DİĞER TÜRK DEVLET VE TOPLULUKLARI
AVARLAR: 4.yy sonlarında Orta Asya’da devlet kurmuşlar,Göktürkler tarafından yıkılmışlardır Batıya göç etmişler ve Macaristan’da devlet kurmuşlardır.Franklar tarafından tarihten silinmişlerdir.
• İstanbul’u kuşatan ilk Türk devletidir.
• Hristiyanlığı benimsemişler ve benliklerini kaybetmişlerdir.
• Bugünkü Macarların oluşumunda önemli katkıları vardır.
• Slav ve özellikle de Rusları devlet ve ordu örgütlenmesi alanlarında etkilemişler ve Slavların toplumsal hayata geçmelerinde önemli rol oynamışlardır.
BULGARLAR: Avrupa Hunları yıkılınca ,Karadeniz’in kuzeyine gelen Hunların “OGUR” Türkleri ile birleşmesiyle ortaya çıkmışlardır.6.yy’da Kubrat yönetiminde “Büyük Bulgarya Devleti” ni kurmuşlarsa da Hazarlar tarafından yıkılmışlardır.İki ayrı Bulgar devleti ortaya çıkmıştır.
Tuna Bulgarları:Tuna boylarında kurulan devlet,Bizans ile mücadele etmiş ve Slavları yönetimleri altına almışlardır.14.yy’dan itibaren Osmanlı Devleti hakimiyetine girmişlerdir.
• Hristiyanlaşarak Türklük kimliklerini yitirmişlerdir.
İtil Bulgarları: İtil ile Kama Nehirleri arasında kurulmuşlardır.Başkentleri Bulgar şehridir.Altınorda Devleti tarafından yıkıldılar.Kazan Türkleri adıyla da tanınırlar.
• İslamiyeti kabul eden ilk Türk devletlerinden biri olarak kabul edilirler.
HAZARLAR:Karadeniz’in kuzeyi ile Kafkaslar bölgesinde kuruldular.Göktürk soyundandırlar. Peçenek akınlarıyla zayıfladılar,Ruslar tarafından yıkıldılar.Günümüzde KARAİM Türkleri olarak adlandırılan topluluk,Hazar soyundan gelmektedir.
• Hazar Denizi ismini Hazar Türklerinden almıştır.
• Yönetici kadrosu Yahudiliği benimsediğinden,Yahudiliği benimseyen tek Türk devletidir.
• Müslüman Araplarla Hz.Osman döneminden itibaren savaşmışlar ve İslam ordularının bu coğrafyada ilerlemesine engel olmuşlardır.
• Rus ordu ve devlet teşkilatını etkilemişlerdir.
MACARLAR:Avar ve Sibir baskısıyla Ural ve İtil Nehirleri civarında yaşadıkları yerlerden göç
ederek,Macaristan’a yerleşmişlerdir.Germenlerle mücadele etmişlerdir.
• Germenlerin doğuya ilerlemelerine engel olarak,Balkan kavimlerinin Germenleşmesini önlediler.
• Slav toplulukların arasına girerek,Slavların birleşmesini engellediler.
• Hristiyanlığı kabul ederek Türklük kimliklerini yitirdiler.
PEÇENEKLER:Balkaş Gölü civarında yaşarken,Karlukların baskısıyla Volga nehri civarına gittiler.Ancak Hazar ve Oğuzların baskısıyla Karadeniz’in kuzeyine yerleştiler.Oğuz baskıları sonrasında Balkanlara gelen Peçenekler,burada Bizans için paralı askerlik yapsa da Selçuklulara karşı Anadolu’ya gönderildiklerinde bu görevlerini yerine getirmemişlerdir,daha sonra ise Malazgirt Savaşında Selçukluların tarafına geçerek,savaşın kazanılmasında önemli rol oynamışlardır.Çaka Bey ve Selçuklular ile birlikte Bizans’a karşı mücadeleye girişen Peçenekler,Bizans’ın Kıpçak Türklerini kışkırtmasıyla yenildiler ve tarihten silindiler.
• Devlet kuramamış,boylar halinde yaşamışlardır.
KIPÇAKLAR (KUMANLAR):Balkaş Gölü ile İrtiş Nehri arasında yaşıyorlardı.Karahitay baskısı sonucu Karadeniz’in kuzeyine yerleştiler.Burada Ruslarla mücadele ettiler.Tuna’ya kadar olan yerleri ele geçirdiler,Peçenekleri tarihten sildiler.Moğollar’a yenilip,dağıldılar.Bir kısmı Macaristan’a gidip Hristiyanlaştı., bir kısmı ise yurtlarında kalıp orada kurulan Altınorda Devletinin hizmetine girdiler ve bu devletin Türkleşmesinde önemli rol oynadılar.
• Kıpçak-Oğuz mücadeleleri Dede Korkut hikayelerine konu olmuştur.
• Rus-Kıpçak mücadeleleri Rus destanı olan İgor Destanının konusu olmuştur.
• Karadeniz’in Türkleşmesinde önemli rol oynamışlardır.
OĞUZLAR:Orhun ve Selenga Nehri bölgesinde,Göktürk ve Uygur devletleri hakimiyetinde yaşadılar.Uygurların yıkılmasıyla birlikte Karadeniz’in kuzeyine göç ettiler ve Peçenekleri iterek o coğrafyaya yerleştiler.Burada Oğuz Yabgu Devletini kurdular.Daha sonra ise İslamiyeti kabul ederek,Selçuklu Devletini kurdular.
• Türk milletinin en kalabalık ve tarihte hem siyasi hem de uygarlık alanında en önemli rolü oynayan koludur.
• Selçuklular,Osmanlılar,pek çok beylik ve Türkiye Cumhuriyeti Oğuzlar tarafından kurulan devletlerdendir.
BAŞKURTLAR:Köken olarak Kıpçak Türklerinden gelirler.Önce Moğol,sonra da Altınorda Devletinin hakimiyetine girdiler.Daha sonra da bu coğrafyaya hakim olan Rusya’nın hakimiyetine girdiler. Günümüzde Rusya Federasyonuna bağlı olarak,”Başkurdistan Özerk Cumhuriyeti” olarak yaşamaktadırlar.
SİBİRLER:6.yy’da Kafkasya’da devlet kurdular.Bizans ve Sasanilerle mücadele ettiler.Avarlara yenildiler.Önce Göktürk,sonra Hazar hakimiyetine girdiler.
• Hazar Devletinin asıl kurucu kadrosunu meydana getirirler.
TÜRGİŞLER:Issık Göl civarında yaşıyorlardı.Baga Tarkan isimli hükümdarları Türk tarihinde
kendi adına para bastıran ilk hükümdardır.Karluklar tarafından yıkılmışlardır.
• Emevilerle mücadele etmişler ve onların Maveraünnehir’e girmesine engel olmuşlardır.
KIRGIZLAR:En eski Türk kavimlerinden biridir.Büyük Hun,Göktürk ve Uygur Devletleri egemenliğinde yaşadıktan sonra Ötüken merkezli devlet kurdular.Ancak Moğol egemenliğine giren ilk Türk kavmi olarak egemenliklerini kaybettiler.Uzun süre Rusların egemenliğinde yaşayan Kırgızlar,1991’den itibaren başkenti Bişkek olan Kırgızistan Cumhuriyetinde yaşamaktadırlar.
• Dünyanın en uzun destanı olarak bilinen Manas Destanı,Kırgızlara aittir.
KARLUKLAR:II.Göktürk Devletinin yıkılmasında önemli bir rol oynadılar.Talas Savaşında
Müslümanların yanında yer aldılar ve İslamiyeti kabul ettiler.Karahanlı Devletinin kurulmasında önemli rol oynadılar.
• İslamiyeti topluca kabul eden ilk Türk boyudur.
KİMEKLER:10.yy’dan itibaren Ural Dağlarının güneyinde yaşadılar.Kıpçakların egemenliğine
boyun eğdiler.
Ebru ÖZEN
AVARLAR: 4.yy sonlarında Orta Asya’da devlet kurmuşlar,Göktürkler tarafından yıkılmışlardır Batıya göç etmişler ve Macaristan’da devlet kurmuşlardır.Franklar tarafından tarihten silinmişlerdir.
• İstanbul’u kuşatan ilk Türk devletidir.
• Hristiyanlığı benimsemişler ve benliklerini kaybetmişlerdir.
• Bugünkü Macarların oluşumunda önemli katkıları vardır.
• Slav ve özellikle de Rusları devlet ve ordu örgütlenmesi alanlarında etkilemişler ve Slavların toplumsal hayata geçmelerinde önemli rol oynamışlardır.
BULGARLAR: Avrupa Hunları yıkılınca ,Karadeniz’in kuzeyine gelen Hunların “OGUR” Türkleri ile birleşmesiyle ortaya çıkmışlardır.6.yy’da Kubrat yönetiminde “Büyük Bulgarya Devleti” ni kurmuşlarsa da Hazarlar tarafından yıkılmışlardır.İki ayrı Bulgar devleti ortaya çıkmıştır.
Tuna Bulgarları:Tuna boylarında kurulan devlet,Bizans ile mücadele etmiş ve Slavları yönetimleri altına almışlardır.14.yy’dan itibaren Osmanlı Devleti hakimiyetine girmişlerdir.
• Hristiyanlaşarak Türklük kimliklerini yitirmişlerdir.
İtil Bulgarları: İtil ile Kama Nehirleri arasında kurulmuşlardır.Başkentleri Bulgar şehridir.Altınorda Devleti tarafından yıkıldılar.Kazan Türkleri adıyla da tanınırlar.
• İslamiyeti kabul eden ilk Türk devletlerinden biri olarak kabul edilirler.
HAZARLAR:Karadeniz’in kuzeyi ile Kafkaslar bölgesinde kuruldular.Göktürk soyundandırlar. Peçenek akınlarıyla zayıfladılar,Ruslar tarafından yıkıldılar.Günümüzde KARAİM Türkleri olarak adlandırılan topluluk,Hazar soyundan gelmektedir.
• Hazar Denizi ismini Hazar Türklerinden almıştır.
• Yönetici kadrosu Yahudiliği benimsediğinden,Yahudiliği benimseyen tek Türk devletidir.
• Müslüman Araplarla Hz.Osman döneminden itibaren savaşmışlar ve İslam ordularının bu coğrafyada ilerlemesine engel olmuşlardır.
• Rus ordu ve devlet teşkilatını etkilemişlerdir.
MACARLAR:Avar ve Sibir baskısıyla Ural ve İtil Nehirleri civarında yaşadıkları yerlerden göç
ederek,Macaristan’a yerleşmişlerdir.Germenlerle mücadele etmişlerdir.
• Germenlerin doğuya ilerlemelerine engel olarak,Balkan kavimlerinin Germenleşmesini önlediler.
• Slav toplulukların arasına girerek,Slavların birleşmesini engellediler.
• Hristiyanlığı kabul ederek Türklük kimliklerini yitirdiler.
PEÇENEKLER:Balkaş Gölü civarında yaşarken,Karlukların baskısıyla Volga nehri civarına gittiler.Ancak Hazar ve Oğuzların baskısıyla Karadeniz’in kuzeyine yerleştiler.Oğuz baskıları sonrasında Balkanlara gelen Peçenekler,burada Bizans için paralı askerlik yapsa da Selçuklulara karşı Anadolu’ya gönderildiklerinde bu görevlerini yerine getirmemişlerdir,daha sonra ise Malazgirt Savaşında Selçukluların tarafına geçerek,savaşın kazanılmasında önemli rol oynamışlardır.Çaka Bey ve Selçuklular ile birlikte Bizans’a karşı mücadeleye girişen Peçenekler,Bizans’ın Kıpçak Türklerini kışkırtmasıyla yenildiler ve tarihten silindiler.
• Devlet kuramamış,boylar halinde yaşamışlardır.
KIPÇAKLAR (KUMANLAR):Balkaş Gölü ile İrtiş Nehri arasında yaşıyorlardı.Karahitay baskısı sonucu Karadeniz’in kuzeyine yerleştiler.Burada Ruslarla mücadele ettiler.Tuna’ya kadar olan yerleri ele geçirdiler,Peçenekleri tarihten sildiler.Moğollar’a yenilip,dağıldılar.Bir kısmı Macaristan’a gidip Hristiyanlaştı., bir kısmı ise yurtlarında kalıp orada kurulan Altınorda Devletinin hizmetine girdiler ve bu devletin Türkleşmesinde önemli rol oynadılar.
• Kıpçak-Oğuz mücadeleleri Dede Korkut hikayelerine konu olmuştur.
• Rus-Kıpçak mücadeleleri Rus destanı olan İgor Destanının konusu olmuştur.
• Karadeniz’in Türkleşmesinde önemli rol oynamışlardır.
OĞUZLAR:Orhun ve Selenga Nehri bölgesinde,Göktürk ve Uygur devletleri hakimiyetinde yaşadılar.Uygurların yıkılmasıyla birlikte Karadeniz’in kuzeyine göç ettiler ve Peçenekleri iterek o coğrafyaya yerleştiler.Burada Oğuz Yabgu Devletini kurdular.Daha sonra ise İslamiyeti kabul ederek,Selçuklu Devletini kurdular.
• Türk milletinin en kalabalık ve tarihte hem siyasi hem de uygarlık alanında en önemli rolü oynayan koludur.
• Selçuklular,Osmanlılar,pek çok beylik ve Türkiye Cumhuriyeti Oğuzlar tarafından kurulan devletlerdendir.
BAŞKURTLAR:Köken olarak Kıpçak Türklerinden gelirler.Önce Moğol,sonra da Altınorda Devletinin hakimiyetine girdiler.Daha sonra da bu coğrafyaya hakim olan Rusya’nın hakimiyetine girdiler. Günümüzde Rusya Federasyonuna bağlı olarak,”Başkurdistan Özerk Cumhuriyeti” olarak yaşamaktadırlar.
SİBİRLER:6.yy’da Kafkasya’da devlet kurdular.Bizans ve Sasanilerle mücadele ettiler.Avarlara yenildiler.Önce Göktürk,sonra Hazar hakimiyetine girdiler.
• Hazar Devletinin asıl kurucu kadrosunu meydana getirirler.
TÜRGİŞLER:Issık Göl civarında yaşıyorlardı.Baga Tarkan isimli hükümdarları Türk tarihinde
kendi adına para bastıran ilk hükümdardır.Karluklar tarafından yıkılmışlardır.
• Emevilerle mücadele etmişler ve onların Maveraünnehir’e girmesine engel olmuşlardır.
KIRGIZLAR:En eski Türk kavimlerinden biridir.Büyük Hun,Göktürk ve Uygur Devletleri egemenliğinde yaşadıktan sonra Ötüken merkezli devlet kurdular.Ancak Moğol egemenliğine giren ilk Türk kavmi olarak egemenliklerini kaybettiler.Uzun süre Rusların egemenliğinde yaşayan Kırgızlar,1991’den itibaren başkenti Bişkek olan Kırgızistan Cumhuriyetinde yaşamaktadırlar.
• Dünyanın en uzun destanı olarak bilinen Manas Destanı,Kırgızlara aittir.
KARLUKLAR:II.Göktürk Devletinin yıkılmasında önemli bir rol oynadılar.Talas Savaşında
Müslümanların yanında yer aldılar ve İslamiyeti kabul ettiler.Karahanlı Devletinin kurulmasında önemli rol oynadılar.
• İslamiyeti topluca kabul eden ilk Türk boyudur.
KİMEKLER:10.yy’dan itibaren Ural Dağlarının güneyinde yaşadılar.Kıpçakların egemenliğine
boyun eğdiler.
Ebru ÖZEN