Jan Jansen Van Haarlem

E Çevrimdışı

erkut

New member
1570 'te Hollandanın Harlem kentinde doğan Jan Jansen bir korsandır. Kendisi Protestan olduğundan ve o sıaralarda Katolik İspanya karşısında ülkesi Hollanda ayaklandığından(bkz.80 yıl savaşları) genelde İspanyol gemilerini yağmalamaktadır. Bulunduğu bölgenin bereketsiz olduğunu düşünen Jansen Kuzey Afrika kıyılarında korsanlığa başlar.
1618'de Kanarya adalarının Lazoronte limanında Cezayir korsanlarına esir düşen Jansen, İslama geçip Murat reis adını alır ve kendisi gibi İslama sonradan geçmiş Hollandalı Süleyman Reis(asıl adı De Veenboer imiş önceden fakat aynı zamanda Simon de Danser olarakta bilinir) ile yelken açarlar.
1619 yılında Süleymen Reisin ölümü üzerine, Murat Reis Rabat yakınlarında ki Sale'ye yerleşir. Aslen Fas Sultanına bağlı olan Sale Murat Reis geldikten sonra bağımsızlığını ilan ederek bir korsan cumhuriyeti haline gelir, 14 Reisten oluşan meclis şehrin yöneticisi vede donanmanın amiralini seçmektedir. Fas Sultanı şehri kuşatır fakat başarısız olur, böylece Sale'nin otonomisini kabul eder. Murat Reis diğer Reislerce seçilen ilk başkan olur. Murat Reis Salede Berberi bir kadınla evlenir ve çocukları olur(O çocukları daha sonra anlatacağım...).
1622'de Murat Reis ve tayfası Manş denizinde şansını denemeye karar verir fakat geminin iaşesi azalınca Fas bayrağı çekip Veere limanına demirlerler(Zira o dönem Fas Sultanı ve Hollanda Cumhuriyeti arasında kimi ticari ve siyasi antlaşmalar mevcuttur[Veere de bir Hollanda limanı tabi..]). Reisin ve mürettebatın(tayfanın geneli Hollandalıdır.) Hollandada bulunan aileleri ve de Hollanda makamları onlardan korsanlığı bırakıp evlerine dönmelerini ister, fakat onları ikna edemezler, üstüne üstlük daha fazla Hollandalı genç Jansenin mürettebatına katılır.
1627'de esir pazarından adığı Danimarkalı bir denizciyi kılavuz olarak kullanıp, kuzey denizine sefere çıkar. O dönem Danimarka hakimiyetindeki Reyjaviki(Şimdiki İzlandanın başkenti) yağmalar fakat ellerine sadece tuzlanmış balık yüklü bir gemi geçer. Ganimeti az bulan Murat Reis 400 kadar Reyjavikliyi esir alır. Bu olay İzlanda tarihine Türk yağması olarak geçer(visindavefur.hi.is/svar.asp?id=5738)
1631'de İrlanda ve İngiltere kıyılarına sefere çıkılır. 20 Haziran 1631'de İrlandanın West Cork kıyılarında yapılan yağma tarihe Sack of Baltimore olarak geçer (Bu olayın anısına yazılmış bir şiir bile var. bartleby.com/246/207.html )
1631 yılından sonra Malta Şovalyelerine esir düşen Murat Reis 1640'da kaçmayı başarır. Daha sonra Murat Reis Fas-Safi yakınlarında bir kaleye yerleşir, ve bu kalede Hollandada kalan kızı Lysbeth Janszoon van Haarlem onu ziyaret eder. Amacı babasının rızasını almaktır evliliği için. Bu tarihten sonra Murat-Jansenden bahseden başka kaynak yok, kim bilir belkide bu sefer kızı onu ikna etmiştir eve dönmesi için......

Ayrıca; vakti bol, gözü sağlam, ingilizce bilipte konuyla ilgilenenler için yararlı bir kaynak: tinaturk.org/THE_TURKISH_RAID_SAGA.pdf

Ha unutmadan Jansenin çocuklarını sonradan anlatırım demiştim;
En meşhur oğlu Anthony Jansen Van Saledir herhalde. Türk Anton olarakta bilinir. Ailesinin yeni dünyaya yerleşen ilk üyelerindendir. New-Amsterdam(Şimdiki adı New-York) kentine yerleşir ve Coney İsland'ı satın alır, hatta uzun süre buraya Türk adası denmiştir. Kimi rivayetlere göre ''Turks and Caicos İslands''(Halkı Türk değildir, fakat ülkelerine Türk adası denir, Karayiplerdedir) ismi buradan esinlenmiştir.

Kaynak sorarsanız Reha Çamuroğlu derim, bana Janseni o tanıttı...(İnternettende birkaç yerde araştırdım tabi...)


NOT: Altı çizili olan linklere bakmak isterseniz araç çubuğunuza yapıştırın. Ancak başlangıçlarına http://www. koymayı unutmayınız.
 
Geri
Üst