomik bağımsızlıkla korunabileceğini düşünen Mustafa Ke-mal, ekonomiyi geliştirmek amacıyla hangi alanlarda çalışma-lar yapmıştır?
YANIT:
—Gelir-gider dengesinin sağlanması(5 Yıılık Kalkınma Planı 1933)
—Bazı işletmelerin millileştirilmesi (TCDD, Limanlar vs)
—Sanayinin geliştirilmesi (Demirçelik, Şeker vs fabrikaları)
—Madenlerin işletilmesi (MTA, ETİ Bannk vs.)
—Tarımın geliştirilmesi ( Ziraat Bankası, Tarım Koop vs)
2— Ekonomik kalkınma için ortak amaçlar belirlemek ve bu amaçları gerçekleştirecek yöntemleri araştırmak ve saptamak amacıyla hangi çalışma yapılmıştır? ( hangi kongre toplanmış-tır?)
YANIT: - İzmir İktisat Kongresi (17 Şubat 1923 )
3— İzmir İktisat Kongresinde hangi kararlar alınmıştır?
YANIT:
— Küçük işletmelerden, büyük işletmelere, fabrikalara geçilmelidir
— Devlet bankaları kurularak özel teşebbüse kredi sağlanmalıdır.
— Demiryolu taşımacılığına önem verilmelidir.
— Tarım modernleştirilmelidir.
— Işçilerin yaşam koşulları düzeltilmelidir
— Misak-ı İktisadi kararları kabul edildi.
— Planlı ekonomiye geçiş hedeflenmiş ancak 1933 yılında Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı ile planlı ekonomiye geçiş yapılmıştır.
4- Özel teşebbüs tarafından gerçekleştirilemeyen girişimler devlet tarafından işletilmelidir kararı, ekonomide hangi ilkele-rin uygulanmasını başlatmıştır?
YANIT: - Devletçilik
5- Büyük devletlerin ekonomik boyunduruğuna girmeden kendi çabamızla ve öz kaynaklarımızla kalkınmamızın gerekti-ğinin öngörüldüğü kararın adı nedir?
YAN IT: — Misak-ı İktisadi ( VEYA ) Milli Ekonomi
TARIMIN GELİŞTİRİLMESİ AMACIYLA ALINAN ÖNLEMLERE YÖNELİK SORULAR VE YANITLARI
1— Tarımı geliştirmek için alınan önlemlerin amacı nedir?
YANIT:
— Üretimi artırmak
— Ekonominin temelini oluşturan tarımı düzenlemek
YANITI Tarımı geliştirmek OLAN SORULAR
1—Aşar vergisinin kaldırılmasının nedeni nedir?
2— Ziraat bankası kanalıyla çiftçiye kredi verilmesinin amacı ne-dir?
3- Tarım Kredi Kooperatifleri neden kuruldu?
4- Köylüye ucuz makine dağıtılarak tarımda makineleşmeye geçil-mesi ile ulaşılmak istenen hedef nedir?
5— Yüksek Ziraat Enstitüsünün kurulmasıyla yapılmak istenen ne-dir?
TİCARETİ GLIŞTIRMEYE YÖNELİK SORULAR VE
YANITLARI
1— Ticareti geliştirmek amacıyla Lozan’da gerçekleştirilen en önemli girişim nedir?
YANIT:- Kapitülasyonların kaldırılması
2— Ticareti geliştirmek amacıyla alınan önlemler nelerdir?
YANIT:— İş Bankası kuruldu 4 Ticari kredi vermek için
— Yabancı işletmeler satın alınarak millileştirildi
— Kabotaj Kanunu çıkarılarak Türk karasularındaki ticaret hakkı Türklere geçti.
3— Türk karasularındaki ticaret hakkının Türklere geçmesini sağlamak için çıkarılan kanunun adı nedir?
YANIT:- Kabotaj Kanunu ----- 1 Temmuz 1926
SANAYİ VE MADENCİLİĞİ GELİŞTİRMEK İÇİN ALINAN
ÖNLEMLERE YÖNELİK SORULAR VE YANITLARI
1- Teşvik-i Sanayi Kanunu (28 Mayıs 1927) çıkarılmasına rağ-men, özel teşebbüsün başarılı olamamasının nedeni nedir?
YANIT: - Yeterli sermayesinin olmaması
2- Yerli sanayinin korunmasını sağlamak için hangi önlem alınmıştır?
YANIT: - Yüksek gümrük uygulaması getirildi
3— 1929 yılındaki ekonomik bunalımı azaltmak için hangi te-mel gıda ve kaynaklar yurt içinden üretilmeye çalışıldı?
YANIT:
— Un, şeker ve pamuk ---- ÜÇ BEYAZ
— Kömür, demir ve petrol ----- Üç SİYAH
4- 1933 yılındaki Birinci Beş Yıllık Kalkınma Programı çerçe-vesinde hangi sanayi tesisleri kurulmuştur?
YANIT:- Tekstil, maden, deri, cam ve kâğıt sanayi
5- Türkiye hangi uygulaması ile Rusya ve Japonya’dan sonra dünyanın en hızlı kalkınan ülkesi olmuştur?
YANIT: Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı
1- Fransız İhtilali’nden sonra milliyetçilik hareketleri yayılırken ve imparatorluklar çökerken, Osmanlı Devleti’nde Türk milli-yetçiliği neden yerleşememiştir?
YANIT: Osmanlı, farklı milletleri içinde barındıran bir imparatorluk olması nedeniyle, devletin birlik ve beraberliğini korumak için Türk milliyetçiliği düşüncesini yerleştirmek için çaba göstermemiştir.
2- Osmanlı Devleti’ni yıkılmaktan kurtarmak amacıyla ortaya çıkan sırasıyla Osmanlıcılık, İslamcılık, Batıcılık ve Türkçülük akımları birbirine yakın dönemlerde devlet hayatında egemen olmaya çalışmıştır. “ Türkçülük akımı “ Osmanlı’da neden en sonraya bırakılmıştır?
YANIT: - Osmanlı, farklı milletleri içinde barındıran bir imparatorluk olması nedeniyle, devletin birlik ve beraberliğini korumak için Türk milliyetçiliği düşüncesini yerleş-tirmek için çaba göstermemiştir.
3- 19.yy sonlarında (1881) dünyaya gelen Mustafa Kemal, nasıl bir Osmanlı ortamında yetişmiştir?
YANIT: a- Devletin birlik ve bütünlüğünün sağlanması için Osman-lıcılık, İslamcılık, Batıcılık ve Türkçülük akımlarının meşrutiyet dö-nemi içinde devlet hayatına egemen olduğu ve hızlı bir dağılmanın yaşandığı dönem.
b- Osmanlı’nın Almanya ile yakınlaştığı, İng, Fr ve Rusya’nın Os-manlıyı parçalayarak yıkmaya çalıştığı bir dönem
c- Osmanlı ekonomisinin kapitülasyonlar ve Duyun-u Umumiye’nin baskısı ile Batlı devletlerin denetiminde olduğu bir dönem.
4- Atatürk, I.Dünya Savaşı’nın sona erdiği 1918 den sonra Türk yurdunun milli, bağımsız ve laik bir devlet olarak oluştu-rulması gerektiği kanaatine, Osmanlı’daki hangi gelişmeleri gerekçe göstererek ( yeni Türk devleti düşüncesini ) ortaya koymuştur?
YANIT: - Padişah ve hükümetin düşmanın emri altında olması
- Ekonominin çökmüş ve Batılı devletlerin Osmanlı Devleti üzerin-de tam bir denetim kurmuş olmaları
- Yapılmaya çalışılan reformların amacına ulaşamadığı
- Yeni Türk devletinin, batıda örnekleri olduğu gibi milli, laik ve ba-ğımsız olarak varlığını sürdürebileceği inancı.
5- İnsan hak ve özgürlüklerini kısıtlayan, demokratik yollar dı-şında bir millete iktidar olma iddiasında bulunan görüşlere, düşüncelere, breylere ve kuruluşlara karşı olan Mustafa Ke-mal’in iktidar olma konusunda gerçekleştirmek istediği yol ve hedefler nelerdir?
YANIT: Bağımsızlık ve egemenliğe dayanarak milli iradenin ve meşru temsilcilerinin yetki ve yöntemiyle milli ülkeleri gerçekleştir-mektir.
6- Türk milletinin mutluluğunu, onu gelişmiş toplumların dü-zeyleri üzerine çıkarmayı amaçlayan, bilim ve akıldan doğan gerçekçi düşünceler ve ilkeler olan Atatürkçülükte, Atatürkçü düşünceleri ve Atatürk ilkelerini yazınız.
YANIT: Devlet hayatında, fikir hayatında ve ekonomik hayatta;
* Bugün ve gelecekte tam bağımsızlık
* Devletin, millet egemenliğine dayanması
* Milletin huzur ve refaha sahip olması
* Aklın ve bilimin öncülüğünde Türk kültürünü, çağdaş uygarlık dü-zeyi üzerine çıkarılması.
İLKELER: Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laik-lik, İnkılâpçılık
7- Atatürkçü düşünce sisteminde Milli Güç Unsurlarından
“ Siyasal Gücü “Siyasal gücün dayandığı esasları belirterek açıklayınız.
YANIT: - Devletin izlediği siyaset, bir bütün olarak, diğer toplumsal kurumları ve birimleri de kapsar.
- Kendine özgü siyaseti olan bir kurum, bu siyasetini devletin izle-diği genel siyasetten saptıramaz; devletin genel siyasetinin çizdiği ölçüde gelişmek zorundadır. Öyle ise “siyaset” denildiği zaman, önce en üst düzeyde bulunan devletin siyaseti anlaşılır.
- Siyasal gücün dayandığı birinci esas, millet egemenliği, ikincisi ise bu egemenliğin, demokrasinin gelişmesi yolunda kullanılması-dır.
- Siyasal gücün zayıflaması, devletin ve demokrasinin de varlığını tehlikeye düşürür.
8- Atatürkçü düşünce sisteminde Milli Güç Unsurlarından “ Siyasal Gücün” ( aynı zamanda Atatürkçülüğün de hedefleri-dir ) ekonomik güçle ulaşmak istediği hedefler nelerdir?
Güçlü ve bağımsız devlet
Kültürlü bir toplum
Türk kültürünü, çağdaş uygarlık düzeyi üzerine çıkarmak
9- Atatürkçülüğün niteliklerinden birini oluşturan, “Türk mille-tinin ihtiyaçlarından doğmuş ” olmasının gerekçeleri nelerdir? ( Atatürkçülükte yer alan düşünceleri göz önünde bulundura-rak yazınız )
Atatürkçü düşüncede yer alan
Devlet hayatında, fikir hayatında ve ekonomik hayatta;
* Bugün ve gelecekte tam bağımsızlık
* Devletin, millet egemenliğine dayanması
* Milletin huzur ve refaha sahip olması
* Aklın ve bilimin öncülüğünde Türk kültürünü, çağdaş uygarlık dü-zeyi üzerine çıkarılması.
Osmanlı Devleti, son dönemlerinde ekonomik, siyasi, askeri ve kültürel alanda bağımsızlığını büyük ölçüde yitirmiş olması ve Türk milletinin Atatürkçü düşüncede yer alan yapısına uygun düşüncele-re ihtiyaç duyması sonucu tam bağımsızlığını kazanmak için akla ve bilime dayanarak devleti millet egemenliğine dayandırma mü-cadelesi vermiştir.
10- Atatürkçü düşünce sisteminde ekonomik gelişmenin te-melini “ Milli ekonomi “ oluşturur. Milli ekonomi nedir?
YANIT: Bütün ekonomik etkinliklerimizin, bağımsızlığımız zede-lenmeden ve olabildiğince kendi öz kaynaklarımıza dayanılarak gerçekleştirilmesidir.
11- Atatürkçü düşünce sisteminde Milli Güç Unsurlarından “ Ekonomik gücü “ açıklayınız.
YANIT: - Siyasetin belirlediği çeşitli amaçları gerçekleştirmek için gereken olanaklar, ekonomik etkinliklerle sağlanır.
- Bu bakımdan ekonominin de milli bir nitelikte bulunması ve millet-ten kaynaklanan bir güç olması gerekir.
- Atatürkçülüğün hedeflerinden olan, güçlü ve bağımsız devlet, kül-türlü bir toplum, bu toplum içinde hakların ve özgürlüklerin güven-cesini sağlamada siyasal gücün en büyük yardımcısı ekonomik güçtür.
- Devletin ( siyasetin ) belirlediği hedeflere ulaşmak için gereken olanaklar, milli ekonominin etkinlikleriyle sağlanmasıdır.
12- Atatürkçü düşünce sisteminde Milli Güç Unsurlarından “Askeri gücün “ gerekliliğini açıklayınız.
YANIT: - Siyasal ve ekonomik güçlerin işlevlerini yerine getirebil-meleri ve huzur ve güvenliğin sağlanması ve ülkemize yönelen tehditlerin önlenmesi için.
- Her türlü dış tehlikeye açık, ülkemizin ilerleyip kalkınması, ancak askeri gücün varlığı ile mümkündür. Bir an için yurdumuzda askeri gücün bulunmadığını düşünelim. Bu durumda siyasal ve ekonomik işlevler bir anda durur, bir süre sonra ise yok olurlar. Milletimiz de parçalanır
13- Atatürkçü düşünce sisteminde Milli Güç Unsurlarından “ Sosyo – kültürel gücün önemini açıklayınız.
YANIT:
Sosyo – kültürel güç, bir millete özgü kültürel değerlerin bileşkesi-dir. Bu güç ile milletçe kalkınma, üretme, korunma, savunma ve yönlendirme gerçekleştirilebilir. Sosyo-kültürel güç, Türkiye’in kal-kınması ve gelişmesini sağlayacak yetişmiş insan gücüdür.
14- Atatürkçülüğün niteliklerinden birini oluşturan, Temelinde milli değerlerimiz ve evrensel değerler olmasının gerekçeleri nelerdir? ( Atatürkçülükte yer alan düşünceleri göz önünde bulundurarak yazınız )
YANIT:
Atatürkçü düşüncede yer alan
Devlet hayatında, fikir hayatında ve ekonomik hayatta;
* Bugün ve gelecekte tam bağımsızlık
* Devletin, millet egemenliğine dayanması
* Milletin huzur ve refaha sahip olması
* Aklın ve bilimin öncülüğünde Türk kültürünü, çağdaş uygarlık dü-zeyi üzerine çıkarılması.
Osmanlı Devleti, son dönemlerinde ekonomik, siyasi, askeri ve kültürel alanda bağımsızlığını büyük ölçüde yitirmiş olması ve Türk milletinin Atatürkçü düşüncede yer alan yapısına uygun düşüncele-re ihtiyaç duyması sonucu tam bağımsızlığını kazanmak için akla ve bilime dayanarak devleti millet egemenliğine dayandırma mü-cadelesi vermiş olması milli değerleri korumak için ve Türk kültürü-nü, çağdaş uygarlık düzeyi üzerine çıkarılması için mücadele ve-rilmiş, bu mücadelenin başarılmasında evrensel değerler doğrultu-sunda hareket edilmiştir. Bu evrensel değerler, cumhuriyet, de-mokrasi, laiklik, akla ve bilime dayanılmıştır.
15- Atatürk ilkelerinin “milliyetçiliğe dayalı “ ortak özelliklerini, ilkeleri tek tek yazarak birer cümleyle açıklayınız.
YANIT:
Cumhuriyetçilik: Millet egemenliğine dayanır
Halkçılık: Yapılan işlerin öncelikle halkın yararına olmasıdır
Devletçilik: Devletin her alanda vatandaşın ( milletin ) yanında yer almasıdır.
Laiklik: Breyleri inançlarında özgür bırakma, bu yolla demokrasiyi sağlamlaştırma
İnkılâpçılık: Bütün bu ilkelerin geliştirilip sürdürülmesidir.
16- Atatürk ilkelerinin akıl ve bilim yoluyla konulmuş olduğu-nu ilkeleri tek tek yazarak birer cümleyle açıklayınız.
YANIT: Cumhuriyet, en bilimsel yönetim biçimidir.
Milliyetçilik: Yönetimde millete dayanmak akıl gereğidir.
Halkçılık ve devletçilik: Devletin halk hizmetinde olması akıl ge-reğidir.
Laiklik: Akıl ve mantık gereğidir.
İnkılâpçılık: Bütün bu ilkelerin geliştirilip sürdürülmesidir
17- Atatürk ilkelerinin ortak özelliklerini yazınız.
YANIT:
- Atatürk ilkeleri Türk toplumunun ihtiyaçlarından doğmuştur.
- Atatürk ilkeleri bir bütünün birbirini tamamlayan, destekleyen ve güçlendiren parçalarıdır.
- Atatürk ilkeleri, öncelikle milliyetçilik duygusuna dayanır.
- Atatürk ilkeleri, sözlük anlamında kalmamış, Türk inkılâpları ile uygulamaya da yansımıştır.
- Atatürk ilkeleri tümüyle akılcı, gerçekti ve bilimsel bir temel üzeri-ne oturtulmuştur.
- Atatürk ilkeleri Türk ulusunun, çağdaş uygarlık düzeyi üzerine çı-karmak amacıyla konulmuştur.
18- Atatürk ilke ve inkılâplarının dayandığı temel esaslar ne-lerdir?
YANIT: Akılcılık, Bilimsellik, Milliyetçilik
19- Milliyetçilik ilkesinin oluşma zeminini hazırlayan
“milli benlik “ nedir?
YANIT: Milletin bütün breylerinin aynı ülkü çerçevesinde aynı tarih içinde, aynı gelecek hedeflerinde bilinçli bir biçimde birleşmesi ile oluşan, milli tarih bilinci ve milli dil, duygu ve olgularıdır.
20- Atatürkçü düşüncenin temellerinden biri olan akılcılığın zorunlu sonucu bilimselliktir. Bilimsel olma süreci ile ilgili ( örnek vererek ) açıklama yapınız
YANIT: Bilimler akıl yolu ile yapılan zihinsel çalışmalardan çıkar.. Batıda akılcılık, önce doğrudan doğruya akıl ilkeleri demek olan matematiğin büyük bir gelişme göstermesiyle başladı. Matematiği mekanik izledi. Sonunda akıl ve deney ile öteki bilimler hızla ilerle-di. Bundan da teknoloji doğdu.
21- Mili benliğin demokrasinin gelişmesine katkıları ile ilgili örnekler vererek açıklayınız.
YANIT: Milli benlik, milletim bütün bireylerinin aynı ülkü çevresinde, aynı tarih içinde, aynı gelecek hedeflerine bilinçli bir biçimde bir-leşmesi ile doğar ve gelişir. Kuşkusuzdur ki demokrasilerde de va-tandaş dilediği gibi düşünebilir, anayasanın kendisine tanıdığı sı-nırlar içinde istediği gibi davranabilir. Milli davalar söz konusu olunca kişisel düşünceleri bir tarafa bırakmak milli benliğin esası-dır. Kurtuluş Savaşımız bu konuda en güzel örneklerden biridir.
22- Atatürk milliyetçiliğinin zorunlu bir sonucu olan “ milli bir-lik ve beraberlik “ ilkesini vatanın bütünlüğü ve bölünmezliği ile ilgisini ( örnek vererek ) açıklayınız.
YANIT: Millet, aynı ideale bağlı insanların oluşturduğu bir birliktir. Milletin üzerinde yaşadığı vatan da bir bütündür, kutsaldır. Bölün-mez, parçalanamaz.
23- Millet nedir? Millet ile vatan arasındaki bağı birlik ve bera-berlik açısından değerlendirmesini yapınız.
YANIT: - Millet, aynı ideale bağlı insanların oluşturduğu bir birliktir. Milletin üzerinde yaşadığı vatan da bir bütündür, kutsaldır. Bölün-mez, parçalanamaz.
24- Milli benliğin pekiştirilmesi ile milli kültürün gelişmesi ara-sındaki ilgiyi ( varsa ) çağdaşlaşmaya katkısı yönünden açık-layınız.
YANIT: - Bir toplumun ürettiği maddi ve manevi bütün değerlerin, milli ihtiyaçları giderecek bir ölçüde bulunması, milletin kendi anla-yışı ile yoğrulan unsurlardan oluşması, milli benliğin pekişmesini sağlayan etkenlerdendir.
- Milli benlik, milli kültürle gerçekleşeceğine göre, bu gelişme so-nucu, milletimiz çağdaşlaşacak ve daha sonra çağdaş uygarlık dü-zeyinin de üstüne çıkacaktır.
25- Atatürk ilkelerinin dayandığı Türkiye Cumhuriyeti Devle-ti’nin temel yapısını oluşturan siyasal ve hukuki esaslar neler-dir?
YANIT: Devletin bağımsız olması
Vatandaşların özgür olması
Egemenliğin millete ait olmasıdır.
26- Atatürk ilkelerinin dayandığı Türkiye Cumhuriyeti Devle-ti’nin temel yapısını oluşturan devletin bağımsız olmasının önemini açıklayınız.
YANIT: Devletin bağımsız olması, başka bir devletin güdümünde olmadan, diğer devletlerle birlikte oluşan topluluklarda, milli çıkarla-rın gerektirdiği biçimde davranabilmektir. Bağımsız olmayan bir devlet milli çıkarlarını korumaya yönelik hareket edemez. Cumhu-riyetçilik ve milliyetçilik ancak özgür ve bağımsız bir devlette anlam kazanabilir.
27- Atatürk ilkelerinin dayandığı ve bir devletin temel yapısını oluşturan vatandaşların özgür olmasının oluşturulabildiği or-tamı ve önemini açıklayınız. Atatürkçü özgürlük anlayışı nasıl-dır?
YANIT: - Cumhuriyet rejimleri aynı zamanda demokratik ise bu du-rum vatandaşların rahat ve özgür yaşamasını sağlar. Cumhuriyet Türkiye’sinde vatandaşlar özgürlüğe sahiptir. Ancak şunu da unutmamalıdır ki, her bireyin özgürlüğü, diğer bireylerin özgürlüğü ile sınırlıdır. Vatandaşlar, birbirlerinin özgürlüklerine saygılı olduk-ları sürece demokratik hayat sürerler. Aksi olursa kargaşa çıkar. Atatürkçü özgürlük, herkesin hakkına saygı gösteren bir anlayışı kendine temel kural olarak alır.
28- “ Yurtta Barış Dünyada Barış “ anlayışının Yurt barışının dünya barışına, dünyadaki barışın yurt barışına etkilerini ( ör-nek vererek ) açıklayınız.
YANIT: Bir devletin, hem içeride, hem de diğer devletlerle birlikte barış içinde yaşaması, siyasi ve milli birliğin güvencesidir.
Yurtta barış, milli birlik ve beraberliğin sonucudur. Vatandaşlar bir-birlerini kırmadan, birbirlerinin hak ve özgürlüklerine saygı duyarak yaşamalarıdır.
- Dünyada barış ise, devletlerarasındaki çekişmeleri, çeşitli anlaş-mazlıkları görüşerek, anlaşarak çözümlemeleridir.
29- Cumhuriyet nedir? Demokratik cumhuriyet için olması ge-reken öncelikler nelerdir?
YANIT: Cumhuriyet, devlet başkanının; bir soy ya da aile içinde ve-raset usulüyle el değiştirmesi biçiminde değil de belli bir süre için halk tarafından seçilerek iş başına getirildiği bir devlet biçimidir.
Demokratik cumhuriyet için olması gereken öncelikler şunlardır:
- Belli bir yaş gurubuna gelen herkesin seçime katılma hakkının olması
- Seçimlerin demokratik koşul-lar içinde yapılması
- Seçme ve seçilme hakkının tüm vatandaşlara tanınması ve uygu-lamaya geçilmesi
- Gerçek cumhuriyet, demokratik hayatla mümkündür.
30- Cumhuriyet yönetimini, monarşi ve oligarşi ( aristokrasi ), yönetimlerinden ayıran temel özellikleri nelerdir? Karşılaştır-ma yapınız.
YANIT:
Yönetici;
Cumhuriyette, halkın özgür iradesiyle belli bir süre için seçilir
Monarşilerde, belli bir aile veya soydan veraset yoluyla halkın ira-desi dışında göreve gelirler
Oligarşilerde, seçime katılma belli bir gurup vatandaşa verilmiştir. Onların yaptıkları seçimle iş başına gelen kadroyla toplum yönetilir.
31- Cumhuriyetçilik ilkesinin dayandığı esaslar nelerdir?
YANIT:
Devlet ve yönetim şeklidir
Egemenlik millete aittir
Halk kendi kendini yönetir ( temsili olarak )
Yasama yetkisine sahip meclisi vardır
Demokrasiyi esas alır.
32- Türkiye Cumhuriyeti’nin Anayasamızda yer alan nitelikleri nelerdir?
YANIT:
Madde 2 - Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, İnsan haklarına saygılı,
Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, Demokratik, Laik ve Sosyal bir hukuk devletidir.
33- Türkiye Cumhuriyeti’nin ana birimlerini oluşturan, devletin üstün gücünü kullanan yasama organının oluşumunu ve gö-revlerini yazınız.
YANIT: Belli aralıklarla yapılan genel seçimler sonucu halkın özgür iradesi ile seçilen milletvekillerinden oluşur.
Yasama: Kanun yapan, değiştiren, yürürlükten kaldıran güçtür. Türk milleti adına TBMM kullanır. Bu gücünü başka bir kuruma devredemez. Devletin temelidir.
Görevleri:
Hükümeti denetler
Savaş ilanına karar verir
Para basımına, uluslar arası anlaşmaları uygun bulmaya yetkilidir.
Af ilan edebilir
34- Türkiye Cumhuriyeti’nin ana birimlerini oluşturan, devletin üstün gücünü kullanan yürütme organının oluşumunu ve gö-revlerini yazınız.
YANIT: Yürütme, Hükümet etme, yönetme işidir.
Meclis içinden, Cumhurbaşkanının görevlendirmesi ve TBMM nin güvenoyu ile kurulabilir.
Cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar kurulundan oluşur.
Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olarak devleti temsil eder.
Yürütme gücünü asıl kullanan başbakan ve bakanlardır.
TBMM nin çıkardığı yasalara dayanarak ülkenin yönetiminden so-rumludur.
Yurdun yönetimi tümüyle yürütme gücüne dayanır.
35- Türkiye Cumhuriyeti’nin ana birimlerini oluşturan, devletin üstün gücünü kullanan yargı organının oluşumunu ve görev-lerini yazınız.
YANIT:
Yargı organı, bağımsız mahkemelerdir.
Yargı organları, vatandaşlar arasındaki ve devlet ile vatandaşlar arasındaki sorunları çözer.
Mahkemeler bu işleri yaparken yasama organı TBMM nin belirledi-ği kanunlara göre davranır
Anayasa mahkemesi, en yüksek mahkemedir
Yasalar anayasaya aykırı olamaz.
36- Cumhuriyet yönetiminin Türk toplumuna sağladığı fayda-lar nelerdir?
YANIT:
Devlet ve vatandaş ilişkilerini en iyi şekilde düzenlediği için özgür-lükler güvence altındadır
Milletin devlet yönetiminde söz sahibi olmasını sağlar
Vatandaşların hak, hürriyet ve görevlerini en iyi şekilde düzenler.
37- Türk gençliğinin, Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumlulukları nelerdir? ( Atatürk’ün gençliğe hitabesinden )
YANIT:
Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyeti'ni, ilelebet muha-faza ve müdafaa etmektir.
Bir gün, istiklâl ve Cumhuriyet'i müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şerâi-tini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerâit, çok namüsait bir mahi-yette tezahür edebilir. Millet, fakr ü zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir. İşte, bu ahval ve şerâit içinde dahi vazifen, Türk is-tiklâl ve Cumhuriyetini kurtarmaktır! Muhtaç olduğun kudret, da-marlarındaki asil kanda mevcuttur!
38- Cumhuriyet yönetimini hedefleyen tehditlere karşı, Türk vatandaşlarına düşen görevlerin neler olduğunu açıklayınız.
- Milletin kendi yönetimi olan cumhuriyete içten bağlılık içinde ol-ması
- Atatürk ilke ve inkılâplarına bağlılık ve çağın gereklerine göre ge-liştirmeye katkı verebilmek
- Her durum ve gelişme içinde akılcı davranmak
- Kendini bilgi ve beceri yönünden geliştirerek, Cumhuriyete karşı kışkırtmalara kapılmamak
- Bilerek ya da bilmeyerek bazı vatandaşlarınızın ülkemizi bölmeye yönelik kışkırtılmalarına karşılık, yaptıklarının yanlışlığını onlara anlatmak ve ikna etmek.
39- Atatürk’e göre bir topluluğun millet sayılabilmesi için “ .. zengin bir hatıra mirasına, birlikte yaşamak hususunda ortak istekte sa-mimi olmaya, sahip olunan mirasın korunmasını birlikte sürdüre-bilmek konusunda iradelerin ortak bulunmasına, gelecekte gerçek-leştirilecek programın aynı olmasına, birlikte sevinmiş, birlikte aynı ümitleri beslemiş olmaya … “ ihtiyaçları vardır. Atatürk’ün bu açıklaması doğrultusunda millet olabilmenin koşulları neler-dir?
YANIT:
Ortak bir geçmiş
Kader birliği
Ortak gelenekler
Milliyetçilik :“kişinin içinde yaşadığı toplumu sevmesi, onunla gu-rur duyması, onun yükselmesi ve ilerlemesi için her türlü fedakârlı-ğı yapmasıdır.”
40- Atatürk milliyetçiliğinin Türk toplumuna sağladığı yararlar nelerdir?
YANIT:
Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasını,
Türk inkılâbının başarıya ulaşmasını,
Milli kültürün gelişmesini ve
Çağdaş uygarlık yolunda ilerleme ve gelişmeye katkı sağladı.
41- Milli birlik ve beraberliği güçlendiren unsurlar nelerdir?
YANIT:
Milli eğitim
Milli kültür
Dil, tarih, kültür ve ülkü birliği
Misak-ı Milli Türklük şuuru
Manevi değerler
42- Halk nedir?
YANIT: Halk, çeşitli mesleklerin ve toplumsal gurupların içinde bu-lunan insanlara halk denir.
43- Halkçılık nedir?
YANIT: Halkçılık, millet içindeki çeşitli insan guruplarının çıkarına ve yararına bir siyaset izlemesi, halkın kendi kendini yönetmesidir.
44- Halkçılık neden cumhuriyetçiliğin ve milliyetçiliğin zorunlu bir sonucudur?
YANIT: Milleti halk oluşturur ve cumhuriyet halkın yöneticilerini kendi içinden seçebildiği bir sistemdir
45- Halkçılık ilkesinin Türk toplumuna sağladığı yararlar ne-lerdir?
YANIT:
Kanun önünde eşitlik
Devlet hizmetlerinin yurdun her tarafına götürülmesi
Herkesin devlet yönetiminde söz sahibi olması
Hak arama yollarının herkese açık olması.
46- Milli egemenliğin ve demokrasinin dayanağı olarak halkçı-lığı açıklayınız
YANIT:
Demokrasinin esası, egemenliğin millete ait olmasıdır. Millet ise çeşitli halk kesimlerinden oluşur.
Çeşitli halk kesimleri egemenliğe sahip oldukları bilincine kavuş-tukça, bütünü olan millette egemenlik anlayışı belirir.
Milli egemenlik ve demokrasi ilkesinin en üst düzeye erişebilmesi, bütün halkı içine alan halkçılık ilkesinin benimsenip uygulanmasıy-la mümkündür.
47- Devlet nedir?
YANIT: Devlet, toplum halinde yaşayan insanların, aralarındaki düzeni kurma ve sürdürmek için oluşturdukları güçtür. Devlet, hal-kın en geniş biçimde örgütlenmesidir. Üstün otoriteyi temsil eder.
48- Devletçilik nedir?
YANIT: Devletçilik; Türk toplumunun ve devletinin ekonomik ve sosyal kalkınmasını gerçekleştirmek için devlet işletmeciliği ile özel sektör işletmeciliğinin birlikte ve uyum içinde çalışmasıdır.
49- Hâkimiyetin kaynağına göre monarşi, oligarşi, demokrasi ve teokrasiye dayalı devletlerin özelliklerini açıklayınız.
YANIT: Monarşi, egemenlik tek kişinin elindedir ve bu kişi hep bir sülale içinden çıkar
Oligarşi, egemenlik gücünün bazı kişilerin elinde topladığı, katı ku-rallarla yönetim sürdürdüğü bir rejimdir
Demokrasi, egemenliğin bütünüyle millete ait olduğu
Teokrasi, din kurallarına göre kurulan ve yönetilen devlettir.
DEVAMI VAR