Danışmendliler

Bu beylik, Melikşah'ın komutanlarından Danişmentoğlu Ahmet Gazi tarafından Sivas başkent olmak üzere 1080 yılında kuruldu.

Danişmentoğlu Ahmet Gazi
1. Türkiye Selçuklu Sultanı Süleyman Şah’ın ölümüyle nüfuzunu daha da artırdı.Ahmet Gazi kısa zamanda beyliğinin sınırlarını Tokat, Amasya, Çankırı, Kastamonu, Kayseri ve Malatya'ya kadar genişletti.
2. Anadolu Selçuklu Devleti Sultanı I. Kılıç Arslan'ın Haçlılara karşı yaptığı savaşlara katıldı ve büyük basanlar elde etti. Antakya Haçlı Prensi Bohemond’u esir ederek 1102 yılında Malatya'yı fethetti.
3. Ahmet Gazi'nin ölümünden sonra oğulları arasında taht kavgaları başladı. Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan bu durumdan yararlanarak Malatya'yı ele geçirdi.

Emir Gazi
Bu sırada taht mücadelesini kazanan Emir Gazi, beyliğin başına geçti (1104).
1. Emir Gazi, Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan'la iyi geçinmeye çalıştı.
2. Selçuklu sultanının ölümü üzerine damadı I. Mesut'un tahta çıkmasına yardım etti.
3. Fakat Selçukluların bu sıradaki zayıf durumundan yararlanarak Malatya'yı geri aldı.
4. Emir Gazi Antakya Haçlı Prensliği ve Kastamonu'yu işgal eden Bizans kuvvetleriyle savaştı.
5. Bu dönemde Danişmentlilerin sınırlan batıda Sakarya nehrine, doğuda Fırat'a kadar genişledi.
6. Emir Gazi dönemi Danişmentlilerin en parlak devri oldu.
7. Emir Gazi'nin Haçlılara karşı kazandığı başarılar, İslâm dünyasında büyük ün kazanmasına neden oldu.

1134'te ölümünden sonra yerine oğlu Melik Muhammed geçti. Bunun döneminde başlayan taht kavgaları beyliği zayıflattı
Ülkedeki taht mücadeleleri Muhammed'in ölümünden sonra da devam etti. Bu karışıklıklardan yararlanan II. Kılıç Arslan Kayseri'yi ele geçirdi. Danişmentlilerin Selçuklulara karşı Bizans'la iş birliği yapmaları üzerine II. Kılıç Arslan 1178'de bu beyliğe son verdi.


1. Danişmentli Bey ligi'nin kurucusu Ahmet Gazi ve oğlu Emir Gazi, Anadolu'nun Türkleşmesine ve İslâmlaşmasına katkıda bulundular.
2. Haçlılara, Bizans'a ve Ermenilere karşı kazandıkları başarılarla İslâm dünyasının takdirini topladılar. Bu sebeple Türkiye Selçukluları Danişmentlileri en büyük rakipleri olarak görmüşlerdir.
3. Danişmentliler, Tokat ve Niksar Yağıbasan medreselerini yaptırarak eğitim ve öğretime önem verdiklerini gösterdiler. (Anadolu'da ki ilk Türk medresesi)
4. Ayrıca, Emir Gazi Kümbeti ve Kayseri Ulu Camii gibi mimarî eserler meydana getirdiler.