Ynt: İlk Türk İslam Devleti Hangisi?
İlteriş ' Alıntı:
'Normal de Kama Bulgarları, Karahanlılardan 40 yıl önce İslamiyetle tanışmıştır.'
İlteriş Bey'in görüşlerine katılmakla birlikte,sonuç olarak açıklanması gereken önemli noktalar var.Şöyleki;
Kama Bulgarları( İtil Bulgarları) Almış Han döneminde,büyük ihtimalle müslüman Araplar ile yaptıkları ticari ilişkilerden etkilenerek Karahanlılardan önce İslamiyeti kabul etmişlerdir.Biz bu bilgileri uzun zamandır bilmekteyiz.Tabi sadece bizim bilmemiz yeterli değil,tarihle ilgili her kişi ve kurumunda bilmesi gerekir.Ancak bundan sonra bu bilgi "genel kabul" görerek tereddüt konusu olmaktan çıkar.
Mesela,ders kitaplarında bu konuya bakacak olursak;Genel Türk Tarihi kitabında(Devlet kitapları-N.Çetin,M.Kutluay,M.Avlar) 2004 baskısında İlk Türk İslam devleti olarak Karahanlıları belirtilirken,2006 baskısında hem Kama Bulgarları için,hemde Karahanlılar için İlk Türk İslam devleti denilmektedir.Bu ifade gerek öğretmende,gerekse öğrencilerde tam bir çelişki yumağı oluşmasına sebep olmuştur. Acaba daha yeni baskılarda durum ne olacaktır beklemekteyiz.İki ifade arsındaki tek fark,cümlelerin başındaki coğrafyanın ayrılığı.
Tüm bunların ötesinde ÖSYM'nin konuya bakış açısı hepsinden daha çok önem taşımaktadır.Şu ana kadar ÖSS sınavlarına öğrenci hazırlayan dersanlerde genel kabul hala ilk Türk islam devletinin Karahanlılar olduğudur.(Kama Bulgarları'nın etki alanının az olması,Karahanlılar imparatorluk özelliği göstermesi gibi sebeplerden.) Ancak,bu anlayışı ÖSYM'nin hala taşıyıp taşımadığı meçhul.